Эстәлеккә күсергә

Ҡушай

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡушай
Ҡушай тауы Уралтау һыртынан
Ҡушай тауы Уралтау һыртынан
Характеристикалары
Абсолют бейеклеге1048[1] м
Урынлашыуы
53°42′35″ с. ш. 58°34′57″ в. д.HGЯO
Страна
РФ субъектыБашҡортостан
Тау системаһыКөньяҡ Урал 
Тау һырты йәки массивҠырҡтытау 
Рәсәй
Красная точка
Ҡушай
Башҡортостан Республикаһы
Красная точка
Ҡушай

Ҡушай тауыҠырҡтытау һыртында иң бейек тауҙарҙың береһе. Абсолют бейеклеге — 1048 м. 1997 йылда Башҡортостандың тәбиғәт ҡомартҡыһы тип иғлан ителә.

Ҡушай тауы — ул янындағы Бабай тауы менән бергә вулкан тоҡомдарынан һалынған өс ҡаяларҙан торған һырт. Тауҙың итәгенән Олойылға һәм Сатрайылға йылғалары баш ала. Ҡушайҙын иң башынан тирә-яҡҡа, Әбйәлил районының күлдәренә һәм яландарына, Белорет районының Уралтау һыртына, Әрүәкрәзгә һәм башҡа тауҙарға хозур күренештәр асыла, шуға ла туристар араһында бик популяр урын булып тора. Шулай уҡ барғанда һаҡ булырға кәрәк, сөнки тауҙың урмандарында айыуҙар, бүреләр, ҡабан сусҡалар бар.[2]

Тауҙың төньяҡ һәм көнбайыш битләүҙәре ҡайын урмандары менән ҡапланған, ә тауҙың башында инде ҡарағас урмандары (ҡайын һәм ҡарағай ағастары ла осрай). Арҡыры ятҡан үҙәктәрҙә ҡайын урмандары үҫә, һаҙлыҡтар ҙа урынлашҡан. Ҡушайҙын асыҡ битләүҙәре дала үләндәре менән ҡапланған. Бында Ҡырҡтытау һыртына хас булмаған ағастар ҙа осрай (ҡарама, шыршы, йүкә һәм башҡалар). Бик күп һирәк, Башҡортостандың Ҡыҙыл китабына ингән һәм эндемик үҫемлектәр үҫә (ҡалмыҡ йыуаһы, минуарция Гельма, осҡон һәм башҡалар).[3]

Атамаһы "ҡуш" һүҙенән — ике, парлы, ҡушылған һәм ай—кесерерәйтеү суффиксынан барлыҡҡа килгән. Эргәһендәге Бабай тауы менән ҡушылып торалар.