Эстәлеккә күсергә

Ершов Александр Степанович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ершов Александр Степанович
Рәсем
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
Тыуған көнө 2 (14) август 1818, 20 июль (1 август) 1818[1] или 1 август 1818({{padleft:1818|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:1|2|0}})[1]
Тыуған урыны Зарайский уезд[d], Рязань губернаһы[d], Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 5 (17) март 1867 (48 йәш), 21 февраль (5 март) 1867[1] (48 йәш) или 5 март 1867({{padleft:1867|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:5|2|0}})[1] (48 йәш)
Вафат булған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы
Һөнәр төрө математик
Эшмәкәрлек төрө һыҙма геометрия[d], Practical Mechanics[d], механика һәм математика
Эш урыны Мәскәү император университеты[d]
Н. Э. Бауман исемендәге Мәскәү дәүләт техник университеты
Уҡыу йорто Мәскәү университетының физика-математика факультеты
Ғилми етәксе Брашман, Николай Дмитриевич[d]
Кемдә уҡыған Брашман, Николай Дмитриевич[d]

Александр Степанович[2] Ершов (1818—1867) — урыҫ механигы һәм математигы, Мәскәү дәүләт университетының һыҙма геометрия һәм механика профессоры.

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1818 йылдың 2(14) июлендә Рязань губернаһының Зарайск өйәҙе Ивачево имениеһында (хәҙерге Мәскәү өлкәһенең Луховицы районы) хәйерселеккә төшкән дворян ғаиләһендә тыуған. Рязань гимназияһын (1839) алтын миҙалға тамамлай. Мәскәү университетының физика-математика факультетында уҡый (1835—1839), уны кандидат дәрәжәһе һәм алтын миҙал менән тамамлай. Александр Ершов (3-сө Мәскәү гимназияһы директоры юллауы буйынса һәм гимназия иҫәбенә) тәүҙә Санкт-Петербургҡа (Санкт-Петербург технология институтында һәм бәйләнеш юлдары инженерҙары корпусы институтында лекциялар тыңлай), ә артабан сит илгә ғәмәли математикала камиллашыу өсөн ебәрелә, Германияла, Францияла, Англияла була. Париж университетында — Ж. В. Понселенан һәм күперҙәр һәм юлдар мәктәбендә — А. Морендан практик механика курсын тыңлай; ғәмәли механика һәм гидравликаны Ж. Б. Беланженан өйрәнә; һөнәр һәм сәнғәт консерваторияһында һыҙма геометрияны тыңлай (Т. Оливьенан). Англияла Лидс һәм Манчестер туҡыу предприятиеләрендә производствоны ойоштороу менән таныша.

1843 йылдың июненән 1853 йылға тиклем 3-сө Мәскәү гимназияһында математиканы һәм ғәмәли механиканы уҡыта, унда машиналар һәм механизмдар моделдәре кабинеты ойоштора.

1844 йылда ул Мәскәү дәүләт университетында уҡыта башлай; профессор Н. Д. Брашман етәкселегендә «О воде, как двигателе» темаһына магистрлыҡ диссертацияһы яҡлағандан һуң, доцент дәрәжәһендә һыҙма геометрияны һәм ғәмәли механиканы уҡыта; 1848 йылдан — адъюнкт. 1853—1859 йылдарҙа ул — Мәскәү университетының һыҙма геометрия һәм механика «экстраординар профессоры вазифаһын атҡарыусы»[3].

А. С. Ершов үҙенең мәҡәләләрен «Журнал путей сообщения» (1843), «Журнал министерства народного просвещения», «Московские ведомости» һәм башҡа журналдарҙа урынлаштыра. Ул 1854 йылда баҫтырып сығарған «Основания кинематики или элементарное учение о движении вообще и о механизме машин в особенности» исемле дәреслек Рәсәйҙә беренсе кинематика һәм механизмдар теорияһы дәреслеге була [4].

1845 йылдан ул шулай уҡ Мәскәү һөнәрселек уҡыу йортонда лекциялар уҡый: практик механика һәм һыҙма геометрия уҡытыусыһы (1845—1855), кластар инспекторы (1855—1859), уҡыу йорто директоры (1859—1867). Ершов был уҡыу йортон юғары уҡыу йортона — Мәскәү Император техник училищеһына үҙгәртеү проекты инициаторҙарының һәм авторҙарының береһе.

Неужели в Европе останемся одни только мы, которые не захотим учредить у себя высшего технического образования? Россия нуждается в настоящее время в учёных техниках, которые могли бы развить нашу промышленную деятельность.
— А. С. Ершов

Ул беренсе Мәскәү техник училищеһы уставы проектын әҙерләй, әммә һөнәрселек училищеһын Мәскәү Император техник училищеһына (киләсәктә «Н. Э. Бауман исемендәге юғары техник училище») үҙгәртеүсе яңы Устав, тик 1868 йылда ғына — А. С. Ершов үлгәндән һуң раҫлана[4]. 1864 йылда А. С. Ершов Мәскәү тәбиғәтте һынаусылар йәмғиәтенең мөхбир ағзаһы була.

Мәскәү университетының башҡа профессорҙары менән бер рәттән, (И. К. Бабст, М. Я. Киттары һәм башҡалар) Ершов ябай халыҡ араһында белем биреүҙе үҫтереүгә етди иғтибар итә, техник белем таратыуға өҫтөнлөк бирә[5].

Хеҙмәттәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • «Основания кинематики или элементарное учение о движении вообще и о механизме машин в особенности» (1854)
  • «О высшем техническом образовании в Западной Европе» (1857)
  • «О значении механического искусства и о состоянии его в России» (1859)

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Педагоги и психологи мира (урыҫ) — 2012.
  2. ↑ Ошибочно Сергеевич в книге: Волков В. А., Куликова М. В. Московские профессора XVIII — начала XX веков. Естественные и технические науки. — М.: Янус-К; Московские учебники и картолитография, 2003. — С. 86. — 296 с. — 2 000 экз. — ISBN 5—8037—0164—5.
  3. ↑ Механика в Московском университете, 1992, с. 7
  4. ↑ 4,0 4,1 Механика в Московском университете, 1992
  5. ↑ Императорский Московский университет, 2010

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • А. С. Ершов — преподаватель прикладной механики в Московском университете/ В. Н. Чиненова. — М., 1978.
  • Воспоминания об А. С. Ершове/ Н. А. Любимов. — М., 1862.
  • Ершов, Александр Степанович // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  • Ершов Александр Степанович // Моск уҡытыусы һәм профессор Биографик һүҙлектәр. университеты. 1-се т. — М., 1855. — С. 326—328.
  • Кошман Л. В. ЕРШОВ Александр Степанович // Императорский Московский университет: 1755—1917: энциклопедический словарь / составители А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 238—239. — 894 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-8243-1429-8.
  • Механика в Московском университете / Под ред. К. А. Рыбникова. — М.: Изд-во Моск. ун-та, 1992. — 168 с. — ISBN 5-211-01979-2.
  • Проф. А. С. Ершов/ В. И. Прокофьев. — М., 1956.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Ершов_Александр_Степанович&oldid=976486» битенән алынған