Арса һымаҡтар

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Арса һымаҡтар
Рәсем
Халыҡ-ара ғилми атамаһы Ericaceae Juss., 1789[1][2][3][…]
Таксономия рангыһы ғаилә[1][3][4][…]
Яҡындағы юғарыраҡ кимәлдәге таксон Верескоцветные[d][1][5][6][…]
Таксондың халыҡ атамаһы Heifamilie[7], 진달래과, วงศ์กุหลาบป่า[8], 杜鹃花科[9], 杜鹃花科[10][11][12][…] һәм vresovke
Синоним таксона грушанковые[d][13]
Номенклатурный тип Эрика[d]
Имеет плод типа костянка[d] һәм ягода[d]
GRIN URL npgsweb.ars-grin.gov/gri…[14]
Ссылка на Montana Plant Life montana.plant-life.org/c…
 Арса һымаҡтар Викимилектә

Арса һымаҡтар[15] (лат. Ericaceae) — арса сәскәлеләр рәтенән ике өлөшлөләр ғаиләһе үҫемлеге. Ырыуының дөйөм һаны  — 150-нән ашыу[16], төрҙәре — дүрт меңдән ашыу[17]. Был ғаилә дала һәм сүлдәрҙән башҡа бар ер шарының бар урындарында (тропиктарҙа — ғәҙәттә тауҙарҙа) үҫә.

Erica massoni L.f.
Ботаник иллюстрация Франца Бауэр[en]

Хужалыҡта әһәмиәте һәм ҡулланыу[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Нью-Джерси штатында мүк еләге йыйыу, АҠШ

Арса һымаҡтарҙың ҡайһы бер төрҙәре генә хужалыҡта әһәмиәткә эйә, былар Вакциниум ырыуының ашарға яраҡлы емештәре: ҡара көртмәле, күк көртмәле, ябай һәм эре емешле мүк еләге, мүк көртмәлеһе һәм ҡыҙыл көртмәле. Был үҫемлектәрҙең еләктәре шул килеш тә, эшкәртелеп тә ашарға яраҡлы; уларҙан ҡайнатма, джем, сироп, шарап етештерәләр. Ҡайһы бер төрҙәрен сәнәғәт масштабында махсус плантацияларҙа үҫтереү ҡулланыла. Арса шотландтарҙың эль тип аталған милли көслө һыраһын ҡайнатыуҙа файҙаланыла.

Арса һымаҡтарҙың ҡайһы бер төрҙәре дауалау үҙенсәлектәренә эйә.

Ҡайһы берҙәренең һабаҡтары һәм япраҡтары (ҡара, күк көртмәлеләр, тоалҡан емеш, һаҙанаҡ, шулай уҡ рододендрон)тире дуплау һәм буяу өсөн ҡулланыла[18].

Ағыулы арсалар (рододендрон, һаҙанаҡ) инсектицид булараҡ билдәле[18].


Ырыуҙары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Роды семейства Вересковые См. также этот список в более полном виде, с указанием подсемейств и триб: Роды семейства Вересковые.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 1,2 Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ингл.) // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. FayWiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. — Vol. 161, Iss. 2. — P. 105–121. — ISSN 0024-4074; 1095-8339doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
  2. Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / под ред. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, В. Гройтер, Д. Л. Хоксуорт, P. S. Herendeen, С. Кнапп, W. Kusber, Л. Дэчжу, K. Marhold һәм башҡалар — 2018. — ISBN 978-3-946583-16-5
  3. 3,0 3,1 Reveal System of Classification — 1997.
  4. Takhtajan A. Flowering Plants (ингл.) — 2 — SPb: Komarov Botanical Institute, 2009. — ISBN 978-1-4020-9608-2doi:10.1007/978-1-4020-9609-9
  5. Cronquist A. An Integrated System of Classification of Flowering Plants (ингл.) — 1981.
  6. Angiosperm Phylogeny Group An ordinal classification for the families of flowering plants (ингл.) // Annals of the Missouri Botanical GardenMissouri Botanical Garden, 1998. — Vol. 85, Iss. 4. — P. 531–553. — ISSN 0026-6493; 2162-4372; 0893-3243; 2326-487Xdoi:10.2307/2992015
  7. https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=120363
  8. https://web.archive.org/web/20201026032801/https://www.panmai.com/Family/FamilyTable.shtml
  9. https://www.iplant.cn/frps/vol/57(1) / под ред. Ф. Жуйчжэн — 1999. — Т. 57(1). — Б. 1.
  10. 林秦文, 肖翠, 马金双 中国外来植物数据集, A dataset on catalogue of alien plants in China (билдәһеҙ) // 生物多样性 — 1993. — Т. 30, вып. 5. — Б. 22127. — ISSN 1005-0094doi:10.17520/BIODS.2022127
  11. 彭莳嘉, 罗源, 蔡宏宇, 张晓玲, 王志恒 全球变化情景下的中国木本植物受威胁物种名录, A new list of threatened woody species in China under future global change scenarios (ҡыт.) // 生物多样性 — 2022. — Т. 30, вып. 5. — Б. 21459. — ISSN 1005-0094doi:10.17520/BIODS.2021459
  12. 刘冰 (Bing Liu), 叶建飞 (Jianfei Ye), 刘夙 (Su Liu), 汪远 (Yuan Wang), 杨永 (Yong Yang), 赖阳均 (Yangjun Lai), 曾刚 (Gang Zeng), 林秦文 (Qinwen Lin) Families and genera of Chinese angiosperms: a synoptic classification based on APG III, 中国被子植物科属概览: 依据APG III系统 (билдәһеҙ) // 生物多样性 — 2015. — Т. 23, вып. 2. — Б. 225–231. — 7 с. — ISSN 1005-0094doi:10.17520/BIODS.2015052
  13. (unspecified title)doi:10.1086/427198
  14. Таксономия растений GRIN (ингл.)
  15. Цвелёв Н. Н. О русских названиях семейств покрытосеменных растений // Новости систематики высших растений : сборник. — М.—СПб. : Товарищество научных изданий КМК, 2011. — Т. 42. — С. 24—29. — ISBN 978-5-87317-759-2. — ISSN 0568-5443.
  16. Ericaceae на The Plant List. 2017 йыл 18 июнь архивланған.
  17. См. Вересковые на сайте MOBOT.
  18. 18,0 18,1 Энциклопедический словарь лекарственных, эфирномасличных и ядовитых растений / Сост. Г. С. Оголевец. — М.: Сельхозгиз, 1951. — С. 59. — 584 с.
Dracophyllum secundum
Bejaria imthurnii
Cassiope mertensiana

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


  • Александрова М. С.  Интродукция вересковых в Москве // Бюллетень главного ботанического сада. — 1991. — № 161. — С. 7.
  • Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира»: Пер. с англ = Botanica / ред. Д. Григорьев и др. — М.: Könemann, 2006 (русское издание). — 1020 с. — ISBN 3-8331-1621-8.
  • Еленевский А. Г., Соловьёва М. П., Тихомиров В. Н. . Ботаника. Систематика высших, или наземных, растений: учеб. для студ. высш. пед. учеб. заведений. 4-е изд. — М.: Издательский центр «Академия», 2006. — 456 с. — 3000 экз. — ISBN 5-7695-2141-4.
  • Кожевников Ю. П. . Семейство вересковые (Ericaceae) // Жизнь растений. В 6-ти т. / под ред. А. Л. Тахтаджяна. — М.: Просвещение, 1981. — Т. 5. Ч. 2. Цветковые растения. — С. 88—95. — 300 000 экз.
  • Мазуренко М. Т. . Вересковые кустарнички Дальнего Востока (структура и морфогенез) / Отв. ред. А. П. Хохряков. — М.: Наука, 1982. — 184 с. — 1200 экз. — УДК 582.912.42
  • Хессайон Д. Г. . Всё о декоративноцветущих кустарниках = The flowering shrub expert / Пер. с англ. О. И. Романовой. — Изд. 2-е, исправленное. — М.: Кладезь-Букс, 2007. — 128 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-93395-249-7.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]