Генинг Владимир Фёдорович

Генинг Владимир Фёдорович
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	10 май 1924({{padleft:1924|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:10|2|0}})
Тыуған урыны	Подсосново[d]
Вафат булған көнө	30 октябрь 1993({{padleft:1993|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:30|2|0}}) (69 йәш)
Вафат булған урыны	Киев, Украина
Ерләнгән урыны	Горенка[d]
Һөнәр төрө	археолог
Эшмәкәрлек төрө	тарих
Эш урыны	А. М. Горький исемендәге Урал дәүләт университеты Институт археологии НАН Украины[d]
Уҡыу йорто	историко-филологический факультет ПермГУ[d]
Ғилми дәрәжә	тарих фәндәре докторы[d] (1974)
Ғилми етәксе	Бадер Отто Николаевич
Аспиранттар	Голдина, Римма Дмитриевна[d], Зданович, Геннадий Борисович[d] һәм Савельева, Элеонора Анатольевна[d]
Уҡыусылар	Голдина, Римма Дмитриевна[d] һәм Савельева, Элеонора Анатольевна[d]

Генинг Владимир Фёдорович(10 май 1924 йыл — 30 октябрь 1993 йыл) — СССР һәм Украина археологы, Свердловск археология мәктәбенә нигеҙ һалыусы.

Биографияһы

Владимир Фёдорович Генинг 1924 йылдың 10 майында Алтай крайында тыуа. Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында, этник немец булараҡ, хеҙмәт армияһында була.

Һуғыштан Пермь университетының тарих-филология факультетын тамамлай. Археологик ҡаҙыныуҙар методикаһын һәм техникаһын билдәле археолог О. Н. Бадер етәкселегендә өйрәнә. Юғары уҡыу йортон тамамлап, мәктәптә эшләй, ә һуңынан — Удмурт республика музейында.

1960—1974 йылдарҙа Свердловскиҙаҙа Урал дәүләт университетының тарих факультетында уҡыта. Бында 1961 йылда В. Ф. Генинг инициативаһы буйынса Урал археологик экспедицияһы (УАЭ) ойошторола. Шул йылдарҙа Башҡортостан территорияһында ананьин, кушнаренко, пьяноборск һ.б. мәҙәниәттәрен тикшергән Урал археология экспедицияһына етәкселек итә.

1961 йылда В. Ф. Генинг етәкселегендә УрДУ-ның тарих факультетында археология специализацияһы уҡытыла башлай, ә 1968 йылда асыла хужалыҡ килешеүе нигеҙендә археологик фәнни-тикшеренеү лабораторияһы асыла.

В. Ф. Генинг «Уралдың археологик мәсьәләләре» серияһын сығарыуҙы ойоштора (Свердловск / Екатеринбург, Ижевск, Сорғот: 1961-).

Свердловск археология мәктәбен ингеҙләүсенең ғилми эшмәкәрлегенең үҙенсәлеге булып тикшеренеүсенең археологик табышты һүрәтләү менән генә сикләнмәйенсә, уларҙы боронғо замандарҙа йәмғиәт мөнәсәбәттәренең характерын тергеҙеү сығанағы итеп ҡулланырға тырышыуы тора. Ул бигерәк тә методология һәм теория мәсьәләләренә айырыуса ҙур ҡыҙыҡһыныу белдерә, бынан тыш археология фәне етерлек дәрәжәлә һөҙөмтәле була алмай, тип уйлай.

Һуңыраҡ Киевҡа күсенә, унда УССР Фәндәр академияһының археология институтында эшләй 1974 йылда докторлыҡ диссертацияһы яҡлай.

Төп эштәре

200-ҙән ашыу ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән 15 монография авторы.

• Азелинская культура III—V вв. // Вопросы археологии Урала. 1963. Вып.5;
• Этнический процесс в первобытности. Свердловск, 1970;
• Программа статистической обработки керамики из археологических раскопок // Советская археология. 1973. № 1;
• Проблема соотношения археологической культуры и этноса // Вопросы этнографии Удмуртии. Ижевск, 1976;
• Очерки по истории советской археологии. Киев, 1982;
• Этническая история Западного Приуралья на рубеже нашей эры (Пьяноборская эпоха III в. до н. э. — II в. н. э.). М., 1988;
• Структура археологического познания (проблемы социально-исторических исследований). Киев, 1989;
• Древняя керамика. Киев, 1992;
• Синташта: Археологические памятники арийских племен Урало-Казахстанских степей. Ч.1. Челябинск, 1992 (в соавт.).

Әҙәбиәт

урыҫ телендә

• Бунятян Е. П. Памяти Владимира Фёдоровича Генинга // Российская археология. 1994. № 3.
• Ковалева В. Т. В. Ф. Генинг и археологическая наука в Уральском университете // Летописцы родного края. Свердловск, 1990;
• Генинг, Владимир Фёдорович / Кузьминых Сергей Владимирович // Восьмеричный путь — Германцы. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 562. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 6). — ISBN 5-85270-335-4.
• Мельникова О. М. Свердловская научная археологическая школа В. Ф. Генинга. Ижевск, 2003;
• Овчинникова Б. Б. Генинг В. Ф. Библиографический указатель. Екатеринбург, 1999.
• Археология Урала и Западной Сибири: (к 80-летию со дня рождения В. Ф. Генинга). Екатеринбург, 2005;
• История Урала с древнейших времён до наших дней: учебник для 10-11-х классов общеобразовательных учреждений.

башҡа телдәрҙә

• Сучаснi проблеми археології. Київ, 2002;

Һылтанмалар

• Генинг Владимир Фёдорович // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 8 май 2021)
• Статья 2020 йыл 24 сентябрь архивланған. в «Уральской исторической энциклопедии»
• Уральский государственный университет в биографиях: Генинг Владимир Фёдорович 2007 йыл 20 октябрь архивланған.
• Библиография(недоступная ссылка)
• Макаров Л. Д. В. Ф. Генинг и русские памятники Вятского края
• Овчинникова Б. Б. К 90-летию со дня рождения Владимира Федоровича Генинга (1924–1993) // Известия Уральского федерального университета. Сер. 2, Гуманитарные науки. — 2014. — № 3 (130). — С. 300—304.