Сәләфилек
| Сәләфилек | |
 | |
| Һештег | salafism, salifist, salafi, salafiya, salafiyah, salafiyya һәм salafiyyah |
|---|---|
 Сәләфилек Викимилектә | |
| Иман шарттары |
| Исламдың биш нигеҙе |
| Шәхестәр |
Сәләфилек (ғәр. سلفية о ғәр. سلف — «әүәлгелек»; рус. Салафи́я) — сөнни исламдағы хәрәкәт.
Тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ислам тарихының төрлө осорҙарында иртә мосолман йәмәғәтселегенең йәшәү рәүешенә һәм диненә, тәҡүә ата-бабаларға (ғәр. السلف الصالحون — әс-сәләф әс-сәлихун) йүнәлеш тоторға саҡырып сығыш яһаған мосолман дин әһелдәрен берләштерә. Был өлкәләрҙәге һуңғы үҙгәрештәрҙе улар, Ҡөрьәнде символик-аллегорик аңлатыу ысулдарынан башлап, мосолман донъяһына Көнбайыш менән бәйләнештәр аша индерелгән һәр төрлө яңылыҡтарға тиклем «бидғәт» тип атай[1].
Сәләфилек «Динде Пәйғәмбәр һәм уның көрәштәштәре аңлаған рәүештә аңлау», "Шәриғәт положениеларына аңлатма биреүҙә «Ҡөрьән һәм Сөннәткә ҡайтыу» тигәнде аңлата[2][3].
Сәләфиҙәрҙең төп ҡараштары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сәләфиҙәрҙең төп ҡараштары — берҙән-бер Аллаһҡа ышаныу (тәүхид). Сәләфиҙәр исламды, уларҙың фекеренсә, теге йәки был мосолман халыҡтарының мәҙәни, этник йәки башҡа үҙенсәлектәренә нигеҙләнгән ҡушылмаларынан таҙартыу өсөн көрәшеүҙе үҙенең төп бурысы тип иҫәпләй. Улар үҙҙәренең фекеренә тап килмәгән төрлө яңылыҡтарҙы (бидғәт) инҡар итә
Улар «кеше менән Аллаһ араһында аралашсылар» булыу мөмкинлеген кире ҡаға[4]. Рәсәй Федерацияһында Төньяҡ Кавказда таралыу алған суфыйлыҡты[5] тәнҡитләйҙәр. Шулай уҡ сәләфи ағымына тәҡлидте тәнҡитләү ҙә — билдәле бер ислам мәктәбенә йәки ғалимға эйәрергә кәрәклеген инҡар итеү хас. Мосолман бер хоҡуҡи мәктәптәр менән генә сикләнеп ҡалырға тейеш түгел, ә иң көслө дәлил менән нығытылған фекерҙе һайларға тырышырға тейеш, тип иҫәпләнә.
Сәләфиҙәр әүлиәләрҙең ҡәберенә ғибәҙәт ҡылыуҙы тыя, уны улар мәрхүмдәргә табыныу тип ҡабул итә һәм Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең тыуған көнөн билдәләүҙе (мәүлит) кәрәкһеҙ, бидғәт һәм ғәйеп ғәмәл тип һанай[6][7]. Мөхәммәт Пәйғәмбәргә йәки башҡа пәйғәмбәрҙәргә һәм әүлиәләргә ярҙам һорап мөрәжәғәт итеү Ширк (күп илаһлылыҡ) тип һанала[8].
Мосолман өммәтенең төрлө сәйәси бүленеше йәки граждандар һуғышы бүленеү, ислам берҙәмлеген боҙоу тип ҡарала. Мосолмандар араһында фекер айырымлыҡтары шелтәле күренеш тип һанала, икенсе пландағы фиҡһ мәсьәләләрендә иһә мөжтәһидтәр араһында фекер айырымлыҡтары килеп сығыуы ихтималлығы инҡар ителмәй. Сәләфиҙәрҙең фекер айырымлыҡтарын хәл итеүҙең төп һәм берҙән-бер ысулы — Ҡөрьәнгә һәм Мөхәммәт Пәйғәмбәр сөннәтенә «кире ҡайтыу»[8].
Сәләфилек һәм үәһһәбилек[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сәләфилек эйәрсендәренең бер өлөшөн ҡайһы берҙә шулай уҡ үәһһәби тип атайҙар , әммә сәләфиҙәр был исемде ғәҙәттә дөрөҫ түгел һәм дерогатив тип иҫәпләй[9].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Ибрагим, Сагадеев, 1991
- ↑ Али-заде, 2007
- ↑ Значения слова «Салафия» (ғәр.). Онлайн толковый словарь «аль-Маани». Дата обращения: 23 апрель 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
- ↑ Абдуль-Азиз ибн Баз Дозволенный и запрещенный тавассуль (ғәр.) = التوسل ما يجوز منه وما لا يجوز. — BinBaz.org.sa. Архивировано из первоисточника 23 февраль 2014.
- ↑ Абдуль-Азиз ибн Баз Положение присоединения к суфийским тарикатам (ғәр.) = حكم الانتماء إلى الطرق الصوفية. — BinBaz.org.sa. Архивировано из первоисточника 4 апрель 2014.
- ↑ Абдуль-Азиз ибн Баз День рождения Пророка и хорошее нововведение (ғәр.) = المولد النبوي والبدعة الحسنة. — BinBaz.org.sa. Архивировано из первоисточника 17 ғинуар 2013.
- ↑ Абд ар-Рахман ибн Абд аль-Халик Истинное положение празднования Мавлида (ғәр.) = حقيقة الاحتفال بالمولد النبوي. — Сайид аль-Фаваид. Архивировано из первоисточника 26 июнь 2013.
- ↑ 8,0 8,1 Абдуль-Азиз ибн Баз Причины раскола Уммы (ғәр.) = أسباب تفرق الامة. — BinBaz.org.sa. Архивировано из первоисточника 17 март 2014.
- ↑ The Failure of Political Islam, by Olivier Roy, Harvard University Press, 1994, pp. 118-19)
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Фәнни әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- урыҫ телендә
- Али-заде, А. А. Салафизм // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8 (рус.).
- Васильев А. М. История Саудовской Аравии от середины 18 в. до конца 20 в.. — Москва, 1994.
- Ибрагим, Сагадеев. ас-Салафийа // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 204.
- Мантаев А. А. «Ваххабизм» и политическая ситуация в Дагестане / диссертация … кандидата политических наук : 23.00.02. — Москва, 2002. — 233 с.
- башҡа телдәрҙә
- Bonnefoy L. Salafism in Yemen: Transnationalism and Religious Identity. — Oxford University Press, 2012. — 336 p. — ISBN 9780199327669.
- Meijer R. Global Salafism: Islam's new religious movement. — Columbia University Press, 2011. — 400 p. — ISBN 9780231800389.
- Jared Reene; Scott Sanford The fortunes of political Salafism in Gaza and Algeria (инг.). — The George Washington University, 2010. Архивировано из первоисточника 23 июнь 2015.
Ислам дини әҙәбиәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Ахмад ибн Ханбаль. Основы Сунны. Архивная копия на Wayback Machine
- Ибн Батта. аш-Шарх ва-ль-Ибана аля Усуль ас-Сунна ва-д-Дияна = الإبانة الصغرى (الشرح والإبانة على أصول أهل السنة والديانة).
- Абу Мухаммад аль-Барбахари. Шарх ас-Сунна = شرح السنة.
- аль-Хатиб аль-Багдади. Шараф Асхаб аль-хадис = شرف أصحاب الحديث.
- Абдуль-Кадир аль-Арнаут. Краткое слово о манхадже саляфов.
- Абдуль-Азиз ибн Баз Очерк о салафитском призыве и имаме Мухаммаде ибн Абд аль-Ваххабе (ғәр.).
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Что такое «Салафизм»?. — AskImam.ru. Архивировано из первоисточника 1 март 2010.
- Кто такие саляфиты?. — islamUA.net. Архивировано из первоисточника 12 апрель 2013.
| Мәҙһәбтәр | |
|---|---|
| Тәриҡәттәр | |
| Идеялы ағымдар | |
| Ойошмалар | |