Ғәлиев Әлмөхәмәт Бикмөхәмәт улы
Ғәлиев Әлмөхәмәт(Әлим) Бикмөхәмәт улы | |||||
Тыуған ваҡыты | |||||
---|---|---|---|---|---|
Тыуған урыны |
Бәгәнәш ауылы, хәҙерге Ауырғазы районы, Башҡортостан Республикаһы | ||||
Үлгән ваҡыты | |||||
Вафат урыны |
Альт Раудтен эргәһендә, Германия ерендә (хәҙерге Польша, Стара Рудна) | ||||
Хеҙмәт иткән урыны | |||||
Ғәскәр төрө | |||||
Хеҙмәт итеү йылдары | |||||
Хәрби звание | |||||
Командалыҡ итеү |
121 Гомель гвардия уҡсылар дивизияһы, 340 гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары (I Украина фронты) | ||||
Хәрби алыш/һуғыш | |||||
Наградалар һәм премиялар |
|
Ғәлиев Әлмөхәмәт (Әлим) Бикмөхәмәт улы( Галеев Альмухамед Бикмухамедович) (4 ноябрь,1904 йыл, хәҙерге Башҡортостан Республикаһы, Ауырғазы районы, Түбәнге Бәгәнәш ауылы — 6 февраль 1945 йыл, Германияның Альт Раудтен ауылынан төньяҡтараҡ (хәҙерге Польша, Стара Рудна)) — СССР Хәрби көстәре хеҙмәткәре, кадрҙағы офицер. 1926 йылдан Эшсе-крәҫтиәндәр Ҡыҙыл Армияһында. 1942 йылдан Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкының автоматчиктар ротаһы командиры. 1944 йылдың 7 июленән 121-се уҡсылар дивизияһының 340-сы гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары. Висла-Одер операцияһында ҡатнашҡан. 1945 йылдың 6 февралендә һәләк булған[1].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1926 йыл, сентябрь — Стәрлетамаҡ хәрби комиссариаты тарафынан хәрби хеҙмәткә алынған, писарь.
1927, ноябрь — ТатЦИК исемендәге Татар — башҡорт хәрби мәктәбенең курсанты (Ҡазан ҡалаһы). Ошо уҡ хәрби уҡыу йортонда 1928—1932 йылдарҙа Советтар Союзы Геройы Таһир Тайып улы Күсимов та уҡый.
1931 йыл — хәрби мәктәпте тамамлай, Әлмөхәмәт Ғәлиевҡа лейтенант званиеһы бирелә,
1931—1936 йылдар- Бәләбәй ҡалаһында айырым 4-се Башҡорт территориаль уҡсылар полкы командиры урынбаҫары. Ҡыҙыл Армияла 1920-30 йылдарҙа кадровый ғәскәри частар (хәрби хеҙмәт 2-4 йыл дауам иткән) һәм алмашынып торған составлы, территориаль ополчение булған (уҡытыусылар, башҡа белгестәр йыл да хәрби күнекмәләр өсөн хеҙмәткә саҡырылып, 5 йыл эсендә барлығы 6 ай хәрби күнекмәләр үтә)[2].
1936, май- 11-се айырым уҡсылар полкы командиры (урынбаҫары?) (ВУР ДВК- Войска укрепленных районов Дальневосточного края).
11-се Владивосток уҡсылар полкы (Владивосток). 1936 йылда Нығытылған район ғәскәрҙәре (ВУР) составына индерелгән. Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы подразделениеһы (Протокол ГВС № 8 от 08.06.38 г.). Шул уҡ йылда 1-се уҡсылар бригадаһын төҙөү өсөн база булып торған (Владивосток).
(В июне 1936 г. 11-й отдельный территориальный стрелковый батальон 4-го Башкирского территориального стрелкового полка УрВО был развернут в 11-й отдельный стрелковый полк УрВО (с октября 1936г. в составе ТОФ. Командир полка Г. М. Соловьёв с 06.1936 по 08.1938г.)
1938 йыл — ялған ғәйеп тағылып, репрессияға эләгә,
1941 йылдың 10 февралендә Стәрлетамаҡ хәрби комиссариаты тарафынан яңынан хәрби хеҙмәткә саҡырылған.
1942, 3 май — Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкында автоматчиктар ротаһы командиры,
1942, 19 июнь — Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкында автоматчиктар ротаһы командиры,
1943, 21 март — 24-се уҡсылар бригадаһының 217-се айырым уҡсылар батальонында рота командиры,
1943 йыл, 11 декабрь — 24-се уҡсылар бригадаһының 218-се айырым уҡсылар батальоны (Украина округы),
1944, 14 июнь — Беренсе Украина фронтына ебәрелә,
1944, 7 июль — 121-се Гомель гвардия уҡсылар дивизияһының 340-сы гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары,
1944 йылдың август аҙағына тиклем дивизия Сандомир йүнәлешендә ҡаты алыштарҙа ҡатнаша,
1945 ғинуар айында дивизия Висла-Одер операцияһында уңышлы ҡатнаша, немец ғәскәрҙәрен эҙәрлекләп, дошмандың көслө уты аҫтында Одер йылғаһын аша сыға.
1945, 6 февраль- капитан Әлмөхәмәт Ғәлиев Бреслау ҡалаһы янында (Кебен, Альт Раудтен, элекке Германия) барған ҡаты алыш ваҡытында һәләк була.
Альт Раудтен ауылы янында ерләнгән (хәҙерге Польша, Стара Рудна).
Ғаиләһе
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Атаһы— Бикмөхәмәт Ғәлиев (Ихсанов), Башҡортостан Республикаһы, Ауырғазы районы Бәгәнәш ауылынан, һөнәре буйынса күн-тире эшкәртеү оҫтаһы, итексе; әсәһе- Зөлхизә Ғәлиева. Туғандарының һөйләүенсә, Бикмөхәмәт Ғәлиев һәм уның ҡарындаштары Хөсниямал менән Хәсбиямал хәҙерге Ауырғазы районына ҡараған, башҡорт ауылы Түбәнге Бәгәнәштән сыҡҡан.
Ҡатыны— Миләүшә Вәлиәхмәт ҡыҙы Ғәлиева (Рәхимова), фельдшер-акушер, Татарстан Республикаһы Баулы районы Бәйрәкә ауылында тыуған. Һуғыштан һуң шул уҡ ауылда йәшәгән. 1945 йылда Әлмөхәмәт Ғәлиевтың һәләк булыуы тураһында документта уның ҡатынының адресы Бәйрәкә ауылы тип күрһәтелгән.
Улдары - Эмиль(1934 йыл, Бәләбәй ҡалаһы - 2009 йыл, Баулы ҡалаһы), Аргент (1937 йыл, Владивосток?- ).
Армияла репрессиялар башланғас, Әлим( Әлмөхәмәт) Ғәлиев ата-әсәһен, ғаиләһен туғандары янына, Ишембай ҡалаһына алып ҡайта. Һуғыш йылдарында Бикмөхәмәт Ғәлиев Ишембай ҡалаһында (Смаҡай ҡасабаһы) халыҡҡа күп файҙа килтерә - аяҡ кейемдәрен йүнәтә, был турала Рәсүл Ғүмәров "Михнәтле лә , мәрхәмәтле лә йылдар" китабында яҙып үтә.
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- https://www.obd-memorial.ru/html/advanced-search.htm Источник: ЦАМО, №фонда 33,№описи источника информации 11458,№ дела источника информации 644(страница оригинала 13). Допущена ошибка в отчестве - "Бакалуши" вместо Бикмухамет
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Гумеров Р.А."Время жестокое, время милосердное", Ишимбай, 2015г.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- [www.uvo-novosib.ru/page-id-1481.html Вневедомственная охрана в Новосибирске, охрана объектов ]
- [ Первый отдел ЗАГС Белебеевского района и города Белебей ]
- [1]
- Олег Романовский
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Галеев Альмухамед Бикмухамедович
- ↑ [ https://cyberleninka.ru/article/n/struktura-vooruzhennyh-sil-v-1920-e-gg Структура вооруженных сил в 1920-е гг]