Эстәлеккә күсергә

Баффин Ере

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Баффин Ере
ингл. Baffin Island
Рәсем
Кем хөрмәтенә аталған Уильям Баффин[d]
Донъя ҡитғаһы Төньяҡ Америка
Дәүләт  Канада
Административ-территориаль берәмек Нунавут[d]
Сәғәт бүлкәте UTC−4[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Төньяҡ Боҙло океан
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Канаданың Арктика архипелагы
Иң юғары нөктә Монт-Один[d]
Халыҡ һаны 13 148 кеше (2016)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 2147 метр
Асыу датаһы 1576
Оҙонлоҡ 1600 km
Киңлек 700 km
Майҙан 507 451 км²
Периметр 28 308 km
Урынлашыу картаһы
Позицион карта
Рельефная позиционная карта
Карта
 Баффин Ере Викимилектә

Ба́ффин Ере[1] (ингл. Baffin Island, фр. Île de Baffin, инуктитут телендә ᕿᑭᖅᑖᓗᒃ Qikiqtaaluk) —Канаданың төньяғында, Нунавут биләмәһенең Баффин (Кикиктани) төбәгендәге утрау (Канада Арктика архипелагы). Канаданың иң ҙур утрауы.Ҙурлығы буйынса донъяла бишенсе урынды биләй.

Утрауға был атама инглиз сәйәхәтсеһе Уильям Баффин хөрмәтенә инглиз колонистары тарафынан бирелгән[2].

Географияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Баффин Ере Канада Арктикаһы картаһында

Баффин Ере Канада Архипелагының көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан һәм административ яҡтан Нунавут биләмәһенең Баффин (Кикиктани) төбәгенә ҡарай.

Утрау Гренландиянан төньяҡта һәм көнсығышта —Баффин һәм Девис боғаҙы, көньяҡта континенталь Унгава ярымутрауынан — Гудзон боғаҙы[3], көньяҡ-көнбайышта Мелвилл континенталь ярымутрауынан— Фокс ҡултығы һәм тар Фьюри-энд-Хекла боғаҙы[4], көнбайышта Бутия ярымутрауынан һәм Сомерсет утрауҙарынан— Бутия ҡултығы һәм Принс-Риджен боғаҙы, ә төньяҡта Девон утрауынан Ланкастер боғаҙы менән айырыла[5].

Утрауҙың оҙонлоғо яҡынса 1500 км, киңлеге 200—700 км[6]. Британ энциклопедияһы һәм Канада энциклопедияһы Баффин еренең майҙанын 507 451 км² тип билдәләй[7][8]. Башҡа телдәрҙәге энциклопедияларҙа баһалар кәмерәк күрһәтелә (мәҫәлән, Ҙур Рәсәй энциклопедияһы һәм Италия энциклопедияһы — 476 мең км²[9][10], ә Ҙур Ларусс энциклопедияһы — 470 мең км²)[11].

Баффин Ере — Канаданың иң ҙур утрауы[12] һәм донъяла майҙаны буйынса бишенсе урынды алып тора[5][13].

Ярҙары ҡултыҡтар һәм фьордтар менән ныҡ йырғыланған[14] (көнсығыш өлөшөндә Камберленд һәм Фробишер ҡултыҡтары[15] иң ҙурҙары булып тора). Яр буйы һыҙығының дөйөм оҙонлоғо — 28 308 километр тәшкил итә[16].

Один тауы

Геологик йәһәттән Баффин ере — Канада ҡалҡанының көнсығыш ситенең дауамы. Бында ул өҫкә ауыша һәм утрауҙың көнсығышында тау һыртын барлыҡҡа килтерә. Бейеклектәре 1500—2000 м араһында булған тау һырттары[17] Арктик Кордильерҙың бер өлөшө булып тора[18].

Утрауҙың иң бейек нөктәһе — Один тауы (2147 м), бер аҙ түбәнерәк — Асгард тауы (2015 м). Бейеклеге 1675 м булған Тор тауы Ерҙә иң вертикаль битләүле тау тип һанала[19].

Утрауҙың шул уҡ өлөшөндә ике боҙлоҡ — Пенни һәм Барнс урынлашҡан[5]. Тауҙар башлыса альп тибында, осло түбәле һәм текә стеналы, әммә яҫы түбәләр ҙә осрай. Пенни боҙлоғонан төньяҡтараҡ тауҙар әкренләп түбәнәйә, Понд ҡултығы эргәһенә юҡҡа сыға, Баффин Еренең төньяҡ-көнсығыш яры янында урынлашҡан һәм боҙ эшләпәһе менән тулыһынса тиерлек ҡапланған Байлот утрауында яңынан күтәрелә[20].

Баффин Еренең көнбайышында бейеклек кәмей, тауҙар тигеҙ яйлаларға һәм уйһыулыҡҡа күсә. Утрауҙың төньяҡ өлөшөндәге сүллекте Адмиралтейство ҡултығы (фараз ителеүенсә, донъялағы иң ҙур фьорд) Бродер һәм Борден ярымутрауҙарына бүлә.

Төньяҡта Ханч йылғаһы һәм көньяҡта Фокс ярымутрауы араһында Кукджак тип аталған бөйөк тигеҙлек — үлән баҫҡан һаҙлыҡлы уйһыулыҡ ята. Унан яйлап боронғо яр киртләстәре эҙҙәре һаҡланған саҡ ҡына бейегерәк тигеҙлеккә күсә. Фокс ярымутрауының көньяҡ өлөшө ҡаялы, ә көнбайышында диңгеҙгә бейек текә ҡаялар менән барып тоташа[21].

Утрауҙың көньяҡ-көнсығышында, Фробишер ҡултығынан төньяҡтараҡ, Холл ярымутрауы ята. Был ярымутрау кембрий алды гнейстарынан, ярға ҡарай ятҡан ҡалҡыулыҡтарҙан һәм боҙлоҡтан торған ташлы уйһыулыҡ булып тора. Боҙлоҡтан айсбергтар ҡубып төшә һәм Фробишер ҡултығына китә.[22].

Утрауҙа сөсө һыулы күлдәр күп. Шуларҙың икәүһе иң ҙуры — Неттиллинг (5542 км²) һәм Амаджуак (3115 км²)[23]. Был күлдәрҙең икеһе лә утрауҙың көньяҡ-көнбайыш тигеҙлегендә урынлашҡан[5].

Баффин Ерендә файҙалы ҡаҙылмаларҙың байтаҡ ятҡылыҡтары табылған. 1976 йылдан 2002 йылға тиклем Нанисивик ҡасабаһы янында цинк, ҡурғаш һәм көмөш сығарыла.

Утрауҙың төньяғында шулай уҡ тимер мәғдәне сығарыла. Мэри-Ривер —Канадала иң ҙур тимер рудниктарының береһе булып тора. Чидлиакта, Икалуиттан төньяҡ-көнсығышҡа ҡарай 120 км алыҫлыҡта, алмас ятҡылыҡтары табылған[24].

Климаты

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баффин Еренең күп өлөшө Төньяҡ поляр түңәрәк артында урынлашҡан, шуға күрә утрауҙың күпселек өлөшөндә поляр көн һәм төн урынлаша. Йәй һыуыҡ һәм ҡыҫҡа, хатта июль — август айҙарында ла ҡырау төшөүе ихтимал. Көнсығыш һәм көньяҡ яр буйы башҡа өлкәләргә ҡарағанда йылыраҡ.

Камберленд ҡултығы яры буйында уртаса йыллыҡ температура −9 °C[25], Борден һәм Бродерҙың төньяҡ яйлаларында, шулай уҡ Неттиллинг күленән төньяҡ-көнбайыштағы уйһыулыҡта −13 °C, ә утрауҙың күпселек өлөшөндә −11 °C һәм −11,5 °C араһында[26][27][28]. Йәйге уртаса температура 0,5 °C — 2 °C (төньяҡ-көнбайыш уйһыулыҡ)[29] тиклем (Камберленд һәм Фокс ҡултыҡтары тирәһендә)[30][31]. Төньяҡ-көнбайышта һәм көнбайышта йыллыҡ яуым-төшөм 100 мм-ҙан 200 мм[32][33], Фробишер ҡултығынан төньяҡтараҡ Холл ярымутрауы ҡалҡыулыҡтарында — 300-ҙән 500-гә тиклем арала тирбәлә[34].

Тәбиғәте

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә донъя ҡырағай тәбиғәт фонды классификацияһына ярашлы, Баффин Ере Төньяҡ Американың өс экорегионына инә:

  • Поляр аръяғы тундраһы (ингл.. High Arctic tundra, фр. Toundra du Haut-Arctique)[35].
  • Баффин Еренең Яр буйы тундраһы (ингл. Baffin coastal tundra, фр. Toundra côtière de l'île de Baffin[36]).
  • Поляр тундра (ингл. Middle Arctic tundra, фр. Toundra du Moyen-Arctique)[37].

Утрауҙың үҙәк райондарында үҫемлектәр әҙ, ер өҫтөнөң яҡынса 15 процентын ғына биләй. Мүк һәм тәпәш үләндәр һәм ҡыуаҡлыҡтар өҫтөнлөк итә. Дымлы урындарҙа мүк һәм таштишәрҙәрҙән тыш лузула үҫә[38]. Утрауҙың башҡа райондарында үҫемлектәр япмаһы тығыҙыраҡ, әммә өҙлөкһөҙ түгел (иң ҙур тығыҙлыҡ утрауҙың көньяҡ-көнсығыш өлөшөндәге яр буйы ҡалҡыулығында); кәрлә ҡайын, һаҙанаҡ, көртмәлеләр[39][40], төлкөғойроҡ осрай[41].

Утрауҙа һарыҡ-үгеҙҙәр, төньяҡ боланы, поляр айыуҙар, бүреләр, аҡ төлкөләр, арктик ҡуяндар, ала сысҡандар йәшәй.

Ҡоштарҙан иң киң таралғаны — аҡ өкө. Яр буйында тюлень, сарлаҡ һәм аҡсарлаҡ күп.

Яр буйы һыуҙарында нарвалдар һәм киттар йәшәй.

Күлдәрендә арктика еҙмыйығы һәм энәле балыҡтар үрсей.

Төньяҡ Пангниртанг фьюрды

Баффин утрауында Аиюиттук милли паркы урынлашҡан, ул Канадала поляр түңәрәк артында беренсе милли парк. Парк биләмәһендә Один тауы, 100 километрлыҡ Пангниртанг үткәүеле, боҙлоҡтар һәм тау күлдәре урынлашҡан. Утрауҙың төньяғында тағы бер милли парк — Сирмилик (инуктитут теленән — «боҙлоҡтар урыны») урынлашҡан, уның күпселек төлөшө, атамаһы буйынса, боҙлоҡтар менән ҡапланған. Бынан тыш, Баффин Ерендә бер нисә провинциаль һәм тарихи парк урынлашҡан (шул иҫәптән Малликджак һәм Кауммаарвиит)[42].

Тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баффин Ерендә беренселәрҙән булып додорсет мәҙәниәте палеоэскимостары йәшәй, улар беҙҙең эраға тиклем яҡынса 2000 йылдарҙа утрауҙың төньяҡ өлөшөндә йәшәй башлай[21]. Был культураға ҡараған археологик табылдыҡтарға радиоуглеродлы анализлау үткәрелә. Был анализ уларҙың иң боронғоһоноң (Баффин Еренең көньяҡ-көнсығышында Кложер объекты) йәшен яҡынса 4700 йылдар (±380 йыл) һәм утрауҙың төньяғында Миттиматалик объектының 4545 йылдар (±155 йыл) тип баһаларға мөмкинлек бирә. Был даталар диңгеҙ һөтимәрҙәре һөйәктәрен анализлауға нигеҙләнгән. Карибу һөйәктәрен анализлау нигеҙендә Баффин Еренең көньяҡ өлөшөндәге тағы бер нисә объектының йәше 4290 — 3850 йыл тип иҫәпләнә[43].

Тарихҡаса булған был мәҙәниәтте Дорсет мәҙәниәте алмаштыра. Ул хәҙерге исемен утрауҙың көньяҡ-көнбайыш яры янындағы Кейп-Дорсет эргәһендәге археологик табылдыҡтарға бәйле йөрөтә[21]. Көнсығыш Америка Арктикаһындағы был мәҙәниәт яҡынса б.э.т. 500 йылда Алясканан 1000 йәки 1500 йыл элек килгән ҡәбилә вариҫтары тарафынан формалаштырыла[44]. Дорсет ҡәбиләләрен, үҙ сиратында, XI—XIII быуаттарҙа бөтә утрауға таралған туле мәҙәниәте протоинуиттары алмаштыра[21].

Британия Америкаһы картаһы (1854). Баффин Ере урынында бәләкәйерәк майҙанлы күп һанлы утрауҙар

XI быуат башында утрауға Гренландиянан скандинавия диңгеҙҙә йөҙөүселәр килгән булырға тейеш[21]. У. Дж. Миллздың Поляр тикшеренеүҙәр энциклопедияһы Лейф Эрикссон утрауына төшөү ваҡытын 1001 йылға билдәләй[5]. Дорсет мәҙәниәтенә ҡараған Баффин Еренең көньяғындағы Нанук торамаһында ҡаҙыу эштәре алып барғанда бронза иретеү өсөн таш тигель табыла. Ул Ирландия (Гарранс) һәм Норвегияның (Ругаланн) ике тигеленә оҡшаш була[45][46]. Поляр һунарсы-дорсеттар торған урындарҙа дүрт ҙур биләмәне ҡаҙғанда арктик ҡуяндың йөнө киҫәктәре, сауҙа килешеүҙәрен төҙөгәндә иҫәпте яҙыр өсөн киртләсле һәм һырлы таяҡсаларҙан өҙөктәр, Иҫке донъянан ҡомаҡ ҡалдыҡтары табылған[47][48]. Канада археологы Патрисия Сазерленд гипотезаһы буйынса, скандинав сәйәхәтселәре Баффин еренә барып кенә ҡалмай, унда ремонт йәки ҡышлау өсөн туҡтай һәм хатта XIV быуатҡа тиклем урындағы халыҡ менән сауҙа итә[49].

Халҡы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Понд-Инлет (2006)

Баффин Ерендә һәм уның яр буйындағы ҙур булмаған утрауҙарҙа 9 даими тораҡ пункты бар, унда 2017 йылда 17 меңдән ашыу кеше йәшәй, был Нунавут провинцияһы халҡының яртыһы тиерлек. Тораҡ пункттары араһында Икалуит (элек Фробишер-Бей тип аталған[50]) — Нунавут биләмәһенең берҙән-бер ҡалаһы һәм уның баш ҡалаһы. Икалуит 2011 йылдан башлап халыҡ һаны артыуы буйынса Канаданың бөтә провинциаль һәм территориаль баш ҡалалары араһында беренсе урынды биләй[51]. Икалуиттан тыш, бында һәм уның яр буйындағы утрауҙарҙа Иглулик (2000 кеше), Понд-Инлет (Миттиматалик, яҡынса 1700), Пангниртанг (1600-ҙан ашыу), Киннгаит (Кейп-Дорсет, 1500), Клайд-Ривер (Кангиктугаапик, 1000-дән ашыу), Арктик-Бей (Икпиаржук, яҡынса 900), Кикиктарджуак (Бротон-Айленд, 500-ҙән ашыу) һәм Киммирут (яҡынса 500) ҡасабалары урынлашҡан[52].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Баффинова Земля // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 117. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
  2. ↑ Quinn, Joyce A.; Woodward, Susan L. Earth's Landscape: An Encyclopedia of the World's Geographic Features (инг.). — ABC-CLIO, 2015. — P. 82. — ISBN 978-1-61069-446-9.
  3. ↑ Kenneth Pletcher. Baffin Island (ингл.). — статья из Encyclopædia Britannica Online. Дата обращения: 5 май 2020.
  4. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Mills, 2003, p. 52
  6. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  7. ↑ Kenneth Pletcher. Baffin Island (ингл.). — статья из Encyclopædia Britannica Online. Дата обращения: 5 май 2020.
  8. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  9. ↑ Баффинова Земля // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 117. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
  10. ↑ Baffin (итал.). treccani.it. Итальянская энциклопедия / Институт Итальянской энциклопедии.
  11. ↑ île de Baffin (фр.). Larousse. Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 11 июль 2020 года.
  12. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  13. ↑ John Moen. Islands of The World: Largest (ингл.). WorldAtlas.com. Дата обращения: 1 май 2020. Архивировано 3 июнь 2019 года.
  14. ↑ Kenneth Pletcher. Baffin Island (ингл.). — статья из Encyclopædia Britannica Online. Дата обращения: 5 май 2020.
  15. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  16. ↑ List of Islands (ингл.). The Atlas of Canada. Natural Resourced Canada. Архивировано из оригинала 22 ғинуар 2013 года. 2013 йыл 22 ғинуар архивланған.
  17. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  18. ↑ Ecoregions of Canada: Baffin Mountains (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 12 октябрь 2016 года. 2016 йыл 12 октябрь архивланған.
  19. ↑ Гора Тор — самый вертикальный склон в мире. Cameralabs. Дата обращения: 19 август 2021. Архивировано 19 август 2021 года.
  20. ↑ Baffin Island (ингл.). Canada's Polar Environments. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 16 май 2004 года. 2004 йыл 16 май архивланған.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  22. ↑ Baffin Island (ингл.). Canada's Polar Environments. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 16 май 2004 года. 2004 йыл 16 май архивланған.
  23. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  24. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  25. ↑ Ecoregions of Canada: Pangnirtung Upland (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  26. ↑ Ecoregions of Canada: Borden Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  27. ↑ Ecoregions of Canada: Lamcaster Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  28. ↑ Ecoregions of Canada: Melville Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  29. ↑ Ecoregions of Canada: Melville Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  30. ↑ Ecoregions of Canada: Pangnirtung Upland (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  31. ↑ Ecoregions of Canada: Foxe Basin Plain (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  32. ↑ Ecoregions of Canada: Borden Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  33. ↑ Ecoregions of Canada: Melville Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  34. ↑ Ecoregions of Canada: Hall Penninsula Upland (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  35. ↑ World Wildlife. High Arctic tundra. Дата обращения: 30 август 2011. Архивировано из оригинала 13 октябрь 2009 года.
  36. ↑ World Wildlife. Baffin coastal tundra. Дата обращения: 30 август 2011. Архивировано из оригинала 13 октябрь 2009 года.
  37. ↑ World Wildlife. Middle Arctic tundra. Дата обращения: 30 август 2011. Архивировано из оригинала 20 август 2011 года.
  38. ↑ Ecoregions of Canada: Baffin Island Uplands (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  39. ↑ Ecoregions of Canada: Pangnirtung Upland (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  40. ↑ Ecoregions of Canada: Meta Incognita Penninsula (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 21 декабрь 2016 года.
  41. ↑ Ecoregions of Canada: Melville Penninsula Plateau (ингл.). The Ecological Framework of Canada. Дата обращения: 6 май 2020.
  42. ↑ James H. Marsh (updated by Erin James-abra). Baffin Island (ингл.). The Canadian Encyclopedia (6 февраль 2006). Дата обращения: 5 май 2020. Архивировано 29 апрель 2020 года.
  43. ↑ S. Brooke Milne, and Robert W. Park. Pre-Dorset Culture // The Oxford Handbook of the Prehistoric Arctic (инг.) / edited by T. Max Friesen and Owen K. Mason. — Oxford University Press, 2016. — P. 694. — ISBN 9780199766956.
  44. ↑ Robert W. Park The Dorset-Thule Succession in Arctic North America: Assessing Claims for Culture Contact (инг.) // American Antiquity. — 1993. — Vol. 58. — № 2. — P. 203. — DOI:10.2307/281966
  45. ↑ Scientists Find Evidence of Viking Presence in Arctic Canada (ингл.). Sci-News (16 декабрь 2014). Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 22 апрель 2020 года.
  46. ↑ Егор Антонов. Викинги занимались металлообработкой в Арктической Канаде. Наука и жизнь (26 декабрь 2014). Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 29 ноябрь 2020 года.
  47. ↑ Хизер Прингл. Приключения викингов в Америке. National Geographic (23 ноябрь 2012). Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 15 май 2019 года. 2019 йыл 15 май архивланған.
  48. ↑ Егор Антонов. Точильные камни доказали присутствие викингов в Заполярной Канаде. Наука и жизнь (4 ноябрь 2015). Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 27 ноябрь 2020 года.
  49. ↑ Patricia D. Sutherland, Peter H. Thompson and Patricia A. Hunt Evidence of Early Metalworking in Arctic Canada (инг.) // Geoarchaeology. — Vol. 30. — № 1. — P. 74—78. — DOI:10.1002/gea.21497
  50. ↑ Baffin Island (ингл.). Canada's Polar Environments. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 16 май 2004 года. 2004 йыл 16 май архивланған.
  51. ↑ Nick Walker. Interactive map shines light on Baffin Island's nine communities (ингл.). Canadian Geographic (17 март 2017). Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 11 апрель 2020 года.
  52. ↑ Nunavut Communities (ингл.). Government of Nunavut. Дата обращения: 6 май 2020. Архивировано 1 март 2020 года.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Баффин_Ере&oldid=1198480» битенән алынған