Зенкович Всеволод Павлович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Зенкович Всеволод Павлович
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 Рәсәй республикаһы
 СССР
 Рәсәй
Тыуған көнө 22 ғинуар (4 февраль) 1910 или 1910[1]
Тыуған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы[2]
Вафат булған көнө 15 август 1994({{padleft:1994|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:15|2|0}}) или 1994[1]
Вафат булған урыны Мәскәү, Рәсәй
Ерләнгән урыны Мәскәүҙәге Дон зыяраты[d]
Һөнәр төрө географ, океанолог
Эшмәкәрлек төрө Океанология[d][1] һәм геоморфология[d][1]
Эш урыны Институт географии РАН[d]
Институт географии имени Вахушти Багратиони[d]
Ғилми исеме профессор[d]
Ғилми дәрәжә география фәндәре докторы[d]
Аспиранттар Лымарев, Василий Иосифович[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены СССР дәүләт премияһы Ленин премияһы Сталин премияһы

Зенкович Всеволод Павлович (4 февраль 1910 йыл — 15 август 1994 йыл) — СССР-ҙың ғалим-океанологы, геоморфолог. География фәндәре докторы (1946), профессор (1947), Сталин (1951) һәм Ленин (1962) премиялары лауреаты, СССР Фәндәр академияһының Океанология институтына нигеҙ һалыусыларҙың береһе[3] .

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Всеволод Павлович Зенкович 1910 йылдың 22 ғинуарында (4 февраль) Мәскәүҙә Гродно губернаһының Пружан өйәҙенән сыҡҡан белорустар ғаиләһендә тыуа. Атаһы Мәғариф Халыҡ комиссариаты инспекторы булып эшләй.

1927 йылда ул Мәскәү дәүләт университетының геология факультетына уҡырға инә, ләкин уны тамамламай.

1927 йылдан ул «Персей» карабы сәйәхәттәрендә ҡатнаша.

1929—1944 ул йылдарҙа Балыҡсылыҡ һәм Океанография бөтөн рәсәй тикшеренеү институтында (УТРО) контроль яһаусы була[4] .

Һуғыш ваҡытында ул инженер ғәскәрҙәрендә хеҙмәт итә.

1944—1971 йылдарҙа ул СССР Фәндәр академияһының Океанология институтында диңгеҙҙең яр буйы зонаһы лабораторияһы мөдире булып хеҙмәт итә.

Всеволод Павлович Грузия ССР Фәндәр академияһының Вахушти Баграти география институтында эшләй, һәм ул Ҡара диңгеҙ яры морфологияһы һәм динамикаһы лабораторияһын етәкләй.

Ул Аҡ, Каспий һәм Ҡара диңгеҙҙең яр буйҙарында, шулай уҡ Польша, Нидерланд, Югославия, Вьетнам, Мысыр, Мексика, Куба һәм Ҡытайҙа эшләй.

Киң танылыу алған яр буйы зонаһын тикшереүселәр совет мәктәбен ойоштороусы

Ул 1994 йылдың 15 авгусында Мәскәүҙә вафат була. Донской зыяратында күмелгән[5] .

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • 1951 — II дәрәжә Сталин премияһы — 1:2,500,000.масштабта «СССР-ҙың гипсометрик картаһы» ғилми хеҙмәте өсөн
  • 1954 — Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (27 март, 1954)
  • 1956 — Иҡтисади ҡаҙаныштар күргәҙмәһенең ҙур көмөш медале
  • 1958 — СССР география йәмғиәтенең Тенор Литкеның алтын медале
  • 1964 — СССР дәүләт премияһы
  • Сит ил бүләктәре (PRC, Вьетнам, Болгария, Мысыр)

Ойошмаларҙа ағзалығы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1960 йылдан Халыҡ-ара геоморфология буйынса халыҡ-ара комиссия ағзаһы.

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

В. П. Зенкович тарафынан 1946-сы РВФ П. П. Ширшов исемендәге Океанология институтының диңгеҙ яры лабораторияһы уның исемен йөрөтә[6] .

Библиография[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Динамика һәм диңгеҙ яр зонаһы морфологияһы буйынса 100-ҙән артыҡ фәнни һәм 50-нән артыҡ фәнни-популяр әҫәрҙәре авторы[7], шул иҫәптән:

  • Зенкович В. П. О размыве дна у берегов Мезенского залива // Природа. 1939. № 4.
  • Зенкович В. П. Берега Мезенского залива: (Краткий очерк результатов работ Мезенской экспедиции Института географии Академии наук СССР в 1938 г.) // Учёные записки МГУ. Сер. География, Вып. 48. — М., 1940. — С. 113—125.
  • Динамика и морфология морских берегов. Часть 1. Волновые процессы. 1946.
  • Зенкович В. П. Морской берег. — М.: Гостехиздат, 1952. — (Научно-популярная библиотека (Гостехиздат)). (обл.)
  • Зенкович В. П. Динамическая классификация морских берегов // Труды ИО АН СССР, 1954, т. 10.
  • Зенкович В. П. Морское дно. — М.: Гостехиздат, 1956. — 56 с. — (Научно-популярная библиотека (Гостехиздат). Выпуск 86). (обл.)
  • Морфология и динамика советских берегов Чёрного моря. Т. 1-2. 1958—1960.
  • Зенкович В. П. Берега Чёрного и Азовского морей. — М.: Географгиз, 1958. — 376, [12] с. — Библиогр.: с. 364—371.
  • Зенкович В. П. Основы учения о развитии морских берегов / АН СССР. Океанографическая комиссия. — М.: Изд-во АН СССР, 1962. — 710, [18] с. — Библиогр.: с. 669—700. (переиздана в 1968 в Англии и в США).
  • Зенкович В. П. На рубежах земли и моря: Записки исследователя / АН СССР. — М.: Изд-во АН СССР, 1963. — 224 с. — (Научно-популярная серия АН СССР).
  • Зенкович В. П. Белая полоса: Новое в изучении работы морских волн / АН СССР. Океанографическая комиссия. — М.: Знание, 1967. — 64 с. — Библиогр.: с. 64.
  • Зенкович В. П. Меж двух океанов / Худож. В. Харламов. — М.: Мысль, 1972. — 296, [18] с. — 50 000 экз.
  • Зенкович В. П. Проблема стабилизации морских берегов Грузинской ССР // Геоморфология, 1977, № 1, с. 50-54.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Zenkovič, Vsevolod Pavlovič // https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jo20211112275
  2. Зенкович Всеволод Павлович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. В. П. Зенкович на сайте Института Океанологии им. П. П. Ширшова РАН
  4. Зенкович Все­во­лод Пав­ло­вич 2020 йыл 19 сентябрь архивланған. в БРЭ.
  5. Могила В. П. Зенковича на Донском кладбище в Москве.
  6. Лаборатория шельфа и морских берегов имени В. П. Зенковича — Институт Океанологии им. П. П. Ширшова РАН
  7. Библиография и литература о В. П. Зенкевиче в информауионной системе «История геологии и горного дела» РАН.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Краткая географическая энциклопедия: В 5 томах / Глав. ред. А. А. Григорьев. — М.: Советская энциклопедия, 1966. — Т. 5. — С. 455. — 544 с.
  • Краснопольский А. В. Отечественные географы (1917—1992): Биобиблиографический справочник (в 3-х томах)) / Под ред. проф. С. Б. Лаврова; РАН, Русское географическое общество. — СПб., 1993. — Т. 1 (А—Т). — С. 335—336. — 492 б. — 1 000 экз.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]