Гертруда Элайон
Гертруда Белл Элайон (ингл. Gertrude Belle Elion; 23 ғинуар 1918 йыл, Нью-Йорк, АҠШ — 21 февраль 1999 йыл, Чапел-Хилл, Төньяҡ Каролина, АҠШ) — Америка биохимигы һәм фармакологы. 1988 йылда Элайон «Дарыу терапияһының мөһим принциптарын асҡан өсөн» Джеймс Блэк һәм оҙаҡ йылдар етәксеһе булған Джордж Хитчингс менән бергә физиология һәм медицина буйынса Нобель премияһы ала. АҠШ-тың Милли фәндәр академияһы (1990) һәм Милли медицина академияһы ағзаһы (1991), Лондон Король йәмғиәтенең сит ил ағзаһы (1995). АҠШ-тың Милли фәнни миҙалына лайыҡ булаған (1991).
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иммигрант йәһүд ғаиләһендә (атаһы 12 йәшлек сағында — Литванан, әсәһе 14 йәшендә Рәсәйҙән киткән) тыуа. 1937 йылда Хантер колледжында бакалавриат тамамлай һәм 1941 йылда Нью-Йорк университетында химия специальносы буйынса уҡып сыға. Шунан лаборант һәм уҡытыусы булып эшләй, Бороу-Веллкам (хәҙер GlaxoSmithKline) фармацевтик компанияһында Джордж Хитчингстың ассистенты була. Ҡатын-ҡыҙ булғанға Элайон аспирантураға инә алмай һәм бер ҡасан да формаль рәүештә философия докторлығы дәрәжәһенә диссертация яҡламай[7], әммә һуңынан Джордж Вашингтон университетынан, Нью-Йорк университетының Политехник институтынан (1989) һәм Гарвард университетынан (1998) почётлы доктор дәрәжәһен ала.
Элайон тапҡан дарыу препараттары араһында меркаптопурин (лейкемияға ҡаршы препарат), азатиоприн иммуносупрессоры, аллопуринол (подагранан), малярияға ҡаршы пириметамин препараты, триметоприм, ацикловир (вирусҡа ҡаршы препарат, герпесты дауалау өсөн ҡулланыла) бар.
Америка сәнғәт һәм фән академияһы (1991) һәм Америка фән үҫешенә булышлыҡ итеү ассоциацияһы ағзаһы. "Ғалимдарҙың кешелекте иҫкәртеүе"нә ҡул ҡуя (1992).
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Garvan-Olin Medal (1968)
- Физиология һәм медицина буйынса Нобель премияһы (1988)
- АҠШ-тың Милли фәнни миҙалы (1991)
- АҠШ Уйлап табыусыларҙың милли дан залы (1991)
- Лемельсон премияһы (1997)
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Автобиография на Нобелевском сайте 2001 йыл 4 октябрь архивланған.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Gertrude B. Elion (ингл.) — 2010.
- ↑ 2,0 2,1 Gertrude B. Elion // Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 3,0 3,1 Gertrude Belle Elion // Find a Grave (ингл.) — 1996.
- ↑ 4,0 4,1 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science (ингл.): Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 415. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
- ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/deceased-members/1653.html
- ↑ Notable Names Database (ингл.) — 2002.
- ↑ Stille Darlene R. Extraordinary Women Scientists (p.65). — Childrens Press.
- 23 ғинуарҙа тыуғандар
- 1918 йылда тыуғандар
- АҠШ-та тыуғандар
- 21 февралдә вафат булғандар
- 1999 йылда вафат булғандар
- АҠШ-та вафат булғандар
- Нью-Йорк университетының Политехник институтын тамамлаусылар
- Медицина буйынса Нобель премияһы лауреаттары
- Лондон короллеге йәмғиәте сит ил ағзалары
- Алфавит буйынса Нобель премияһы лауреаттары
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Почётлы докторҙар
- Нью-Йоркта тыуғандар
- Алфавит буйынса ғалимдар
- АҠШ Милли ФА ағзалары һәм мөхбир ағзалары
- Нобель премияһы лауреаты булған ҡатын-ҡыҙҙар