Ғәлиев Әлмөхәмәт Бикмөхәмәт улы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ғәлиев Әлмөхәмәт(Әлим) Бикмөхәмәт улы
Тыуған ваҡыты

1904({{padleft:1904|4|0}})

Тыуған урыны

Бәгәнәш ауылы, хәҙерге Ауырғазы районы, Башҡортостан Республикаһы

Үлгән ваҡыты

6 февраль 1945({{padleft:1945|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:6|2|0}})

Вафат урыны

Альт Раудтен эргәһендә, Германия ерендә (хәҙерге Польша, Стара Рудна)

Хеҙмәт иткән урыны

Совет Социалистик Республикалар Союзы СССР

Ғәскәр төрө

пехота

Хеҙмәт итеү йылдары

19261938,1941,10.02- 1945, 06.02,

Хәрби звание

Ҡалып:ВС СССР, капитан

Командалыҡ итеү

121 Гомель гвардия уҡсылар дивизияһы, 340 гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары (I Украина фронты)

Хәрби алыш/һуғыш


Бөйөк Ватан һуғышы

Наградалар һәм премиялар

Ғәлиев Әлмөхәмәт (Әлим) Бикмөхәмәт улы( Галеев Альмухамед Бикмухамедович) (4 ноябрь,1904 йыл, хәҙерге Башҡортостан Республикаһы, Ауырғазы районы, Түбәнге Бәгәнәш ауылы — 6 февраль 1945 йыл, Германияның Альт Раудтен ауылынан төньяҡтараҡ (хәҙерге Польша, Стара Рудна)) — СССР Хәрби көстәре хеҙмәткәре, кадрҙағы офицер. 1926 йылдан Эшсе-крәҫтиәндәр Ҡыҙыл Армияһында. 1942 йылдан Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкының автоматчиктар ротаһы командиры. 1944 йылдың 7 июленән 121-се уҡсылар дивизияһының 340-сы гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары. Висла-Одер операцияһында ҡатнашҡан. 1945 йылдың 6 февралендә һәләк булған[1].

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1926 йыл, сентябрь — Стәрлетамаҡ хәрби комиссариаты тарафынан хәрби хеҙмәткә алынған, писарь.

1927, ноябрь — ТатЦИК исемендәге Татар — башҡорт хәрби мәктәбенең курсанты (Ҡазан ҡалаһы). Ошо уҡ хәрби уҡыу йортонда 1928—1932 йылдарҙа Советтар Союзы Геройы Таһир Тайып улы Күсимов та уҡый.

1931 йыл — хәрби мәктәпте тамамлай, Әлмөхәмәт Ғәлиевҡа лейтенант званиеһы бирелә,

1931—1936 йылдар- Бәләбәй ҡалаһында айырым 4-се Башҡорт территориаль уҡсылар полкы командиры урынбаҫары. Ҡыҙыл Армияла 1920-30 йылдарҙа кадровый ғәскәри частар (хәрби хеҙмәт 2-4 йыл дауам иткән) һәм алмашынып торған составлы, территориаль ополчение булған (уҡытыусылар, башҡа белгестәр йыл да хәрби күнекмәләр өсөн хеҙмәткә саҡырылып, 5 йыл эсендә барлығы 6 ай хәрби күнекмәләр үтә)[2].

1936, май- 11-се айырым уҡсылар полкы командиры (урынбаҫары?) (ВУР ДВК- Войска укрепленных районов Дальневосточного края).

11-се Владивосток уҡсылар полкы (Владивосток). 1936 йылда Нығытылған район ғәскәрҙәре (ВУР) составына индерелгән. Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы подразделениеһы (Протокол ГВС № 8 от 08.06.38 г.). Шул уҡ йылда 1-се уҡсылар бригадаһын төҙөү өсөн база булып торған (Владивосток).

(В июне 1936 г. 11-й отдельный территориальный стрелковый батальон 4-го Башкирского территориального стрелкового полка УрВО был развернут в 11-й отдельный стрелковый полк УрВО (с октября 1936г. в составе ТОФ. Командир полка Г. М. Соловьёв с 06.1936 по 08.1938г.)

1938 йыл — ялған ғәйеп тағылып, репрессияға эләгә,

1941 йылдың 10 февралендә Стәрлетамаҡ хәрби комиссариаты тарафынан яңынан хәрби хеҙмәткә саҡырылған.

1942, 3 май — Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкында автоматчиктар ротаһы командиры,

1942, 19 июнь — Эске эштәр халыҡ комиссариатының 18-се уҡсылар бригадаһының 292-се уҡсылар полкында автоматчиктар ротаһы командиры,

1943, 21 март — 24-се уҡсылар бригадаһының 217-се айырым уҡсылар батальонында рота командиры,

1943 йыл, 11 декабрь — 24-се уҡсылар бригадаһының 218-се айырым уҡсылар батальоны (Украина округы),

1944, 14 июнь — Беренсе Украина фронтына ебәрелә,

1944, 7 июль — 121-се Гомель гвардия уҡсылар дивизияһының 340-сы гвардия уҡсылар полкының батальон командиры урынбаҫары,

1944 йылдың август аҙағына тиклем дивизия Сандомир йүнәлешендә ҡаты алыштарҙа ҡатнаша,

1945 ғинуар айында дивизия Висла-Одер операцияһында уңышлы ҡатнаша, немец ғәскәрҙәрен эҙәрлекләп, дошмандың көслө уты аҫтында Одер йылғаһын аша сыға.

1945, 6 февраль- капитан Әлмөхәмәт Ғәлиев Бреслау ҡалаһы янында (Кебен, Альт Раудтен, элекке Германия) барған ҡаты алыш ваҡытында һәләк була.

Альт Раудтен ауылы янында ерләнгән (хәҙерге Польша, Стара Рудна).

Ғаиләһе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Атаһы— Бикмөхәмәт Ғәлиев (Ихсанов), Башҡортостан Республикаһы, Ауырғазы районы Бәгәнәш ауылынан, һөнәре буйынса күн-тире эшкәртеү оҫтаһы, итексе; әсәһе- Зөлхизә Ғәлиева. Туғандарының һөйләүенсә, Бикмөхәмәт Ғәлиев һәм уның ҡарындаштары Хөсниямал менән Хәсбиямал хәҙерге Ауырғазы районына ҡараған, башҡорт ауылы Түбәнге Бәгәнәштән сыҡҡан.

Ҡатыны— Миләүшә Вәлиәхмәт ҡыҙы Ғәлиева (Рәхимова), фельдшер-акушер, Татарстан Республикаһы Баулы районы Бәйрәкә ауылында тыуған. Һуғыштан һуң шул уҡ ауылда йәшәгән. 1945 йылда Әлмөхәмәт Ғәлиевтың һәләк булыуы тураһында документта уның ҡатынының адресы Бәйрәкә ауылы тип күрһәтелгән.

Улдары - Эмиль(1934 йыл, Бәләбәй ҡалаһы - 2009 йыл, Баулы ҡалаһы), Аргент (1937 йыл, Владивосток?- ).

Армияла репрессиялар башланғас, Әлим( Әлмөхәмәт) Ғәлиев ата-әсәһен, ғаиләһен туғандары янына, Ишембай ҡалаһына алып ҡайта. Һуғыш йылдарында Бикмөхәмәт Ғәлиев Ишембай ҡалаһында (Смаҡай ҡасабаһы) халыҡҡа күп файҙа килтерә - аяҡ кейемдәрен йүнәтә, был турала Рәсүл Ғүмәров "Михнәтле лә , мәрхәмәтле лә йылдар" китабында яҙып үтә.

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • https://www.obd-memorial.ru/html/advanced-search.htm Источник: ЦАМО, №фонда 33,№описи источника информации 11458,№ дела источника информации 644(страница оригинала 13). Допущена ошибка в отчестве - "Бакалуши" вместо Бикмухамет

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Гумеров Р.А."Время жестокое, время милосердное", Ишимбай, 2015г.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • [www.uvo-novosib.ru/page-id-1481.html Вневедомственная охрана в Новосибирске, охрана объектов ]
  • [ Первый отдел ЗАГС Белебеевского района и города Белебей ]
  • [1]
  • Олег Романовский

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]