Үәһһәбилек
Үәһһәбилек | |
Кем хөрмәтенә аталған | Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб |
---|---|
Нигеҙләүсе | Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб |
Сәнғәт йүнәлеше | Әҫәрилек һәм Сәләфилек |
Ил |
Первый Дирийский эмират[d] Дирийский эмират[d] |
Мәзһәб | хәнбәлилек |
Үәһһәбилек Викимилектә |
Үәһһәбилек (ғәр. الوهابية, әл-үәһһәбиәт; рус. Ваххабизм) — исламда XVIII быуатта барлыҡҡа килгән ағым. Хәрәкәт Ибн Тәймиәнең (1263—1328) эйәрсене Мөхәммәт ибн Ғәбдел-Үәһһәб исеме менән аталған (1703—1792)[1]
Төп принциптары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Тәүхид принцибын теүәл үтәү;
- Диндә бидғәттәрҙе инҡар итеү[2]
- Мәҙһәбтәргә һуҡырҙарса эйәреүҙе кире ҡағыу
- Сәләфиҙәрҙең Аллаһ атрибуттарын һәм Исемдәрен шәрехләүен генә берҙән-бер дөрөҫ тип таныу
- Көфөрлөктөң ҡушылыуы кешене диндән сығара алыуына ышаныу. Был принцип үәһһәбиҙәрҙең идеологияһын ҡабул итмәгән мосолмандарҙы диндән сығыуҙа ғәйепләргә мөмкинлек бирә, был уларҙың мөлкәтен һәм ғүмерен яҡланыуҙан мәхрүм итә.
Сәйәсәте
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Үәһһәбиҙәрҙең сәйәси программаһы — Ғәрәбстандағы ваҡ кенәзлектәрҙе бергә туплау, төрлө низағ-талашларҙы, феодаль анархияны бөтөрөү. XIX быуат башында Ғәрәбстан ярымутрауы бер дәүләт территорияһына әүерелә. Ләкин шунан һуң бер нисә мәртәбә тарҡала һәм яңынан ойошторола. XX быуатта Ибн Сәғүд (1880—1953) етәкселегендә, Бөйөк Британия дәүләте ярҙамында Ғәрәбстандағы ваҡ кенәзлектәрҙе үҙенә буйһондороп, йәиһә юҡ итеп, Сәғүд Ғәрәбстаны биләмәләре менән ойошҡан мәмләкәт барлыҡҡа килә. Сәғүд Ғәрәбстанында үәһһәбилек рәсми идеология дәрәжәһенә күтәрелә [3]
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сәләфилек
- Тәүхид
- Үәһһәб
- Үәһһәбиә
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Токарев С. А. Религия в истории народов мира. — М.: Политиздат, 1986. — 576 с.
- ↑ Краткое слово о манхадже праведных предшественников
- ↑ Васильев А. М. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в. / Н. А. Иванов. — М.: Наука, 1982.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Фәнни әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- урыҫ телендә
- Алаев Л. Б., Тихонов Ю. Н. Ваххабиттар Британия Һиндостанында // Азия Һәм Африка бөгөн. 2001. № 3
- Ваххабиты / Алаев Л. Б., Жантиев Д. Р., Ярлыкапов А. А. // Большой Кавказ — Великий канал. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 670. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 4). — ISBN 5-85270-333-8.
- Муфтий Мекки Ас-Сайид Ахмад ибн Зайни Дахлян (1812-1884). "Заблуждение ваххабитов".
- Ваггабиты или Вегабиты // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Васильев А. М. Пуритане ислама? Ваххабизм и первое государство Саудидов в Аравии (1744/45-1818) / Н. А. Иванов. — Наука, 1967.
- Васильев А. М. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в. / Н. А. Иванов. — М.: Наука, 1982.
- Васильев А. М. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в.. — М.: Наука, 1999.
- Васильев А. М. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в.. — М.: Наука, 2001.
- Дзуцев X. В., Першиц А. И. Ваххабиты на Северном Кавказе — религия, политика, социальная практика // Вестник Российской академии наук. — 1998. — Т. 68. — № 12. — С. 1113—1116. Архивировано из первоисточника 21 июнь 2014.
- Мантаев А. А. «Ваххабизм» и политическая ситуация в Дагестане / диссертация ... кандидата политических наук : 23.00.02.. — М.: Дипломатическая академия МИД России, 2002. — 233 с.
- Нурутдинов И. И. Методологические проблемы концептуализации понятия «ваххабизм» // Вестник экономики, права и социологии. — 2015. — № 3. — С. 246—250. — ISSN 1998-5533.
- Ханиф Джеймс Оливер. Миф «Ваххабизма» / Перевод: Алиева Нармина. Архивная копия 8 января 2013 года на сайте Wayback Machine
- Стецкевич М. С. Мифы о «тоталитарных сектах» и «ваххабитах» в современной России: попытка анализа // Смыслы мифа: мифология в истории и культуре. Сборник в честь 90-летия профессора М. И. Шахновича. — СПб.: Издательство Санкт-Петербургского философского общества, 2001. — В. 8 Серия «Мыслители». — С. 300.
- Силантьев Р. А. Статистика ваххабитского террора в России в отношении мусульманского духовенства (1995-2012) // Мусульманский мир. — 2014. — № 1. — С. 123—127.
- Токарев С. А. Религия в истории народов мира. — М.: Политиздат, 1986. — 576 с.
- Эткин М. Ваххабизм и Фундаментализм: термины-«страшилки». (Лексикологические изыски противников ислама). // Центральная Азия и Кавказ. — CA&CC Press AB, 2000. — № 7.
- Ярлыҡапов А. А. Ғәмәли һәм ашығыс этнология буйынса тикшеренеүҙәр № 134: Проблемы Ваххабизма на Северном Кавказе/ рәсәй академияһы. фәндәр, этнология һәм антропология Ин-ты. — М.: ИЭА, 2000. ISBN 5-201-14658-9
- башҡа телдәрҙә
- Madhav Das Nalapat. Wahhabism and the new appeasement (ингл.). Barricades #2 Volum2. Institute for Public Affairs of Montreal. Дата обращения: 2 ғинуар 2012. Архивировано 4 февраль 2012 года.
- Силантьев Р. А. Ваххабитский проект для Северного Кавказа // Независимая газета. — 20.01.2010.
- Силантьев Р. А. Якобинцы под знаменем Пророка // Независимая газета. — 05.10.2011.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- В КСА отрекаются от ваххабизма (неопр.).
- Книга «Заблуждение ваххабитов». Автор — Муфтий Мекки Ас-Сайид Ахмад ибн Зайни Дахлян (1812—1884) (неопр.).
Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |