Эстәлеккә күсергә

Алексеев Михаил Павлович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Алексеев Михаил Павлович
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 СССР
Тыуған көнө 24 май (5 июнь) 1896[1], 1896[2] или 5 июнь 1896({{padleft:1896|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:5|2|0}})[3]
Тыуған урыны Киев, Рәсәй империяһы[4]
Вафат булған көнө 19 сентябрь 1981({{padleft:1981|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:19|2|0}})[3][1]
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, РСФСР, СССР
Ерләнгән урыны Комарово ҡасабаһы зыяраты[d]
Һөнәр төрө учёный-литературовед, университет уҡытыусыһы
Эшмәкәрлек төрө әҙәбиәт ғилеме һәм пушкинистика[d]
Эш урыны Тарас Шевченко исемендәге Киев милли университеты
Одесский национальный университет имени И. И. Мечникова[d]
Иркутск дәүләт университеты
филологический факультет СПбГУ[d]
А. И. Герцен исемендәге Рәсәй дәүләт педагогия университеты
Н. Г. Чернышевский исемендәге Һарытау дәүләт университеты
Пушкинский Дом[d]
Отделение историко-филологических наук РАН[d]
Уҡыу йорто Музыкально-драматическое училище М. К. Лесневич-Носовой[d]
Гимназия В. П. Науменко[d]
историко-филологический факультет Киевского университета[d]
Ғилми исеме профессор[d], список действительных членов АН СССР[d] һәм профессор[d]
Ғилми дәрәжә филология фәндәре докторы[d]
Ойошма ағзаһы СССР Фәндәр академияһы[d] һәм Сербия фәндәр һәм сәнғәттәр академияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Ленин ордены «Почёт Билдәһе» ордены Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
 Алексеев Михаил Павлович Викимилектә

Алексеев Михаил Павлович (укр. Миха́йло Па́влович Алексє́єв; 24 май (5 июнь) 1896, Киев — 19 сентябрь 1981, Ленинград) — СССР әҙәбиәт белгесе, ғалим-энциклопедисы, сит ил әҙәбиәте (инглиз, француз, немец, испан) өлкәһендә белгес, ватан әҙәби һүҙлегенең халыҡ-ара бәйләнештәренә арналған хеҙмәттәр авторы, филология фәндәре докторы (1937), СССР Фәндәр академияһы академигы (1958; 1946 йылдан ағза-корреспонденты)[5]. Пушкин ижады белгесе. СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы (1941).

Михаил Алексеев 1907—1914 йылдарҙа В.П.Науменконың шәхси гимназияһында һәм бер үк ваҡытта М.К. Лесеневич-Носованың Киев музыкаль-драма мәктәбендә (фортепиано һәм композиция класы буйынса) уҡый. 1914 йылда гимназияны тамамлағандан һуң Киев университетының тарих-филология факультеты славян-рус бүлегенә уҡырға инә. Университетты 1918 йылда тамамлай.

1919—1920 йылдарҙа Киев университетында уҡыта. 1920 йылдан 1924 йылға тиклем Одесса университетының тарих-филология факультетында профессор стипендиаты булып тора. 1924—1927 йылдарҙа Одесса асыҡ китапханаһында эшләй, тәүҙә консультант-библиограф, артабан — библиография бүлеге мөдире була.

1927 йылда Иркутск дәүләт университетына саҡырыу ала, бында дөйөм әҙәбиәт кафедраһы мөдире була. 1928 йылда кафедраның профессоры һәм кафедра мөдире итеп һайлана.

1933 йылдан Ленинградта. 1933—1960 һәм 1969 йылдарҙа — Ленинград дәүләт университетының филология факуьтетында (1942—1945 һәм 1951—1960 йылдарҙа кафедра мөдире) сит ил әҙәбиәте кафедраһы профессоры (1948 йылға тиклем — Көнбайыш Европа әҙәбиәте кафедраһы), 1945—1947 һәм 1950—1953 йылдарҙа — филология факультеты деканы була, 1947—1949 йылдарҙа — Ленинград дәүләт университеты ҡарамағындағы Филология фәнни-тикшеренеү институтының директоры. 1934—1942 йылдарҙа А. И. Герцен исемендәге Ленинград дәүләт педагогия институты профессоры (1938 йылдан — дөйөм әҙәбиәте кафедраһы мөдире). 1942—1944 йылдарҙа — Һарытау университеты тарих-филология факультетының дөйөм әҙәбиәт кафедраһы профессоры һәм мөдире.

1934 йылдан алып — Пушкин Йортоноң өлкән ғилми хеҙмәткәре (СССР Фәндәр академияһының Рус әҙәбиәте институты); 1950—1963 йылдарҙа — ғилми эштәр буйынса директор урынбаҫар; 1955—1957 йылдарҙа — Пушкин ижадын өйрәнеү ғилеменең сектор мөдире; 1956—1981 йылдарҙа — урыҫ һәм сит ил әҙәбиәте бәйләнештәр секторы етәксеһе. 1959 йылда СССР Фәндәр академияһының әҙәбиәт һәм тел бүлексәһе эргәһендәге Пушкин комиссияһы рәйесе. 1956 йылда — Бюро ағзаһы, 1959 йылдаү — рәйесе урынбаҫары, 1970 йылдан — СССР Фәндәр академияһы ҡарамағындағы славян телселәренең Совет комитеты рәйесе. Халыҡ-ара славян телселәре комитеты рәйесе (1958) һәм вице-президенты (1970). Росток honoris сausa (1959), Оксфорд (1963), Париж (1964), Бордо (1964), Будапешт (1967) университеты, Адам Мицкевич исемендәге Познань университеты (1973) докторы. 1971 йылда Серб фән һәм сәнғәт академияһының сит ил ағзаһы итеп һайлана. 1974 йылда Америка хәҙерге телдәр Ассоциацияһының (Modern Language Associanion of America) почетлы ағзаһы итеп һайлана.

Британия академияһының ағза-корреспонденты (1972).

Комарово зыяратында ерләнә . Ҡәбер ташы (архитекторы В. В. Хазанов) 1984 йылда ҡуйыла.

Файл:Алексеев.JPG
М. П. Алексеев ҡәберендә һәйкәл 

1986 йылда Санкт-Петербургта Васильевский утрауының 2/1, лит. А адресы буйынса урынлашҡан академиктар йортонда ошондай текст: «Бында 1966 йылдан 1981 йылға тиклем совет ғалим-филологы, академик Алексеев Михаил Павлович йәшәгән һәм эшләгән» менән мемориаль таҡтаташ ҡуйыла (архитекторы И.Ю. Акимов) [7][8].

Китаптары
  • И. С. Тургенев и музыка. — Киев: Общество исследования искусства, 1918. — 22с.
  • Ранний друг Ф. М. Достоевского. — Одесса: Всеукраинское государственное издательство, MCMXXI. — 26 с.
  • Сибирь в романе Дефо / Издание Восточно-Сибирского отдела Государственного Русского Географического общества. — Иркутск: Тип. изд. «Власть Труда», 1928. — 24 с.
  • Этюды о Марлинском. — Иркутск: Изд. Иркутского унив., 1928. — 64 с.
  • Проблема художественного перевода. — Иркутск, Изд. Иркутского унив., 1931. — 30 с.
  • Сибирь в известиях западноевропейских путешественников и писателей: XIII—XVII вв. Ч. 1—2. — Иркутск, 1934—1936. (2-е изд.: Иркутск, 1941; 3-е изд.: Новосибирск: Наука, 2006);
  • Славянские источники «Утопии» Томаса Мора. — М.: Изд-во АН СССР, 1955. — 118, [1] с.
  • Явления гуманизма в литературе и публицистике Древней Руси (XVI—XVII вв.), М., 1958;
  • Из истории английской литературы. Этюды, очерки, исследования. М.; Л., Гослитиздат, 1960. 499 с.;
  • Очерки истории испано-русских литературных отношений XVI—XIX вв. / Михаил Павлович Алексеев; Ленинградский ордена Ленина гос. ун-т им. А. А. Жданова. — Ленинград: Изд-во Ленинградский ун-та, 1964. — 216 с.
  • Словари иностранных языков в русском азбуковнике XVII века: Исследование, тексты и коммент. / АН СССР. Ин-т рус. литературы (Пушкинский дом). — Ленинград: Наука. [Ленингр. отд-ние], 1968. — 156 с.
  • Пушкин: Сравнительно-исторические исследования. — Л.: Наука, 1972. — 468 с.; (2-е изд.: Л.: Наука, 1984. — 478 с.);
  • Русско-английские литературные связи: (XVIII в. — первая половина XIX в.). — М., 1982. — 863 с. (Литературное наследство; Т. 91);
  • Сравнительное литературоведение. — Л.: Наука, 1983. — 448 с.;
  • Литература средневековой Англии и Шотландии / [Вступ. ст. Ю. Д. Левина]. — М.: Высшая школа, 1984. — 351 с.;
  • Пушкин и мировая литература. — Л.: Наука, 1987. — 616 с.
  • Вильям Рольстон — пропагандист русской литературы и фольклора. — СПб., 1994 (в соавт. с Ю. Д. Левиным).
Мәҡәләләре
  • «Гавриилиада» Пушкина. (По поводу издания В. Брюсова) // Родная земля, 1919, ноябрь, № 2. — С. 1—11.
  • О драматических опытах Достоевского // Творчество Достоевского: 1821—1881—1921: Сб. ст. и материалов / Под ред. Л. П. Гроссмана. — Одесса, 1921. — С. 41—62.
  • Огюст Барбье // Ямбы и поэмы / Огюст Барбье. — Одесса, 1922. — С. III—XL.
  • Сибирь в романе Даниэля Дефо // Сибирский литературно-краеведческий сборник. — Иркутск, 1928. — Вып. 1. — С. 51—72.
  • «Русский язык» у немецкого поэта XIV века [Освальда фон Волькенштейна] // Сборник статей к сорокалетию ученой деятельности академика А. С. Орлова. — Л.: Изд-во АН СССР, 1934. — С. 557—572.
  • Борис Годунов и Дмитрий Самозванец в западноевропейской драме // «Борис Годунов» А. С. Пушкина: Сб. ст. — Л., 1936. — С. 81—124.
  • Виктор Гюго и его русские знакомства // «Литературное наследство», т. 31—32, 1937;
  • Этюды из истории испано-русских литературных отношений // Культура Испании, М., 1940.
  • Дидро о русской литературе // Русская литература на Западе: Ст. и материалы / Под ред. М. П. Алексеева. — М.; Л., 1948. — С. 19—57.
  • И. С. Тургенев —пропагандист русской литературы на Западе // Труды отдела новой русской литературы АН СССР. Т. 1. М., Л.: Изд-во АН СССР, 1948. — С. 39—81.
  • Мировое значение Гоголя // Гоголь в школе. М., 1954;
  • Мировое значение «Записок охотника» // «Записки охотника» И. С. Тургенева (1852—1952). Сборник статей и материалов. Орёл, 1955;
  • Белинский и славянский литератор Я. П. Иордан (К вопросу об известности Белинского на Западе и у славян в 40-е годы XIX в.) // «Литературное наследство», т. 56, 1950;
  • Пушкин и наука его времени // Пушкин. Исследования и материалы. Т.. 1, М. — Л., 1956;
  • Вильям Хогарт и его «Анализ красоты» // Хогарт В. Анализ красоты, Л. — М., 1958.
  • К истории написания имени «Шекспира» в России // Проблемы современной филологии: Сб. ст. к семидесятилетию акад. В. В. Виноградова / АН СССР, Отд-ние лит. и яз. — М., 1965. — С. 304—313.
  • «Дневной месяц» у Тютчева и Лонгфелло // Поэтика и стилистика русской литературы. Памяти ак. В.В. Виноградова. — Л.: Наука, 1971. — С. 153—167.
  1. 1,0 1,1 Историческая энциклопедия Сибири (урыҫ) / под ред. В. А. ЛаминНовосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
  2. Aleksejev, Michail Pavlovič // Чешская национальная авторитетная база данных
  3. 3,0 3,1 Алексеев Михаил Павлович // Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (урыҫ) / под ред. О. В. Богданова
  4. Алексеев Михаил Павлович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. Алексеев, Михаил Павлович//Краткая литературная энциклопедия/ Гл. ред. А. А. Сурков.— М.: Советская энциклопедия, 1962—1978.
  6. Вл. А. Луков, Н. В. Захаров. АЛЕКСЕЕВ Михаил Павлович.
  7. Дом академиков, 2016
  8. Санкт-Петербург. Энциклопедия. Мемориальная доска М. П. Алексееву 2016 йыл 5 октябрь архивланған.
Алдан килеүсе:
Балухатый Сергей Дмитриевич

Ленинград дәүләт университетының филология факультеты деканы

1945—1947
Һуңынан килеүсе:
Будагов Рубен Александрович
Алдан килеүсе:
Бердников Георгий Петрович

Ленинград дәүләт университетының филология факультеты деканы

1950—1953
Һуңынан килеүсе:
Западов Александр Васильевич