Батыр

Ауыл
Батыр Батыр
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Фёдоровка районы
Координаталар	53° с. ш. 55° в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 254 830 002
ОКТМО коды	80 654 430 106
ГКГН номеры	0666171
Батыр

Батыр (рус. Батырово) — Башҡортостандың Фёдоровка районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 441 кеше. Почта индексы — 453288, ОКАТО коды — 80254830002.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	441	224	217	50,8	49,2

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Фёдоровка): 38 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Михайловка): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 62 км

Тарихы

Батыр ауылы XVIII быуаттың 70-се йылдарында барлыҡҡа килә, һәр хәлдә 1786 йыл картаһында был ауыл күрһәтелә. Быуат аҙағында 15 ихатала 56 кеше йәшәй. 1816 йылда ауылға иң тәүгеләрҙән килеп төплөнгән Кинйәғол Батыровтың улына 67 йәш тула. VII ревизияға 3 йортта ни бары 22 кеше генә ҡала.

1834 йылғы VIII халыҡ иҫәбен алыу материалдарында Ырымбур өйәҙендә Юрматы ырыуының ике ауылы булыуы билдәләнә: береһе — әлеге ваҡытта Ырымбур өлкәһенә ҡараған Мерәҫ ауылы, икенсеһе — Аҙнай түбәһенең 32-се йортона ҡараған Батыр ауылы. 1837 йылда Батыр ауылында межаланған ҡаҙна ерендә 347 башҡорт көн күрә. Х ревизия билдәләүенсә, 46 йортта 449 башҡорт аҡабалары.

1850-се йылдарҙа ауылға хәҙерге Башҡортостандың Ейәнсура районынан Хәлитовтар нәҫеле килеп төпләнә. Шулай уҡ татар мырҙаһы Аҡсуриндар ҙа Батыр ауылында йәшәгән була. 1917 йылғы рәүиз документтары буйынса 167 ихатала 879 башҡорт, 2 ихатала 7 татар, 2 ихаттала 20 урыҫтың йәшәүе теркәлә. Беренсе совет халыҡ иҫәбен алыуҙа 166 йорт хужалығында 753 башҡорт теркәлә.

1842 йылда 38 кешегә ужым икмәге — 16, яҙғы культуралар 232 бот сәселгән. Уларға йылҡы — 50, һыйыр малы — 25, һарыҡ 18 баш тура килә.

Батыр ауылы топонимдары

• Фёдоровка районы Батыр ауылы топонимдарын викидәреслектә уҡығыҙ.

Видеояҙмалар

• Ҡош осҡан бейеклектән Батыр ауылына ҡарау. Апрель. 2019 йылҠош осҡан бейеклектән Батыр ауылына ҡарау. Апрель. 2019 йыл
• Батыр ауылы тураһында презентацияБатыр ауылы тураһында презентация]
• YouTube сайтында «Ҡаҙ өмәһе» (Гусиное перо)

Сығанаҡтар

• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий 2022 йыл 12 апрель архивланған.

• Юсупов Ю. М., Исянгулов Ш. Н., Ярмуллин А. Ш. Юрматы.— Уфа, 2017. — 154 с.: илл.

• Коллектив авторов. История башкирских родов. Юрматы. / Хамидуллин С. И.. — Уфа: Китап, 2018. — Т. 30, часть 1. — С. 192. — 840 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-295-06968-0.