Әминә Семие Онасья

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Әминә Семие Онасья
төр. Emine Semiye Önasya
Зат ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ  Ғосман империяһы
 Төркиә
Псевдоним Emine Vahide
Тыуған көнө 28 март 1866({{padleft:1866|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:28|2|0}})
Тыуған урыны Истанбул, Ғосман империяһы
Вафат булған көнө 1944[1]
Вафат булған урыны Истанбул, Төркиә
Атаһы Ахмед Джевдет-паша[d]
Бер туғандары Фатма Алийе Топуз һәм Айгюн, Гюзиде Сабри[d]
Хәләл ефете Reşit Ronabar[d]
Һөнәр төрө яҙыусы, уҡытыусы, борец за права женщин
Сәйәси идеология Феминизм

Әминә Семие Онасья (шулай уҡ Эмине Семие һәм Эмине Вахиде исемдәре аҫтында билдәле, 28 март 1866, Истанбул — 1944, Истанбул) —төрөк яҙыусыһы һәм тәүге феминистарҙың береһе.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1866 йылдың 28 мартында Ғосман империяһының баш ҡалаһы Истанбулда тыуған[2]. Әхмәт Йәүҙәт пашаның менән Адвие Рабиға ханымдың ҡыҙы һәм яҙыусы Әлиә Фатима Топуздың һеңлеһе була[3][4]. Ул Ғосман империяһы ҡатын-ҡыҙҙары араһынан тәүгеләрҙән булып Европала белем алған[4]. Әминә Семие ете йыл дауамында Францияла һәм Швейцарияла психология һәм социологияны өйрәнә[2][4].

1882 йылдан Әминә Семие Истанбулда һәм башҡа ҡалаларҙа төрөк телен һәм әҙәбиәтен уҡыта[4]. Ҡыҙҙар өсөн мәктәптә инспектор һәм Шишли Эфтал госпиталендә кесе шәфҡәт туташы булып эшләй[2]. «Mütalaa» һәм «Hanımlara Mahsus Gazete» гәзиттәрендә баҫылып сыҡҡан мәғариф һәм сәйәсәт тураһында мәҡәләләр яҙған[2]. Шулай уҡ 1893 йылда «Hulasa-i Ilm-i Hesap» тигән математика буйынса әсбап нәшер иткән[5]. Әминә Семиеның иң билдәле әҫәрҙәренең береһе — «Sefalet» («Фәҡирлек»)[6] һәм «Gayya Kuyusu» («Тамуҡ соҡоро») хикәйәләре[2].

Апаһы Әлиәй Фатима Топуз менән бергә Әминә — Ғосман империяһында ҡатын-ҡыҙҙар хоҡуҡтары өсөн хәрәкәттең иң әһәмиәтле эшмәкәрҙәренең береһе тип иҫәпләнә[7][8]. Ҡатын-ҡыҙҙарға ярҙам итеү маҡсаты булған бер нисә мәрхәмәтлелек ойошмаларын төҙөүҙә ҡатнаша[3]. Шулай уҡ Әминә ҡатын-ҡыҙ хоҡуҡтарын киңәйтеү өсөн көрәшә. Ул «Берҙәмлек һәм прогресс» партияһы, шулай уҡ Ғосман демократик партияһы ағзалары булған[2]. 1920 йылда Әминә Семие Төркиә журналистары ассоциацияһы идаралығы составына ингән[9].

Шәхси тормошо[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Оҙаҡ ваҡыт Парижда йәшәй. Ике мәртәбә кейәүҙә була[4]. Уны беренсе иренең исеме Мостафа бей була, икенсеһе — Рәшит паша. Ике никах та айырылышыу менән тамамлана[4]. Әминәнең улы — Йәүҙәт Лагаш[4]. Әминә Семие 1944 йылда Истанбул ҡалаһында вафат була[4].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ Semiye Emine // https://womenwriters.resources.huygens.knaw.nl/womenwriters/vre/persons/6e46e438-4ef2-467c-b2fe-f0b6b186062d (ингл.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Emine Semiye. Ministry of Culture (Turkey). Дата обращения: 28 август 2012.
  3. ↑ 3,0 3,1 Emine Semiye (төр.). Kitap Yurdu (Book Land). Дата обращения: 28 август 2012.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Karaca, Şahika Modernleşme Döneminde Bir Kadın Yazarın Portresi: Emine Semiye Hanım (A portrait of a woman author in modernisation period: Emine Semiye) (билдәһеҙ) // Bilig. — 2011. — Т. 57. — С. 115—134.
  5. ↑ Livezeanu, Irina. Women and gender in Central and Eastern Europe, Russia, and Eurasia (инг.). — AWSS, 2007. — P. 226.
  6. ↑ Sefalet - Emine Semiye. Alternative Books. Дата обращения: 28 август 2012. Архивировано из оригинала 29 октябрь 2013 года. 2013 йыл 29 октябрь архивланған.
  7. ↑ Kurnaz, Şefika Fatma Aliye’nin Emine Semiye’ye Bir Mektubu (A letter of Fatma Aliye to Emine Semiye). ASOS Index. Дата обращения: 28 август 2012. 2017 йыл 27 октябрь архивланған.
  8. ↑ Elif Bilgin. An analysis of Turkish modernity through discourses of masculinities (PhD Thesis). Middle East Technical University (октябрь 2004). Дата обращения: 23 ноябрь 2013.
  9. ↑ Nur Bilge Criss. Istanbul under Allied Occupation, 1918-1923 (билдәһеҙ). — Boston: Brill, 1999. — С. 24.Ҡалып:Subscription required
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Әминә_Семие_Онасья&oldid=1065741» битенән алынған