Газ сәнәғәте
| Газ сәнәғәте |
Газ сәнәғәте — яғыулыҡ сәнәғәтенең бер тармағы.Төп бурысы - тәбиғи газ ятҡылыҡтарын эҙләү һәм сығарыу, газ торбалары буйлап газ менән тәьмин итеү, ташкүмерҙән һәм сланец тау тоҡомонан яһалма газ етештереү, газ эшкәртеү, уны сәнәғәттең төрлө тармаҡтарында һәм коммуналь- көнкүреш маҡсаттарында файҙаланыу. Газ сәнәғәте предприятиеларының бер мөһим бурысы — газды ҡулланыусыға еткереү һәм иҫәп алып барыу.
Тармаҡ тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Газ ҡуллана башлауҙы 18-19 быуаттарға ҡайтарып ҡалдыралар, тап шул осорҙа Францияла һәм Бөйөк Британияла ташкүмер газын урамдарҙы яҡтыртыу өсөн файҙалана башлайҙар . Газ генераторы 19 быуатта уйлап табыла.
Рәсәйҙә революцияға тиклем осорҙа газ бик әҙ файҙаланыла. Бәләкәй заводтарҙа күмерҙән түбән калориялы газ етештерәләр.
Запастары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Эҙләп табылған тәбиғи газ, трлн. м³
| Ил | 1997 й. | 1999 й. | 2001 й.. |
|---|---|---|---|
| Рәсәй | - | 24.9 | 48 |
| Иран | 21.0 | 24.6 | 23 |
| Катар | 5.32 | - | 14 |
| Сәғүд Ғәрәбстаны | 4.62 | 10.5 | 6 |
| БҒӘ | 5.74 | - | 6 |
| АҠШ | 7.14 | 5.6 | 5 |
| Алжир | 4.06 | 3.2 | 5 |
| Венесуэла | 3.64 | 1.3 | 4 |
| Нигерия | - | - | 4 |
| Ираҡ | - | - | 3 |
| Төркмәнстан | - | 1.7 | 3 |
| Мексика | - | 2.2 | - |
| Австралия | - | 0.9 | 3 |
| Нидерланды | - | 1.6 | - |
| Индонезия | - | 3.22 | 3 |
Һылтанмалар һәм сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1) ГНПП Картография, 2005 г.
2) ГНПП Картография, 2002 г.
3) ОНИКС, 1999 г.
4) Большая советская энциклопедия, 1969 г.
5) Матвейчук А.А., Евдошенко Ю.В. Истоки газовой отрасли России. 1811 - 1945 гг. Исторические очерки