1-се Башҡорт кантоны (1798 - 1855)

1-се Башҡорт кантоны
	1-се Башҡорт кантоны
Дәүләт	Рәсәй империяһы
Административ-территориаль берәмек	Пермь губернаһы, Пермь өйәҙе һәм Уҫы өйәҙе

1-се Башҡорт кантоны (10 апрель, 1798 йыл) — Пермь губернаһының Пермь һәм Уҫы өйәҙҙәрендә ойошторолған идаралыҡ^[1].

Тарихы

Кантон системаһы тотош мәсьәләләр комплексын хәл итеү, шул иҫәптән башҡорт ихтилалдарын иҫкәртеү, ил сиген нығытыу, крайҙы колониялаштырыу һ.б. маҡсаттарынан 1798 йылдың 10 апрелендә Указ нигеҙендә индерелә^[2]. Кантон идаралығы осоронда 1795—1855 йылдарҙа 1-се Башҡорт кантоны составына Пермь губернаһы башҡорттары инә. 1855—1863 йылда улар — 12-се, 1863—1865 йылдарҙа 5-се кантон составында була. 1-се башҡорт кантоны 9 йортҡа (команда) бүленә.
1-се йортҡа Елпачиха, Уймыж, Федорково, Үрге Искилде ауылдары керә.
2-се йортҡа Тонтортамаҡ, Канюково, Ишмән, Искер, Зирмия, Кувья ауылдары ҡарай.
3-сө йортта Күҙемйәр, Сыуашай, Аҡбаш, Ҡудаш, Ишем, Салҡа ауылдары була.
4-се йорт Барҙа, Яңы Бисер, Бәрҙебаш, Мостово, Ҡайынлы (Березниково) ауылдарын үҙ эсенә ала.
5-се йортта Барҙа, Ҡыҙылъяр, Чат, Аҡтыбай ауылдары була.
6-сы йортта — Аҡлыш, Ҡыҙылъяр, Төнгүк, Иҫке Ашап, Шлык, Яңы Чат ауылдары.
7-се йортҡа Солтанай, Сөжән, Батырбай, Искильза ауылдары керә.
8-се йортта — Һарыш, Танып, Шлыково, Яңы Башап, Юғары Башап ауылдары.
9-сы йортта Ҡуян, Ҡолтай ауылдары була^[1].
1-се һәм 2-се Башҡорт кантондарында 20-се Башҡорт полкы төҙөлә. 1812 йылдың 30 октябрендә полк Пермь губернаһы Пермь өйәҙенең Ҡуян ауылында йыйылып, Полтава губернаһының Галяч ҡалаһына, граф, генерал-лейтенант П. А. Толстойҙың ополчение корпусы менән ҡушылыу өсөн юлға сыға. Полк Пенза ополчениеһына командировкалана һәм уның составында 1813 йылдың майында Варшава кенәзлегенә килеп, кенәз, генерал Д. И. Лобанов-Ростовский етәкселегендәге Резерв армияһы составына индерелә. Полктың бер өлөшө әсирҙәрҙе һаҡлай, транспортты оҙатып йөрөй, икенсе өлөшө Резерв армияһының 3-4-се корпустары араһында бәйләнеш булдыра^[1].

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Башҡортостанда идара итеүҙең кантон системаһы

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Башкиры 1-го и 2-го кантонов в Отечественной войне 1812 года 2021 йыл 4 март архивланған.
↑ 1-се Башҡорт кантоны (1798 - 1855) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Һылтанмалар

1-се Башҡорт кантоны (1798 - 1855) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Башкиры 1-го и 2-го кантонов в Отечественной войне 1812 года 2021 йыл 4 март архивланған.

[Башкиры_1-го_и_2-го_кантонов_в_Отечественной_войне_1812_года-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Башкиры 1-го и 2-го кантонов в Отечественной войне 1812 года 2021 йыл 4 март архивланған.

[2] 1-се Башҡорт кантоны (1798 - 1855) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[1]

[2]