Зебра

Зебралар
Бурчеллов зебраһы (Equus (Hippotigris) quagga)
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клад:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Һөтимәрҙәр Суб-класс:  Йәнлектәр Инфра-класс:  Плаценталылар Отряд өҫтө:  Laurasiatheria Отряд:  Йомро тояҡлылар Ғаилә:  Аттар Ярым ғаилә:  Equinae Триба:  Equini Ырыу:  Лошади Ярым ырыу:  Зебралар
Халыҡ-ара фәнни исеме
Hippotigris
Төрҙәре
Equus grevyi Oustalet, 1882 — Зебра Греви Equus quagga Boddaert, 1785 — Бурчеллов зебраһы Equus zebra Linnaeus, 1758 — Тау зебраһы
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр EOL   10551322

Зе́бралар (лат. Hippotigris) — дала зебраһы, сүллек зебраһы һәм тау зебраһы төрҙәрен эсенә алыусы аттар ырыуы. Йорт аты менән зебралар ҡушылған гибрид формаһын зеброид тип атағандар. Ә ишәк менән зебра гибридын — зебрул тип йөрөтәләр. Зебралар кескәй төркөмдәр булып йәшәйҙәр. Төркөмдә бейә, зебра ҡолондары һәм бер айғыр була.

Яҡынса 4,4—4,5 миллион йыл элек, генетиктар фекеренсә, Equus һыҙаты барлыҡҡа килгән, улар хәҙерге заман аттарын, зебраларын һәм ишәктәрен тыуҙыра. Темпераменты буйынса зебралар йорт нәҫелдәштәренән ныҡ айырыла. Хәүеф янағанда, улар ҡаҙыҡтары һәм тояҡтары ярҙамында һаҡлана. Етмәһә, зебра үҙе ярайһы уҡ бәләкәй, шуға күрә уға атланып йөрөү физик яҡтан уңайһыҙ: киптереүселәрҙә уның бейеклеге 120 см-ҙан 150 см-ға тиклем, ә аттыҡы 180 см-ға етә.

Төҫтәре

Зебраның төҫтәр фоны ике позицияла осрай: йә аҡ, йә ҡара. Белгестәр араһында зебраның төҫөн (аҡ йәки ҡара) билдәләүҙә билдәле бер ҡараш юҡ. Атлантаның ҙур имеҙеүселәр зоопаркы бүлеге кураторы Лиза Смит раҫлауынса, зебраны йышыраҡ аҡ һыҙатлы ҡара ат тип һүрәтләйҙәр. Әммә аҡ-ҡара төҫтәр билдәләре булһа ла, өс төр зебра, үҙ-ара яҡын ҡәрҙәш заттар түгел. Эволюцион яҡтан һыҙаттар күгәүендән һәм цеценан һаҡланыу сараһы булып торорға мөмкин. Улар төрлө төҫтәге һыҙаттарҙан айырылған яҡтылыҡты полярлаштырыуға иғтибар итә. Шулай уҡ башҡа гипотезалар буйынса ла төҫ йыртҡыс йәнлектәрҙән маскировкалау сараһы тип ҡаралған.

Таралышы

Тәүге ваҡыттарҙа зебралар бар Африкала таралған булған. Төньяҡ Африкала борон замандарҙа уҡ кеше тарафынан ҡырып бөтөрөлгән.

Бөгөнгө көндә улар Судан һәм Эфиопия тигеҙлектәрендә йыш осрай. Шулай уҡ Көнсығыш Африка саванналарында, материктың көньяҡ сигенәсә таралған. Дала зебраһы Көнсығыш Африка ҡоро саванналарында, Суданда, Кенияла һәм Сомалиҙа осрай. Ә тау зебраһының таралған ерҙәре Намибия һырты (платоһы) һәм Көньяҡ Африка Республикаһы. Улар был биләмәләрҙә 2000 метр бейеклектә лә осрайҙар.

Фотогалерея

• 
• 
• 
• 

Әҙәбиәт

• Зебра // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)