Ион диңгеҙе

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ион диңгеҙе
УрынлашыуыУрта диңгеҙ 
Майҙаны169 мең км²
Иң ҙур тәрәнлек5121 м
Уртаса тәрәнлек2083 м
Ион диңгеҙе картаһы
Ион диңгеҙе картаһы
 Ион диңгеҙе Викимилектә

Ион диңгеҙе[1] (бор. грек. Ἰόνιον Πέλαγος, Ионион[2], грек. Ιόνιο Πέλαγος [iˈonio ˈpelaɣos], итал. mar Ionio [mar ˈjɔːnjo]) — Балҡан менән Апеннин ярымутрауҙары һәм Крит менән Сицилия утрауҙары араһындағы Урта диңгеҙҙең өлөшө. Отранто боғаҙы аша Адриатик диңгеҙ, ә Мессина боғаҙы аша Тиррен диңгеҙе менән тоташа. Көньяҡ Италия, Албания һәм Греция яр буйҙарын йыуа.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Майҙаны — 169 мең км², максималь тәрәнлеге — 5121 м (был Урта диңгеҙҙең иң тәрән урыны булып тора).

Яр буйҙары, бигерәктә Илн утрауҙары урынлашҡан көнсығыш өлөшө, ныҡ бүлгеләгән. Ион диңгеҙе ҡултыҡтары: Патраикос, Коринф, Таранто, Месиниакос, Амвракикос һ. б.

Һыу температураһы — февралдә 14 °C һәм августта 25,5 °C тәшкил итә. Тоҙллоғо 38 ‰. Ярым тәүлекле һыу артымының бейеклеге 0,4 метрға барып етә. Өҫкө ағымдарҙың тиҙлеге яҡынса 1 км/сәғ тәшкил итә һәм улар циклональ әйләнеш барлыҡҡа килтерә.

Хужалыҡта әһәмиәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Балыҡ тотоу (скумбрия, тунец, камбала, кефаль) һәм туризм был төбәктә айырыуса ныҡ үҫешкән.

Төп порттары:

  • Грецияла — Патры, Керкира, Игуменица.
  • Италияла — Таранто, Катания.
  • Албанияла — Саранда.

Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Диңгеҙ атамаһы боронғо грек ҡәбиләһе иондарҙан барлыҡҡа килгән тип фаразлайҙар, улар б. э. т. XI—IX быуаттарҙа Ионияны колониялаштырған, ә б. э. т. VIII—VI быуаттарҙа Кефалиния һәм көнбайыш Греция яр буйының башҡа утрауҙарында торамалар нигеҙләй[3]. Ҡайһы бер авторҙар диңгеҙ атамаһын боронғо грек мифологияһы шәхесе Ио менән бәйләй, Зевс йәки Гера уны һыйырға әйләндергәс ошо диңгеҙ аша йөҙөп үтә[4].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 135.
  2. Инструкция по передаче на картах географических названий Греции. — М., 1964. — С. 15.
  3. Pliny, John Bostock, Henry Thomas Riley. The Natural History of Pliny. — H. G. Bohn, 1855. — С. 265.
  4. John Lemprière. A classical dictionary. — 6. — E. Duychinck, Collin & co., 1827. — С. 380. — 890 с.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]