Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы: өлгөләр араһындағы айырма
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) "Миннуллин, Туфан Абдуллович" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл: | 1 юл: | ||
{{Ук}} |
|||
'''Туфан Абдулла улы Миңнуллин''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[1935 йыл|1935]]—[[2012 йыл|2012]]) |
'''Туфан Абдулла улы Миңнуллин''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[1935 йыл|1935]]—[[2012 йыл|2012]]) — совет һәм рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре, Ҡаҙан ҡалаһының почетлы гражданы. Сығышы буйынса [[Татарҙар|татар]]. |
||
== Биографияһы == |
== Биографияһы == |
||
Тыуған |
Тыуған [[1935 йыл|1935 йылдың]] [[25 август|25 авгусында]] Оло Мереткозин (хәҙерге [[Татарстан Республикаһы|Татарстандың]] Ҡама Тамағы районы) ауылында тыуған |
||
[[1952 йыл |
[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай. |
||
[[1956 йыл|1956]]—[[1961 йыл|1961 йылдарҙа]] —[[Мәскәү|Мәскәүҙә]] |
[[1956 йыл|1956]]—[[1961 йыл|1961 йылдарҙа]] —[[Мәскәү|Мәскәүҙә]] М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый. |
||
[[1961 йыл|1961]]—[[1964 йыл|1964 йылдарҙа]] Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә. |
[[1961 йыл|1961]]—[[1964 йыл|1964 йылдарҙа]] Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә. |
||
[[1962 йыл |
[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла. |
||
[[1964 йыл|1964]]—[[1967 йыл |
[[1964 йыл|1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡаҙан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй. |
||
[[1968 йыл |
[[1968 йыл]]дан профессиональ әҙәби эшмәкәрлек менән шөғөлләнә. |
||
[[1975 йыл|1975]]—[[1977 йыл|1977 йылдарҙа]] |
[[1975 йыл|1975]]—[[1977 йыл|1977 йылдарҙа]] — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый. |
||
[[1984 йыл|1984]]—[[1989 йыл|1989 йылдарҙа]] |
[[1984 йыл|1984]]—[[1989 йыл|1989 йылдарҙа]] — ТАССР Яҙыусылар Союзының идара рәйесе. |
||
СССР-ҙың халыҡ депутаты ( |
СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы. |
||
Вафат [[2 май]] [[2012 йыл|2012 йылдың 2 майында]] [[Ҡазан |
Вафат [[2 май]] [[2012 йыл|2012 йылдың 2 майында]] [[Ҡазан]]да, РКБ-ла йөрәк өйәнәгенән вафат була<ref>[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин]</ref>. Ҡаҙандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән. |
||
Тол ҡатыны |
Тол ҡатыны — Ғ. Камал исемендәге театр актрисаһы. Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист. |
||
== Ижады == |
== Ижады == |
||
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалар: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); тарихи драмаһы сәхәбәләр хаҡында [[Пугачёв Емельян Иванович|Емельян |
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалар: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); тарихи драмаһы сәхәбәләр хаҡында [[Пугачёв Емельян Иванович|Емельян Пугачёвты]]ң тарафдашы [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Ҡанҡаев]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; комедия «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермеш ауылынан Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәкәйем» һәм башҡалар; «Ай булмаһа, йондоҙ бар» («йолдыз ай булмас бар»), «Колыбельная» («Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр») драмалары һәм башҡалар. |
||
== Маҡтаулы исемдәре һәм наградалары == |
== Маҡтаулы исемдәре һәм наградалары == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия ([[1979 йыл|1979]]) |
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия ([[1979 йыл|1979]]) |
||
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы ([[2005 йыл|2005]]) |
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы ([[2005 йыл|2005]]) |
||
45 юл: | 44 юл: | ||
== Һылтанмалар == |
== Һылтанмалар == |
||
[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
||
[[Категория:Татар драматургтары]] |
[[Категория:Татар драматургтары]] |
||
54 юл: | 52 юл: | ||
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]] |
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]] |
||
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
||
⚫ | |||
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]] |
||
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]] |
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]] |
||
68 юл: | 65 юл: | ||
[[Категория:1935 йылда тыуғандар]] |
[[Категория:1935 йылда тыуғандар]] |
||
[[Категория:25 августа тыуғандар]] |
[[Категория:25 августа тыуғандар]] |
||
⚫ |
18:13, 9 июнь 2019 өлгөһө
Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы | |
Зат | ир-ат |
---|---|
Гражданлыҡ |
СССР Рәсәй |
Тыуған көнө | 25 август 1935 |
Тыуған урыны | Большое Мереткозино[d] |
Вафат булған көнө | 2 май 2012 (76 йәш) |
Вафат булған урыны | Ҡазан, Рәсәй |
Ерләнгән урыны | Яңы биҫтә зыяраты (Ҡазан)[d] |
Хәләл ефете | Ихсанова, Нажиба Гимаевна[d] |
Әһәмиәтле кеше | Айгуль Миннуллина[d] |
Яҙма әҫәрҙәр теле | татар теле һәм урыҫ теле |
Һөнәр төрө | сценарий яҙыусы, яҙыусы, сәйәсмән, драматург, публицист |
Эшмәкәрлек төрө | әҙәбиәт[1], драма[d][1] һәм публицистика[d][1] |
Уҡыу йорто | М. С. Щепкин исемендәге Юғары театр училищеһы |
Әүҙемлек урыны | Татарстан Республикаһы[1] |
Сәнғәт йүнәлеше | социалистик реализм[d] |
Ойошма ағзаһы | СССР Яҙыусылар союзы |
Жанр | театр пьесаһы[d], шиғыр[d] һәм хикәйә |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Рәсми сайт | tufanminnullin.com |
Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы Викимилектә |
Туфан Абдулла улы Миңнуллин (татар. Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин; 1935—2012) — совет һәм рәсәй драматургы, прозаик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре, Ҡаҙан ҡалаһының почетлы гражданы. Сығышы буйынса татар.
Биографияһы
Тыуған 1935 йылдың 25 авгусында Оло Мереткозин (хәҙерге Татарстандың Ҡама Тамағы районы) ауылында тыуған
1952 йылда урта мәктәпте тамамлай.
1956—1961 йылдарҙа —Мәскәүҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.
1961—1964 йылдарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.
1962 йылда Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.
1964—1967 йылдарҙа — Ҡаҙан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.
1968 йылдан профессиональ әҙәби эшмәкәрлек менән шөғөлләнә.
1975—1977 йылдарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый. 1984—1989 йылдарҙа — ТАССР Яҙыусылар Союзының идара рәйесе.
СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.
Вафат 2 май 2012 йылдың 2 майында Ҡазанда, РКБ-ла йөрәк өйәнәгенән вафат була[2]. Ҡаҙандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.
Тол ҡатыны — Ғ. Камал исемендәге театр актрисаһы. Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.
Ижады
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалар: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); тарихи драмаһы сәхәбәләр хаҡында Емельян Пугачёвтың тарафдашы Бәхтийәр Ҡанҡаев тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; комедия «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермеш ауылынан Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәкәйем» һәм башҡалар; «Ай булмаһа, йондоҙ бар» («йолдыз ай булмас бар»), «Колыбельная» («Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр») драмалары һәм башҡалар.
Маҡтаулы исемдәре һәм наградалары
- М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
- РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
- Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
- Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
- Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
- Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
- Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
Хәтер
Ҡаҙандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
- 25 августа тыуғандар
- 1935 йылда тыуғандар
- 2 майҙа вафат булғандар
- 2012 йылда вафат булғандар
- Ҡазанда вафат булғандар
- Рәсәйҙә ерләнгәндәр
- М.С. Щепкин исемендәге Театр училищеһын тамамлаусылар
- Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре
- Муса Йәлил исемендәге премия лауреаттары
- РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары
- Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары
- Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре
- Татар драматургтары
- Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры
- СССР Яҙыусылар союзы ағзалары
- Соцреалист яҙыусылар
- Татарстандың халыҡ яҙыусылары
- Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре
- «Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары
- Рәсәй драматургтары
- СССР драматургтары
- XX быуат драматургтары
- Алфавит буйынса драматургтар
- Алфавит буйынса шәхестәр
- 3 майҙа вафат булғандар