Ҡыҙыл Еҙем

Ҡыҙыл Еҙем
	Ауыл
	Ҡыҙыл Еҙем; Ҡыҙыл Еҙем
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Архангел районы
Координаталар	54°19′14″ с. ш. 56°36′50″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 203 825 001
ОКТМО коды	80 603 425 101
ГКГН номеры	0525697
	Ҡыҙыл Еҙем

Ҡыҙыл Еҙем (рус. Красный Зилим) — Башҡортостандың Архангел районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 586 кеше^[1]. Почта индексы — 453033, ОКАТО коды — 80203825001.

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1906 йылда — 1328.; 1920 — 1862; 1939 — 1390; 1959 — 1061; 1989 — 580; 2002 — 556; 2010 — 534 кеше йәшәгән^[2].

Халыҡ иҫәбе
2002^[3]	2009^[3]	2010^[4]
556	↗586	↘534

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу сараһында өҫтөнлөк иткән милләт — урыҫтар (92 %)^[5]

Дөйөм халыҡ һаны^[1]
Халыҡ һаны		2002—2009 халыҡ үҙгәреше
2002	2009	кеше	%
556	586	+30	+5,40

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район үҙәгенә тиклем (Архангел): 15 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Приуралье): 21 км

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баҙар урамы (рус. Базарная (улица))
Блюхер урамы (рус. Блюхера (улица))
Дауахана урамы (рус. Больничный (улица))
Йәшел урам (рус. Зеленая (улица))
Крәҫтиән урамы (рус. Крестьянская (улица))
Яңы урам (рус. Новая (улица))
Яңы тыҡрыҡ (рус. Новый (переулок))
1 Май урамы (рус. Первомайская (улица))
Төньяҡ урам (рус. Северная (улица))
Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))
Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))
Мәктәп тыҡрығы (рус. Школьный (переулок)^[6]

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Еҙем йылғаһы буйындағы Еҙем ауылының барлыҡҡа килеүе Архангел заводына бәйле.

1795 йылда Еҙем ауылында 385 ир-ат һәм 437 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. XIX быуат уртаһында ауыл Урыҫ Еҙеме тип атала башлай. X ревизия мәғлүмәттәре буйынса, унда 458 ир-ат булған. Уларҙың һәр береһе өсөн 2,25 сутый ер тура килгән. 1896 йылда 645 ир-ат һәм 691 ҡатын-ҡыҙ йәшәй: улар араһында 80 — 90 йәштә — 8 кеше, 90-99 йәш — 3, 100—109 йәш — 1 кеше.

Сиркәү эргәһендә мәхәллә мәктәбе була. Еҙем ауылында кибеттәр, он тартыу тирмәне һәм мөгәзәй булған^[7]^[8].

Бөтә Рәсәй ҮБК-ның 1929 йылдың 10 июлендәге ҡарары менән Еҙем ауылы Ҡыҙыл Еҙем тип үҙгәртелде.^[9].

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Видеофильмдар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостандың йырсы өләсәйҙәре. Архангел районы Еҙем ауылының «Рус биҙәктәре» фольклор ансамбле. 9 февраль 2021 йылYouTube сайтында Видео
«Рус биҙәктәре» фольклор ансамбле^[10]

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Усков Валерий Иванович (24.10.1958—10.2013), журналист һәм йәмәғәт эшмәкәре. СССР Журналистар союзы ағзаһы. 2001—2013 йылдарҙа Мишкә районының «Дружба» гәзите мөхәррире. Башҡортостандың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре, Мишкә районының почётлы гражданы (2014, үлгәндән һуң)^[11].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.
↑ Региональный интерактивный энциклопедический портал «Башкортостан»
↑ ^3,0 ^3,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel (урыҫ). www.asmo-rb.ru. Дата обращения: 30 апрель 2020. Архивировано 4 март 2016 года. 2016 йыл 4 март архивланған..
↑ Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 30 по Республике Башкортостан
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 119. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
↑ О переименовании Калмыковской волости, Бирского кантрна, и селения Зилим, Архангельской волости, Уфимского кантона, Башкирской АССР: волости — в Нуримановскую и селения — в Красный Зилим. // Собрание узаконений и распоряжений Рабоче-Крестьянского Правительства РСФСР. I отдел.. — 1929. — № 42.
↑ Русские Узоры. Полоса моя, полосонька
↑ Муниципальный район Мишкинский район Республики Башкортостан. Официальный сайт. Почетные граждане. Усков Валерий Иванович(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 19 октябрь 2018)

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

[белешмә_китабы-1] 1,0 ^1,1 Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.

[2] Региональный интерактивный энциклопедический портал «Башкортостан»

[2002F-3] 3,0 ^3,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009

[2010F-4] Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.

[справочник-5] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel (урыҫ). www.asmo-rb.ru. Дата обращения: 30 апрель 2020. Архивировано 4 март 2016 года. 2016 йыл 4 март архивланған..

[6] Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 30 по Республике Башкортостан

[7] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 119. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[8] Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»

[9] О переименовании Калмыковской волости, Бирского кантрна, и селения Зилим, Архангельской волости, Уфимского кантона, Башкирской АССР: волости — в Нуримановскую и селения — в Красный Зилим. // Собрание узаконений и распоряжений Рабоче-Крестьянского Правительства РСФСР. I отдел.. — 1929. — № 42.

[10] Русские Узоры. Полоса моя, полосонька

[11] Муниципальный район Мишкинский район Республики Башкортостан. Официальный сайт. Почетные граждане. Усков Валерий Иванович(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 19 октябрь 2018)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]