Исламсылыҡ
| Исламсылыҡ | |
 | |
| Ҡапма-ҡаршыһы | anti-Islam[d] |
|---|---|
 Исламсылыҡ Викимилектә | |
Исламсылыҡ (ғәр. الإسلام السياسي; — сәйәси ислам; рус. Исламизм) — мосолман халҡы йәшәгән йәмғиәт һәм дәүләт эсендәге төрлө ҡаршылыҡтар, шулай уҡ улар ҡатнашлығындағы дәүләт-ара мөнәсәбәттәр шәриғәт нормалары нигеҙендә хәл ителәсәк шарттар тыуҙырыуға йүнәлтелгән дини-сәйәси идеология һәм практик эшмәкәрлек[1].
Исламсылыҡ сығанаҡтары һәм үҙенсәлектәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Дамаск университеты профессоры Садиҡ әл-Ғәзм фекеренсә, ислам дине "ислам төшөнсәһен йыһаттың иң көслө формаларын тергеҙеү аша ғәмәлгә индерелә «[2].
Әл-Ғәзм исламдың түбәндәге айырылғыһыҙ үҙенсәлектәрен һанай:
- фундаментализм — ислам нигеҙҙәренә ҡайтыу (сәләфилек)
- иман һәм йолаларҙы әүҙем тергеҙеү
- интегрализм — йәмғиәт һәм дәүләт тормошоноң бөтә өлкәләрен шәриғәт закондары менән берләштереү
- теократизм — Аллаһты юғары власть булараҡ тергеҙеү
- теономизм — шәриғәт нормаларын туранан-тура, һүҙмә-һүҙ һәм һәр яҡлап ҡулланыу
- терроризм — оҙайлы эҙемтәләрҙе иҫәпкә алмайынса, дошманға максималь зыян килтереү ысулы.
Даниэль Пайпс — билдәле америка тарихсыһы, публицист, яҙыусы һәм сәйәси комментатор, ислам һәм яҡын көнсығыш конфликты белгесе, ошолай иҫәпләй:[3]:
Исламсылыҡ — фашизм һәм коммунизмдан ҡала өсөнсө тоталитар идеология — хәҙерге заман проблемаларын хәл итеүгә урта быуаттар ҡарашын тәҡдим итә. Ретроград һәм агрессив рәүештә мосолман булмағандарҙы ҡыҫырыҡлай, ҡатын-ҡыҙҙарҙы иҙеүгә бара һәм ислам власының көс ҡулланып таралыуын аҡлай.
Ҡайһы бер тикшеренеүселәр фекеренсә, исламсылыҡ — ул клерикаль даирәләрҙең XX быуатта ислам донъяһының фәнни һәм матди артта ҡалыуына, хәҙерге донъяның модернизация һ.б. процестарына реакцияһы[4][5]
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Игнатенко А. А. От Филиппин до Косово // Независимая газета, 12.10.2000.
- ↑ Садик Дж. аль-Азм. Что такое Исламизм?
- ↑ Даниэль Пайпс. Без друзей на Ближнем Востоке // National Review Online, 8 ноября 2011 г.
- ↑ Сюкияйнен Л. Р. Ислам и перспективы развития мусульманского мира 2008 йыл 6 ғинуар архивланған. // Полит.ру, 19.09.2006.
- ↑ Исламизм как реакция на модернизационные процессы. Голос России. Дата обращения: 21 сентябрь 2013. 2013 йыл 22 сентябрь архивланған.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Р. Г. Ланда. Социология ислама (м., 2005)
- Аль-Азм С. Нимә ул ислам?
- Донъя Г. И. Исламизм һәм йыһадизм
- Малашенко А. В. Ислам дине һәр заманда ла
- „Исламизм и Исламизм“ 11 сентября 2001 г. бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы»
- Пайпс Д. Исламистар европала нисек өҫтөнлөк ала башлаған
- Islamic Terrorism Timeline (инг.)
- Ислам халыҡ-ара мөнәсәбәттәрҙә
- Исламизм. Материалдар шәлкеме
- Ярлылар цивилизацияһы 2023 йыл 30 ғинуар архивланған.
- Ислам һәм фән
- Ислам һәм сәйәсәт
- Рф Юғары суды ҡарарҙары
- Али Мөхөддин. Ислам сәйәсәтен исламлаштырыу йәки сәйәсиләштереү?
- Баунов А. Г. Тәҡүә кешеләрҙе шартлатыу
- Густерин П. В. Радикаль исламизмдың глобалләшеүгә мөнәсәбәте тураһында
- Кто есть кто в мире радикального ислама. Немецкая волна (1 июль 2014). Дата обращения: 5 июль 2014.
- Александр Игнатенко. Исламские секты в ожидании судного дня (новый взгляд со старых позиций). ПОЛИТ.РУ. Дата обращения: 13 август 2014.
- Алексей Малашенко. «Мы все живем во власти стереотипа, что любая религия – это про мир и добро». Открытая Россия. Дата обращения: 10 ғинуар 2015. 2015 йыл 13 ғинуар архивланған.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- John Calvert. Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism. New York: Columbia University Press, 2010, pp. vii+377, (Hardback). ISBN 978-0-231-70104-4 (revew)