Кожедуб Иван Никитович
Кожедуб Иван Никитович (укр. Іван Микитович Кожедуб; 8 июнь 1920 йыл — 8 август 1991 йыл, Мәскәү, ) — СССР-ҙың хәрби эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Авиация маршалы (1985), осоусы-ас. Өс тапҡыр Советтар Союзы Геройы (04.02.1944[4], 1944, 1945). СССР Юғары Советы депутаты (1946—1961). СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991).
Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытынан осоусы-ас, союздаштар авиацияһының иң һөҙөмтәле летчик-истребителе (64 еңеү). Кореяла совет белгестәре төркөмө составында хәрби хәрәкәттәр мәлендәге псевдонимы — «Крылов»[5].
Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Иван Никитович Кожедуб Чернигов губернаһы Глухов өйәҙе Ображиевка ауылында (хәҙерге Украинаның Шосткинск районы Сумы өлкәһендә) крәҫтиән — сиркәү старостаһы ғаиләһендә тыуа[6]. Украин[7]. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан, совет осоусы-истребительдәрҙең икенсе быуынына ҡарай.
1934 йылда мәктәпте тамамлап Шостка ҡалаһында химик-технология техникумына уҡырға инә.
Авиацияла беренсе аҙымын Шосткин аэроклубыгда яһай. 1940 йылдың башында Ҡыҙыл Армия сафына баҫа һәм шул уҡ йылдың көҙөндә Чугуев хәрби авиация летчиктар мәктәбен тамамлай, һуңынан шунда уҡ инструктор вазифаһында хеҙмәтен дауам итә.
Һуғыш башланғас, авиашкола менән бергә Ҡаҙағстандың Чимкентҡалаһына эвакуациялана, унда инструктор вазифаһында фронтҡа летчиктар әҙерләү менән шөғөлләнә. 1942 йылдың 23 февралендә Кожедубҡа өлкән сержант званиеһы бирелә. 1942 йылдың ноябрендә Ивановола формалаштырылған 302-се истребителдәр авиация дивизияһының (1944 йылдың 2 июленән — 14-се гвардия истребителдәр авиация дивизияһы) 240-сы истребитель авиация полкына ебәрелә. 1943 йылдың мартында дивизия составында Воронеж фронтына оса.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Кожедуб Иван Никитович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Bibliothèque nationale de France Ivan Nikitovič Kožedub // идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Ivan Nikolayevich Kozhedub // https://www.tracesofwar.com/persons/34712
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза офицерскому составу военно-воздушных сил Красной Армии» от 4 февраля 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 17 февраля (№ 10 (270)). — С. 1
- ↑ «Две войны Ивана Кожедуба».
- ↑ В Киеве открыли памятник знаменитому лётчику Кожедубу 2020 йыл 7 август архивланған..
- ↑ Кожедуб Иван Никитович . Сайт «Герои страны». Дата обращения: 4 февраль 2018.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Бодрихин Н. Г. Кожедуб. — М.: Молодая гвардия, 2010. — (Жизнь замечательных людей). — ISBN 978-5-235-03292-7
- Окороков А. Секретные войны СССР. Самая полная энциклопедия. — М.: Яуза; Эксмо, 2015. — С. 717—718. — ISBN 978-5-699-67679-8
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
![]() |
Кожедуб Иван Никитович Викимилектә |
---|
- Иван Никитович Кожедуб // Сайт Министерства обороны Российской Федерации
- Кожедуб Иван Никитович . «Герои страны» сайты.
- Очерк о жизни и творчестве И. Кожедуба(недоступная ссылка) (укр.)
- Биография Ивана Кожедуба // Бодрихин Н. Г. Советские асы. Очерки о советских лётчиках. — М.: ТАМП, 1998. — ISBN 5-89883-001-4
- Подробно обснятый Ла-7 Ивана Кожедуба в музее Монино (50 фото)
- Реконструкция реальной исторической окраски Ла-7 Кожедуба по фотографиям в 176 ГИАП
- Кожедуб И. Три сражения. — М.: Воениздат, 1945.
- Кожедуб И. Н. Верность Отчизне
- Биография Ивана Кожедуба // сайт Хронос
- Самолёт Кожедуба 2019 йыл 3 ноябрь архивланған. // АвиаХобби
- Иван Кожедуб
- Трижды Герой Советского Союза Кожедуб И. Н. и Кременчуг
- Советский ас Иван Кожедуб, две стороны одной медали
- 8 июндә тыуғандар
- 1920 йылда тыуғандар
- 8 августа вафат булғандар
- 1991 йылда вафат булғандар
- Мәскәүҙә вафат булғандар
- Мәскәүҙә ерләнгәндәр
- Ю. А. Гагарин исемендәге Хәрби-һауа академияһын тамамлаусылар
- Генераль штабтың Хәрби академияһын тамамлаусылар
- Советтар Союзы Геройҙары
- КПСС-тың XXIII съезы делегаттары
- КПСС-тың XXIV съезы делегаттары
- КПСС-тың XXII съезы делегаттары
- КПСС ағзалары
- 5-се саҡырылыш СССР Юғары Советы депутаттары
- 3-сө саҡырылыш СССР Юғары Советы депутаттары
- 4-се саҡырылыш СССР Юғары Советы депутаттары
- 2-се саҡырылыш СССР Юғары Советы депутаттары
- СССР яҙыусылары
- Днепр өсөн алышта ҡатнашыусылар
- Курск алышында ҡатнашыусылар
- Бөйөк Ватан һуғышы осоусылары
- КХДР Милли флаг ордены кавалерҙары
- «Монголия Халыҡ Армияһының 50 йыллығы» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «Ҡытай-СССР дуҫлығы» миҙалы менән бүләкләнгәндәр
- Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары (Монголия)
- КХДР Азатлыҡ һәм Бойондороҡһоҙлоҡ ордены кавалерҙары
- I дәрәжә «За безупречную службу» миҙалы менән наградланыусылар
- «За укрепление боевого содружества» миҙалы менән наградланыусылар
- «Ветеран Вооружённых Сил СССР» миҙалы менән бүләкләнгәндәр
- «Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «Берлинды алған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр
- III дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткәне өсөн» ордены кавалерҙары
- II дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткәне өсөн» ордены кавалерҙары
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалерҙары
- 1-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары
- Александр Невский ордены (СССР) кавалерҙары
- Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары
- Ленин ордены кавалерҙары
- Авиация маршалдары
- Алфавит буйынса шәхестәр