Шульга Борис Николаевич

Шульга Борис Николаевич
	Шульга Борис Николаевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР
Тыуған көнө	23 ғинуар 1926
Тыуған урыны	Украина Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Вафат булған көнө	18 октябрь 2002 (76 йәш)
Вафат булған урыны	Ижевск, Рәсәй
Һөнәр төрө	университет уҡытыусыһы
Уҡыу йорто	Һамар дәүләт техник университеты
Ғилми дәрәжә	техник фәндәр кандидаты[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Шульга Борис Николаевич (23 ғинуар 1926 йыл — 18 октябрь 2002 йыл, Ижевск, Удмурт Республикаһы) — СССР һәм Рәсәйҙең украин сығышлы ғалимы (инженер-механик), йәмәғәт эшмәкәре. Удмурт дәүләт университетының тәүге ректоры (1972—1986), Удмурт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре, Рәсәй юғары мәктәбенең атҡаҙанған хеҙмәткәре, Ижевск ҡалаһының почётлы гражданы.

Биографияһы

Шульга Борис Николаевич 1926 йылдың 23 ғинуарында Украина ССР-ының Чернигов округы Ичня ауылында тыуа. Бөйөк Ватан һуғышына тиклем Киевта йәшәй. 1941 йылдың июлендә ғаиләһе менән бергә Удмурт АССР-ы Воткинск ҡалаһына эвакуациялана, ә һуңыраҡ шул уҡ йылда Куйбышевҡа күсеп килә^[1].

1943 йылда урта киске мәктәпте экстерн менән тамамлай, шунан һуң Куйбышев авиация институтына уҡырға инә. Уны 1949 йылда «самолеттар төҙөү» һөнәре буйынса тамалап, «инженер-механик» квалификацияһы ала һәм И. В. Сталин исемендәге Куйбышев авиация заводында инженер-конструктор вазифаһында эш башлай. 1952-1955 йылдарҙа Куйбышев индустриаль институтында «материалдар ҡаршылығы» кафедраһында аспирантурала уҡый^[1].

1956 йылдың авгусында Юғары һәм урта махсус белем биреү министрлығы тарафынан Ижевск механика институтына йүнәлтелә, унда «материалдар ҡаршылығы» кафедраһында тәүҙә ассистент сифатында эшләй, ә һуңыраҡ — өлкән уҡытыусы, 1958-1964 йылдарҙа институттың киске факультет деканы була. 1961 йылда «Исследование характера разрушения пластичных металлов в условиях концентрации напряжений при растяжении» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. 1964 йылдың авгусынан 1972 йылдың февраленә тиклем институтың уҡыу эштәре буйынса проректоры була^[2].

1972 йылда Удмурт дәүләт педагогия институты «Удмурт дәүләт университеты» итеп үҙгәртелә, һәм Борис Николаевич Шульга уның ректоры итеп тәғәйенләнә. Был вазифала 1986 йылға тиклем эшләй, бер үк ваҡытта Удмурт АССР-ының юғары уҡыу йорттары ректорҙары советын етәкләй. 1986 йылдан УДУ-нда дөйөм техник дисциплиналар кафедраһы мөдире була. 1995 йылда уға профессор исеме бирелә^[1].

1996—2002 йылдарҙа УДУ-ның Аҡһаҡалдар советы рәйесе, 2000-2002 йылдарҙа Шульга психология-педагогия фаультетының һөнәри технологиялар уҡыу-методик үҙәгенең директоры була.

Ғилми тикшеренеү эштәре һөҙөмтәһе уның 35 баҫмаларында күренә; 3 авторлыҡ танытмаһына эйә.

Борис Николаевич ғилми эштәренән тыш йәмәғәт эшмәкәрлеге менән әүҙем шөғөлләнә: УАССР Юғары Советы депутаты (1975), хеҙмәтсәндәрҙең Ижевск ҡала Советы депутаты (1969, 1971), Ижевск ҡала Советы халыҡ депутаты (1980, 1985) итеп һайлана^[3].

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

ике «Почёт Билдәһе» ордены — (1971, 1981)
Халыҡтар Дуҫлығы ордены (1986)
«Владимир Ильич Лениндың тыуыуына 100 йыл тулыу айҡанлы» миҙалы (1970)
Удмурт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы (1986)
Удмурт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1992)
Рәсәй юғары мәктәбенең атҡаҙанған хеҙмәткәрҙәре
Ижевск ҡалаһының почётлы гражданы

Хәтер

2003 йылда УГУ-ның беренсе ректоры хөрмәтенә университеттың беренсе корпусы стенаһына мемориаль таҡтаташ ҡуйылған^[4].

Ректор

Алдан килеүсе:
{{{предшественник}}}

{{{список}}}
{{{годы}}}

Һуңынан килеүсе:
{{{преемник}}}

Ректор
Алдан килеүсе: Бабин Михаил Павлович (УДПИ директоры һәм ректоры)	Удмурт дәүләт университеты 1972—1986	Унан һуң килеүсе: Журавлёв Виталий Анатольевич л

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Шульга Борис Николаевич - кандидат технических наук, профессор, заслуженный деятель науки УАССР, почетный работник высшего образования России, почетный гражданин г.Ижевска (23.01.1926 - 18.10.2002 гг.) (билдәһеҙ). Фондовый каталог УР. Дата обращения: 12 ноябрь 2019.
↑ Знаменательные и памятные даты. 2016 год. 23 января 1926 г. (билдәһеҙ) Дата обращения: 12 ноябрь 2019.
↑ Шульга Борис Николаевич (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 ноябрь 2019. 2018 йыл 25 март архивланған.
↑ Открытие мемориальной доски, посвященной памяти Б.Н.Шульги, День.org (10 март 2003). 12 ноябрь 2019 тикшерелгән. 2019 йыл 12 ноябрь архивланған.

Һылтанмалар

85 лет УдГУ — Шульга Борис Николаевич 2019 йыл 12 ноябрь архивланған.
ИжГТУ — 60! Мы помним как всё начиналось… 2019 йыл 12 ноябрь архивланған.

[gasur-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Шульга Борис Николаевич - кандидат технических наук, профессор, заслуженный деятель науки УАССР, почетный работник высшего образования России, почетный гражданин г.Ижевска (23.01.1926 - 18.10.2002 гг.) (билдәһеҙ). Фондовый каталог УР. Дата обращения: 12 ноябрь 2019.

[2] Знаменательные и памятные даты. 2016 год. 23 января 1926 г. (билдәһеҙ) Дата обращения: 12 ноябрь 2019.

[3] Шульга Борис Николаевич (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 ноябрь 2019. 2018 йыл 25 март архивланған.

[4] Открытие мемориальной доски, посвященной памяти Б.Н.Шульги, День.org (10 март 2003). 12 ноябрь 2019 тикшерелгән. 2019 йыл 12 ноябрь архивланған.

[1]

[2]

[3]

[4]