Әт-Тәфтәзәни
| Әт-Тәфтәзәни | |
| Заты | ир-ат[1] |
|---|---|
| Гражданлығы |
 Тимуридтар дәүләте[d][2] |
| Тыуған көнө | 1 март 1322 |
| Тыуған урыны | Иран, Северный Хорасан[d], Ширван[d], Кушханех[d], Кушханех-йе Бала[d], Тафтазан[d] |
| Вафат булған көнө | 10 ғинуар 1390[2] (67 йәш) |
| Вафат булған урыны | Тимуридтар дәүләте[d], Сәмәрҡәнд[2] |
| Һөнәр төрө | дин белгесе, литератор, фәлсәфәсе, мутакаллим, Фаҡиһ, математик |
| Эшмәкәрлек төрө | калам[d][2], шиғриәт, Грамматика, Геометрия һәм Логика |
| Кемдә уҡыған | Адудуддин аль-Иджи[d][2] һәм Кутб ад-дин ар-Рази[d][2] |
Сәғдеддин Мәсүд ибн Үмәр әт-Тәфтәзәни (рус. Сад ад-дин Macуд ибн Умар ат-Тафтазани, ғәр. سعد الدين التفتازاني; 1322 йыл, Тәфтәзән, Хорасан — 1390 йыл, Сәмәрҡәнд)— ғәрәп мосолман философы, Кәләм ағымының һуңғы осорондағы күренекле вәкиле. Уның логика, юриспруденция, поэтика, грамматика, математика[3], риторика буйынса китаптары һәм Ҡөрьән тәфсире уҡыу әсбаптары булараҡ ҙур ихтыяж менән файҙалана[4].
Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Әт-Тәфтәзәни 1322 йылда Тәфтәзән ауылында, Ниса ҡалаһы янында (Хорасан, хәҙерге Төркмәнстан) донъяға килгән. Атаҡлы дин белгестәренән белем алған (вафаты — 1365 йыл). Утыҙ йыллап мосафирлыҡта йөрөй, Мәүәрәннәһерҙең төрлө мәҙрәсәләрендә уҡыта [5]. Гератта һәм Гиджуванда эшләй. Йәнебәк хан (рус. Джанибек) саҡырыуы буйынса Һарай ҡалаһында, артабан Ширазда шаһ һарайында эшләй. Уны Аҡһаҡ Тимера Сәмәрҡәндкә саҡырып ала, һәм ул шунда вафатына тиклем тороп ҡала [5].
1390 йылда баҡыйлыҡҡа күсә[3].
Библиография[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Шәрх рисәлә әш-шәмсиә (Ҡояш трактатына шәрехләмә);
- Рисәлә фи зәүиә әл-мүсәлләс (Өсмөйөш мөйөштәре тураһында трактат);
- Шәрх әл-ғәҡәид ән-нәсәфиә (Ән-Нәсәфи инаныстарына шәрехләмә)[6];
- Тәхзиб әл-мантиҡ үә-л-кәләм (Логикаға һәм кәләмгә өйрәтеү)[3].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ BNF танытҡысы: асыҡ мәғлүмәт платформаһы — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Новая философская энциклопедия — 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Матвиевская и Розенфельд, 1983
- ↑ Ибрагим Т., 2010
- ↑ 5,0 5,1 Ислам: ЭС, 1991, с. 235
- ↑ Абу Хафс Наджм ад-дин Умар ибн Мухаммад ан-Насафи. islamdag.ru (2010-10-16). 8 май 2015 тикшерелгән.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ибрагим, Т. К. и Сагадеев А. В. ат-Тафтазани // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 235.
- Матвиевская Г.П., Розенфельд Б.А. Книга 2. Математики и астрономы, время жизни которых известно // Математики и астрономы мусульманского средневековья и их труды (VIII-XVII вв.) — М.: Наука, 1983.
Һүҙлектәр һәм энциклопедиялар | |
|---|---|
| Норматив контроль | BNE: XX4919150 · BNF: 15822662b · GND: 102372039 · ISNI: 0000 0001 1691 9968 · LCCN: n79106223 · LIBRIS: 37159 · SUDOC: 073368547 · VIAF: 641145857886423020766 |
