Якуб Колас

Якуб Колас
бел. Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч
Исеме:	Константин Михайлович Мицкевич
Тыуған көнө:	3 ноябрь 1882({{padleft:1882|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:3|2|0}})
Тыуған урыны:	Акинчицы ауылы, Минск губернаһы, Рәсәй империяһы, хәҙерге Столбцы, Белоруссия
Вафат булған көнө:	13 август 1956({{padleft:1956|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:13|2|0}}) (73 йәш)
Вафат булған урыны:	Минск, Белорусс ССР-ы, СССР
Гражданлығы:	Рәсәй империяһы СССР
Эшмәкәрлеге:	шағир, прозаик
Ижад йылдары:	1906—1956
Йүнәлеше:	Социалистик реализм
Жанр:	шағир, прозаик
Әҫәрҙәре яҙылған тел:	белорус
Премиялары:
Наградалары:

Яку́б Ко́лас (Константи́н Миха́йлович Мицке́вич, бел. Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч, Łacinka яҙыуында Kanstancin Michajłavič Mickievič) (3 ноябрь 1882 йыл — 13 август 1956 йыл) — белорус совет яҙыусыһы. Белорус әҙәбиәтенең нигеҙ һалыусыһы һәм классиктарының береһе. Беларус ССР-ының халыҡ шағиры (1926). Беларусь фәндәр академияһының академигы (1928). СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Белорус ССР-ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1944). 1945 йылдан ВКП(б) ағзаһы.

Биографияһы

Белоруссияның Минск өлкәһе Акичицы ауылында (хәҙерге Столбцы районы), урмансы Михась Мицкевич ғаиләһендә тыуған. Урта мәктәпте тамамлағас, 1902 йылда уҡытыусылар семинарияһын тамамлай. Пинщинда уҡытыусы булып эшләй. 1906 йылда «Наша доля» гәзитендә «Край родимый» исемле беренсе шиғырын баҫтыра. Йәшерен уҡытыусылар съездында ҡатнашҡан өсөн 1908–1911 йылдарҙа төрмәгә ябыла. 1912-1914 йылдарҙа Пинскта уҡытыусы булып эшләй. 1915 йылда ғаиләһе менән Мәскәүгә күсә, Дмитров өйәҙендә уҡытыусы булып эшләй. Ошо ҡ йылда армияға алына, армиянан ҡайтҡас (1918) Обоянь ҡалаһында уҡытыусы булып эшләй.1921 йылдың майында Минска килә һәм артабан фәнни эшмәкәрлек менән шөғөлләнә. («рус-белорус һүҙлеге»нең (1953)редакторы була.

Академик (1928), 1929 йылдан — БССР фәндәр академияһының вице-президенты, БССР юғары советының депутаты (1938—1956), СССР юғары советы депутаты (1946—1956).

Якуб Колас 1956 йылдың 13 авгусында вафат була, Минск Хәрби зыяратында ерләнгән.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Беренсе дәрәжә Сталин премияһы (1946) — «Салар», «Голос земли», «На запад», «Моему другу», «Родной путь», «В майские дни», «Дорогой победы» шиғырҙары өсөн.
• Икенсе дәрәжә Сталин премияһы (1949) — «Хата рыбака» (1947) поэмаһы өсөн.
• Биш Ленин ордены
• Ҡыҙыл Байраҡ ордены
• Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
• «Ватан һуғышы партизанына» миҙалы.

СССР-ҙың почта маркаһы, 1957

Рәсә Милли банкы аҡсаһы1992

Беларусь республикаһы Милли банкы аҡсаһы, 2002

Поэзия, проза, публицистика

• бел. «Песьні-жальбы» (1910, Вильня)
• бел. «Апавяданьні» (1912, Вильня)
• бел. «Родныя зьявы» (1914, Вильня)
• бел. «Тоўстае палена» (1913, Санкт-Петербург)
• бел. «Нёманаў дар» (1913, Санкт-Петербург)
• бел. «Прапаў чалавек. Паслушная жонка. Грушы сапяжанкі» (1913, Санкт-Петербург)
• бел. «Батрак. Як Юрка збагацеў» (1913, Санкт-Петербург)
• бел. «Казкі жыцьця» (1921, Ковно)
• бел. «Водгульле» (1922)
• бел. «Новая зямля» (1923)
• бел. «У палескай глушы» (1923)
• бел. «Крок за крокам» (1925)
• бел. «На рубяжы» (1925)
• бел. «Першыя крокі» (1925)
• бел. «У ціхай вадзе» (1925)
• бел. «Сымон-музыка» (1925)
• бел. «На прасторах жыцьця» (1926)
• бел. «У глыбі Палесься» (1927)
• бел. «Адшчапенец» (1932)
• бел. «Дрыгва» (1934)
• бел. «Нашы дні» (1937)
• бел. «Адпомсьцім» (1942)
• бел. «Голас зямлі» (1943)
• бел. «Суд у лесе» (1943)
• бел. «Адплата» (1946)
• бел. «Мой дом» (1946)
• бел. «Рыбакова хата» (1947)
• бел. «На ростанях» (1955
• бел. «Жыве між нас геній» (1952)
• бел. «Публіцыстычныя й крытычныя артыкулы» (1957)

Балалар өсөн әҫәрҙәр

• бел. «Міхасёвы прыгоды» (1935)
• бел. «Рак-вусач» (1938)
• бел. «На рэчцы зімой» (1941)
• бел. «Вершы для дзяцей» (1945)
• бел. «У старых дубах» (1941)
• бел. «Раніца жыцьця» (1950)

Уҡыу-уҡытыу әҙңбиәте:

• бел. «Другое чытаньне для дзяцей беларусаў» (Петербург, 1909)
• бел. «Мэтодыка роднае мовы» (1926)

Пьесалар

• бел. «Антось Лата» (1917)
• бел. «На дарозе жыцьця» (1917)
• бел. «Забастоўшчыкі» (1925)
• бел. «Вайна вайне» (1927)
• бел. «У пушчах Палесься» (1938)

Әҙәбиәт

• Александровіч, С. Х. Ад роднае зямли : Аповесць пра маленства і юнацтва Я. Коласа / С. Х. Александровіч. — Мінск : Дзяржвыд БССР, 1962. — 236 с.
• Александровіч, С. Х. На шырокі прастор : Старонкі жыцця Якуба Коласа / С. Х. Александровіч. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1972. — 429 с.
• Александровіч, С. Х. Крыжавыя дарогі : Аповесць пра Якуба Коласа / С. Х. Александровіч. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1985. — 333 с.
• Пшыркоў, Ю. С. Якуб Колас : Жыццё і творчасць / Ю. С. Пшыркоў. — Мінск : Выдавецтва Акадэміі навук БССР, 1951. — 167 с.
• Пшыркоў, Ю. С. Трылогія Якуба Коласа «На ростанях» / Ю. С. Пшыркоў. — Мінск : Выдавецтва Акадэміі навук БССР, 1956. — 226 с.
• Пшыркоў, Ю. С. Эпас рэвалюцыі : паэмы Я. Коласа «Новая зямля» і «Сымон-музыка», трылогія «На ростанях» / Ю. С. Пшыркоў. — Мінск : Вышэйшая школа, 1975. — 238 с.
• Пшыркоў, Ю. С. Летапісец свайго народа : Жыццёвы і творчы шлях Якуба Коласа / Ю. С. Пшыркоў. — Мінск : Навука і тэхніка, 1982. — 367 с.

Һылтанмалар

• Государственный литературно-мемориальный музей Якуба Коласа 2007 йыл 30 октябрь архивланған.
• Сайт, посвящённый творчеству Якуба Коласа (белор.)