Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы
| Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы | ||||
 | ||||
| Тыуған ваҡыты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Тыуған урыны | ||||
| Үлгән ваҡыты |
6 сентябрь 1952 (39 йәш) | |||
| Вафат урыны | ||||
| Хеҙмәт иткән урыны | ||||
| Ғәскәр төрө |
артиллерия | |||
| Хеҙмәт итеү йылдары |
1935—1937, 1941—1945 | |||
| Хәрби звание |
 | |||
| Хәрби алыш/һуғыш | ||||
| Наградалар һәм премиялар |
| |||
Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы (21 июнь 1913 йыл — 6 сентябрь 1952 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугиры, гвардия уҡсылар дивизияһы гвардия артиллерия полкының батарея командиры, гвардия өлкән лейтенанты. Башҡорт АССР-ының 2-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Советтар Союзы Геройы (1944)[2].
Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ғимай Фәсхетдин улы Шәйхетдинов[3]. 1913 йылдың 21 июнендә Өфө губернаһы Өфө өйәҙе[4] Ҡыҙылъяр ауылында тыуған. Милләте — башҡорт. 1935 йылда Өфө урман-техник техникумын тамамлай. 1942 йылда коммунистар партияһына инә. Армияға саҡырылғанға тиклем Иглин урман хужалығында эшләй[2]. Артабан, 1935—1937 йылдарҙа, Ҡыҙыл Армияла хеҙмәт итә. 1937 йылдан алып — Нуриман район комитеты ҡарамағындағы Башосоавиахимдың рәйесе. Нуриман районы райвоенкоматы тарафынан 1941 йылда Ҡыҙыл Армияға саҡырыла һәм Ленинград артиллерия училищеһына уҡыуға йүнәлтелә, училищены 1943 йылда тамамлай. 1944 йылдың 9 ғинуарынан алып — Бөйөк Ватан һуғышы фронттарында. 2-се Украин фронты 4-се гвардия армияһы 41-се гвардия уҡсылар дивизияһында хеҙмәт итә, 89-сы гвардия артиллерия полкында батарея командиры була. 1945 йылда, һуғыштан ҡайтҡандан һуң, Нуриман районында төрлө вазифаларҙа эшләй: башта элекке эш урынында Башосоавиахимдың рәйесе вазифаһын башҡара, 1950 йылдан — Дәүләт хеҙмәт һаҡлыҡ кассаһы мөдире[2].
Башҡорт АССР-ның Юғары Советы депутаты (2-се саҡырылыш) итеп һайлана.
1952 йылдың 6 сентябрендә вафат була. Башҡортостандың Нуриман районы Ҡыҙылъяр ауылында ерләнә.
Батырлығы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
«Советтар Союзы Геройы» исеме 1944 йылдың 13 сентябрендә бирелә. 89-сы гвардия артиллерия полкы батареяһы командиры гвардия лейтенанты Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы Корсунь-Шевченко операцияһы барышындағы алыштарҙа айырыуса ҙур батырлыҡ күрһәтә[5]. 1944 йылдың 17 февралендә Украин ССР-ының Журжинцы ауылы тирәһендә Шәйхетдинов етәкселегендәге батарея орудиелар уты менән дошман һөжүмдәрен кире ҡаға, батарея яугирҙары ҡулдарына автоматтар алып, дошманды ҡамауға алалар, 250-нән ашыу һалдатты юҡ итәләр һәм позицияларҙы һаҡлап ҡалалар[2], [4].
Советтар Союзы Геройы исеме Ғ. Ф. Шәйхетдиновҡа 1944 йылдың 13 сентябрендә бирелә[5].
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Советтар Союзы Геройы (1944)
- «Алтын Йондоҙ» миҙалы (13.09.1944)[6][7]
- Ленин ордены (13.09.1944)
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (25.08.1944)[8]
Хәтер[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
— Геройҙың исеме уның тыуған ауылындағы урамға бирелгән[9]
— Батарея артиллеристарының батырлыҡ күрһәткән урынында һәйкәл ҡуйылған[2]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Нуриман районы
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Военная история башкир. Энциклопедия. Уфа, «Башкирская энциклопедия», 2013, 381—382 биттәр
- ↑ Герой Советского Союза Шайхутдинов Гимай Фасхутдинович. «Герои страны». Тәүге сығанаҡтан архивланған 17 ғинуар 2013. 26 февраль 2013 тикшерелгән.
- ↑ 4,0 4,1 Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 793756, д. 54, л. 51, 52).
- ↑ 5,0 5,1 Указ Президиума Верховного Совета СССР «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 686043, д. 96, л. 6)
- ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
- ↑ Указ «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
- ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
- ↑ Башкирская энциклопедия — Шайхутдинов Гимай Фасхутдинович 2019 йылдың 24 декабрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 31 май 2018)
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Славные сыны Башкирии (очерки о Героях Советского Союза, полных кавалерах ордена Славы) — Уфа: Башкнигоиздат, 1965—1985. — Т. в 5 кн..
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы // Башҡорт энциклопедияһы — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы. «Герои страны» сайты.
- Шәйхетдинов Ғимай Фәсхетдин улы (рус.). Республика Хәрби Дан музейы. 24 апрель 2016 тикшерелгән.
- Военная история башкир. Энциклопедия. Уфа, «Башкирская энциклопедия», 2013, 381—382 биттәр
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Нуриман районында тыуғандар
- 21 июндә тыуғандар
- 1913 йылда тыуғандар
- Өфө губернаһында тыуғандар
- 6 сентябрҙә вафат булғандар
- 1952 йылда вафат булғандар
- Нуриман районында вафат булғандар
- СССР офицерҙары
- Советтар Союзы Геройҙары
- Ленин ордены кавалерҙары
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалерҙары
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар
- Бөйөк Ватан һуғышы артиллеристары
- Советтар Союзы Геройҙары (Башҡортостан)
- Башҡорттарҙан Советтар Союзы Геройҙары
- Советтар Союзы Геройҙары:Нуриман районы
- 2-се саҡырылыш Башҡорт АССР-ы Юғары Советы депутаттары
- Шәхестәр:Нуриман районы