Үәһһәбилек

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Үәһһәбилек
Кем хөрмәтенә аталған Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб
Нигеҙләүсе Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб
Сәнғәт йүнәлеше Сәләфилек һәм Әҫәрилек
Ил Первый Дирийский эмират[d]
 Дирийский эмират[d]
Мәзһәб хәнбәлилек
Связанное изображение
 Үәһһәбилек Викимилектә

Үәһһәбилек (ғәр. الوهابية‎, әл-үәһһәбиәт; рус. Ваххабизм) — исламда XVIII быуатта барлыҡҡа килгән ағым. Хәрәкәт Ибн Тәймиәнең (1263—1328) эйәрсене Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб исеме менән аталған (1703—1792)[1]

Төп принциптары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Тәүхид принцибын теүәл үтәү;
  2. Диндә бидғәттәрҙе инҡар итеү[2]
  3. Мәҙһәбтәргә һуҡырҙарса эйәреүҙе кире ҡағыу
  4. Сәләфиҙәрҙең Аллаһ атрибуттарын һәм Исемдәрен шәрехләүен генә берҙән-бер дөрөҫ тип таныу
  5. Көфөрлөктөң ҡушылыуы кешене диндән сығара алыуына ышаныу. Был принцип үәһһәбиҙәрҙең идеологияһын ҡабул итмәгән мосолмандарҙы диндән сығыуҙа ғәйепләргә мөмкинлек бирә, был уларҙың мөлкәтен һәм ғүмерен яҡланыуҙан мәхрүм итә.

Сәйәсәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Үәһһәбиҙәрҙең сәйәси программаһы — Ғәрәбстандағы ваҡ кенәзлектәрҙе бергә туплау, төрлө низағ-талашларҙы, феодаль анархияны бөтөрөү. XIX быуат башында Ғәрәбстан ярымутрауы бер дәүләт территорияһына әүерелә. Ләкин шунан һуң бер нисә мәртәбә тарҡала һәм яңынан ойошторола. XX быуатта Ибн Сәғүд (1880—1953) етәкселегендә, Бөйөк Британия дәүләте ярҙамында Ғәрәбстандағы ваҡ кенәзлектәрҙе үҙенә буйһондороп, йәиһә юҡ итеп, Сәғүд Ғәрәбстаны биләмәләре менән ойошҡан мәмләкәт барлыҡҡа килә. Сәғүд Ғәрәбстанында үәһһәбилек рәсми идеология дәрәжәһенә күтәрелә [3]

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Сәләфилек
  • Тәүхид
  • Үәһһәб
  • Үәһһәбиә

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Фәнни әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

урыҫ телендә
башҡа телдәрҙә

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • В КСА отрекаются от ваххабизма (неопр.).
  • Книга «Заблуждение ваххабитов». Автор — Муфтий Мекки Ас-Сайид Ахмад ибн Зайни Дахлян (1812—1884) (неопр.).