Ҡыҫынды

Ҡыҫынды
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Ҡыҙыл Еҙем ауыл Советы (Архангель районы), Стәрлетамаҡ өйәҙе һәм Архангел районы
Почта индексы	453033

Ҡыҫынды (рус. Кысынды) — Башҡортостан Республикаһының Архангел районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 394 кеше. Почта индексы — 453033, ОКАТО коды — 80203825006.

Халыҡ һаны

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәттәре буйынса башҡорттар93 % тәшкил итә. 1906 йылда — 300; 1920—456; 1939—586; 1959—424; 1989—342; 2002—365; 2010—304 кеше йәшәгән.

Дөйөм халыҡ һаны
Халыҡ һаны		2002—2009 халыҡ үҙгәреше
2002	2009	кеше	%
365	394	+29	+7,95

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Архангел): 12 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Ҡыҙыл Еҙем): 4 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Приуралье): 16 км

Урамдары

• Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
• Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))
• Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))

Тарихы

Еҙем йылғаһының уң ҡушылдығы Ҡыҫынды йылғаһы буйындағы утар XVIII быуаттың 70-се йылдарында шул уҡ исемле ауылға әүерелә (Ҡыҫынты — башҡортса һүҙе — русса теснина). Ауылға Йәрембәт, Муллаҡай ауылы кешеләре нигеҙ һалған.

1795 йылда Ҡыҫынды ауылы 70 кеше йәшәгән 14 ихатанан тора. 1816 йылда бында 103 кеше һәм 15 ихата булған, X рәүиз буйынса 35 ихатала 170 кеше йәшәй. ХХ быуат аҙағында 52 йортта 268 кеше була.

Мәсет янында башланғыс дини мәктәп эшләгән.

Халҡы — малсылар. 144 кешегә 160 ат, 125 һыйыр, 90 һарыҡ, 80 кәзә тура килгән. 1843 йылда 96 бот ужым һәм 136 бот яҙғы иген сәселгән. Умартасылыҡ күршеләргә ҡарағанда яҡшыраҡ торошта булған: 60 умарта һәм 40 солоҡ.

Мәсет

Ҡыҫынды ауылы мәсете тарихы

Матбуғатта

• Инйәр. 10 март , Ҡыҫынды "Теге өсәү"е+

Видеофильмдар

• Архангел районы, Кыҫынды мәктәбе. 19 октябрь 2019 йыл Видео
• Ҡыҫынды ауылының юбилейы. (август 2009)

Билдәле шәхестәре

• Мухачёв Аркадий Васильевич (14.08.1910—21.12.1958), Бөйөк Ватан һуғышы яугире, уҡсылар полкының взвод командиры ярҙамсыһы, гвардия старшинаһы. Дан орденының тулы кавалеры.

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)

Һылтанмалар

• Ҡыҫынды // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 12 август 2019)
• Кысынды на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 12 август 2019)
• Деревня Кысынды, Республика Башкортостан. Сайт «Командировка.ру» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 12 август 2019)