Эстәлеккә күсергә

Иҫке Ғәһед

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Иҫке Ғәһед
Рәсем
Баҫма йәки тәржемә Католический Ветхий Завет[d], Септуагинта[d], Танах[d], Gamla Testamentet öfversatt af O. F. Myrberg[d], Biblia Hebraica[d], Микраот гдолот[d], Biblia Hebraica Stuttgartensia[d] һәм Benedictine Vulgate[d]
Является изданием или переводом Танах[d]
Ҡайҙа өйрәнелә Old Testament theology[d] һәм Hebrew Bible studies[d]
Литературный мотив flood as punishment[d][1], descent of human from animals[d][1], human made from clay (earth)[d][1], creation of first woman from man's rib[d][1], потерянный рай[d][1], paradise lost because of forbidden fruit (drink)[d][1], confusion of tongues[d][1], феникс[d][2], animal executed for crime[d][2], forbidden tree[d][3], tabu: building too high a tower[d][3], magic mandrake[d][4], speaking blood reveals murder[d][4], magic bell disperses demons[d][4], waters magically divide and close[d][4], magic strength resides in hair[d][4], ladder to upper world[d][5], strong person[d][5], tower of Babel: remarkably tall tower designed to reach sky[d][5], Jonah[d][5], person swallowed and disgorged[d][5], seven years of service imposed on suitor[d][6], queen of Sheba propounds riddles to Solomon[d][6], riddle contests[d][6], Solomon's judgment: the divided child[d][7], Uriah letter changed[d][8], secret of strength treacherously discovered[d][8], mark of Cain[d][9], exposure in boat[d][10], undesirable children exposed, desirable preserved[d][10] һәм conception from eating mandrake[d][11]
 Иҫке Ғәһед Викимилектә

Иҫке Ғәһед — христианлыҡта Библияның беренсе, иң боронғо өлөшө, боронғо йәһүд Изге Китабы Танахтан алынған. В Иҫке Ғәһедкә барлыҡ христиан бүленештәрендә Танахтың 39 китабы инә, йәғни йәһүдилектә лә, христианлыҡта ла дөйөм изге текстар булып тора. Бынан тыш православиела һәм католиклыҡта Иҫке Ғәһедкә өҫтәмә китаптар инә, улар православлыҡта ҡануни булмаған, католиклыҡта — икенсе рәт ҡанундары тип атала[12]. Протестантлыҡта Иҫке Ғәһед тулыһынса Танах менән тап килә[13].

Танах китаптары б.э.т. XIII быуаттан б.э.т. V быуатҡа тиклем, ҡайһы бер өлөштәренән башҡа, боронғо йәһүд телендә яҙылған[14], арамей телендә яҙылған[12][15].

Бүлектәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫке Ғәһед 3 бүлектән тора:

  • «Ҡанун» (Тәүрат) дип аталған беренсе бүлеккә Муса пәйғәмбәрҙең 5 китабы (Тәүрат).
    • "Башланмыш" китабы[16] буйынса бөтә донъя алты көн эсендә яралтыла:
  1. көндә - Яҡтылыҡ ҡараңғылыҡтан айырыла,
  2. - ер һәм һыуяралтыла,
  3. - ҡоро ер һәм үҫемлектәр яралтыла,
  4. - йондоҙҙар яралтыла,
  5. - балыҡтар, ҡоштар һәм һөйрәлеүселәр яралтыла,
  6. - хайуандар һәм кеше яралтыла.
    • Сығыу (Исход)
    • Левиҙәр
    • Һандар
  • «Яҙмалар» («Писания») бүлегенә йәһүд халҡының боронғо тарихын бәйән итеүсе 13 китап инә
    • 1 Батшалар
    • 2 Батшалар
    • 3 Батшалар
    • 4 Батшалар
    • 1 Паралипоменон
    • 2 Паралипоменон
    • Риүәйәттәр (Притчи)
    • Вәғәзсе(Екклезиаст)
    • Езра
  • «Пәйғәмбәрҙәр»: Ишағия, Иремия, Йәзәкил, Данил, Һошея, Нихами, Зәкәриә, Әйүп, Аввакум, Софония.
  • «Зәбур» («Мәҙхиә») бүлегендә христиандарҙа һәм йәһүдиҙәрҙә ғибәҙәттәрҙә ҡулланылған илаһи шиғырҙар тупланған.

Иҫке Ғәһед ун бер йәһүд пәйғәмбәренең күренмештәре хикәйәләнгән «Пәйғәмбәрҙәр» китабы менән тамамлана. Иҫке Ғәһед башта боронғо йәһүд һәм арамей телдәрендә яҙыла, һуңғараҡ киң таралган грек (койне), латин һәм башҡа телдәргә тәржемә ителә.

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  2. ↑ 2,0 2,1 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  3. ↑ 3,0 3,1 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  7. ↑ Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  8. ↑ 8,0 8,1 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  9. ↑ Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  10. ↑ 10,0 10,1 Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  11. ↑ Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature (ингл.): A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
  12. ↑ 12,0 12,1 Д. Г. Добыкин. Лекции по введению в Священное Писание Ветхого Завета. — Санкт-Петербург.: Санкт-Петербургская православная духовная академия, 2012. — C. 22— 25, 31
  13. ↑ Michael D. Coogan. The New Oxford Annotated Bible // Oxford. 2007. — P.4
  14. ↑ Езд. 6:8—7:28, Дан. 2:4—7:28, шулай уҡ Иер. 10:11
  15. ↑ P.R. Ackroyd, C.F. Evans, The Cambridge history of the Bible Cambridge, 1975, стр. 1.
  16. ↑ https://predanie.ru/book/124381-bashlanmysh-kniga-bytiya-na-bashkirskom-yazyke/

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Введение в Ветхий Завет = Einleitung in das Alte Testament / Под ред. Эриха Ценгера. — М.: ББИ, 2008. — 816 с. — ISBN 5-89647-115-7.
  • Лопухин А. П. Ветхий Завет // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  • Нуреев Р. М. Ветхий завет: борьба с ростовщичеством и долговым рабством // Всемирная история экономической мысли: В 6 томах / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М.: Мысль, 1987. — Т. I. От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни. — С. 66-69. — 606 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-244-00038-1.
  • Шифман И. Ш. «Ветхий Завет и его мир», изд. СПбГУ, 2007.
  • Тантлевский И. Р. «Введение в Пятикнижие», М. РГГУ, 2000.
  • Тов, Э. Текстология Ветхого Завета.— М.: ББИ, 2003
  • «Учение. Пятикнижие Моисеево». Пер., введение и комментарий И. Ш. Шифмана, М. Республика, 1993.
  • Щедровицкий Д. В. Введение в Ветхий Завет. Пятикнижие Моисеево: Т. 1. Книга Бытия. Изд. 6-е; Т. 2. Книга Исход. Изд. 5-е; Т. 3. Книги Левит, Чисел и Второзакония. Изд. 5-е / М.: Оклик, 2010. — 1088 с.— Библиогр. 98 назв.— ISBN 978-5-91349-010-0; 978-5-91349-004-9 (т. 1-3).
  • Ф. Вигуру. Руководство к чтению и изучению Библии. — М., 1916
  • Freedman D. N., Myers A. C., Beck A. B. «Eerdmans dictionary of the Bible», Eerdmans, 2000.
  • J.A. Mendenhall. «Covenant Forms in Israelite Tradition», Biblical Archaeologist 17, 1954
  • D.R. Hillers. «Covenant: The History of a Biblical Idea», Baltimore, 1969
  • L. Perlitt. «Covenant» in «Encyclopedia of Christianity», Grand Rapids, Eerdmans-Brill, 1998
  • E.W. Nicholson. «God and His People: Covenant and Theology in the Old Testament», Oxford University Press, 1988
  • Herman Ridderbos. «The Epistle of Paul to the Churches of Galatia», Grand Rapids: Eerdmans, 1953
  • Э. Янг. «Введение в Ветхий Завет», Заокская духовная академия, 1998
  • Arthur G. Patzia. «The making of the New Testament: origin, collection, text & canon»
  • William J. Leffler, Paul H. Jones. «The structure of religion: Judaism and Christianity»
  • Geoffrey W. Bromiley. «International Standard Bible Encyclopedia».

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тәфсирҙәр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Иҫке_Ғәһед&oldid=1261160» битенән алынған