Эстәлеккә күсергә

Басиров Зилфәт Рәүеф улы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Зильфат Рауфович Басыров битенән йүнәлтелде)
Википедияла Басиров фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.
Зилфәт Рәүф улы Басиров
Тыуған:

15 сентябрь 1927({{padleft:1927|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})

Тыуған урыны:

Татар АССР-ы Минзәлә кантоны Иҫке Ҡормаш ауылы

Үлгән:

19 ноябрь 2000({{padleft:2000|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:19|2|0}}) (73 йәш)

Үлгән урыны:

Башҡортостан Республикаһы Өфө ҡалаһы

Гражданлығы:

Совет Социалистик Республикалар Союзы СССР → Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Жанр:

скульптура

Уҡыған урыны:

Урындағы сәнәғәт технологияһы институты (Мәскәү)

Наградалары:

«Почёт Билдәһе» ордены  — 1986

Басиров Зилфәт Рәүеф улы (15 сентябрь 1927 йыл — 19 ноябрь 2000 йыл) — скульптор, Башҡортостан Республикаһының халыҡ (2000) һәм Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1977). 1968 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986).

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Зилфәт Рәүеф улы Басиров[1] 1927 йылдың 15 сентябрендә Татар АССР-ының Минзәлә кантоны (хәҙер Татарстан Республикаһының Аҡтаныш районы) Иҫке Ҡормаш ауылында тыуған.

1962 йылда Мәскәүҙә урындағы сәнәғәт технологик институтын «скульптура» һөнәре буйынса тамамлаған. Скульптор. Көңгөр, Мәскәү өлкәһе Абрамцев сәнғәт-сәнәғәт училищеһында (1962—1965) эшләгән.

1965 йылдан Өфө ҡалаһында йәшәй һәм эшләй. 1968 йылдан Рәссамдар союзы ағзаһы. КПСС ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1975). Башҡортостан рәссамдары союзы идараһы ағзаһы. 1967 йылдан — республика, декада, зона, бөтә Рәсәй, бөтә Союз һәм сит ил күргәҙмәләрендә ҡатнаша.

Зилфәт Рәүеф улы 1985—1987 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Рәссамдар союзы идараһы рәйесе була.

Зилфәт Басиров тарихи шәхестәрҙең портреттарын ижад итә: Салауат Юлаев — халыҡ геройы образы, башҡорт мәғрифәтсеһе Аҡмулла.

2000 йылдың 19 ноябрендә Өфөлә вафат була.

Төп эштәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Василек, шамот, 1963.
  • Агроном, ағас, 1964.
  • Иҫке коммунист Зиннәтуллин, шамот, 1966.
  • Советтар союзы Геройы X. Ахметгалин бюст-һәйкәле, БАССР-ҘЫҢ Учалы районы Сәфәр ауылында, яһалма таш, 1966.
  • Советтар союзы Геройы A. Поповҡа бюст-һәйкәл, уның колхозында. Попов, Бөрө районы, БАССР, гранит, 1967.
  • Революция һалдаты, бетон, 1967.
  • Комдив Ә. Бәхтизин, гипс, 1967.
  • Апассионата, гипс, 1967.
  • Азатлыҡ һалдаты, һәйкәл моделе, гипс, 1968.
  • А. Бәхтизин, баҡырҙан ҡойолған , 1969.
  • Лида, мәрмәр, 1969. Студенттар, ағас, 1969.
  • Айгөл, ағас, 1969.
  • Март, мәрмәр, 1972.
  • Умырзая (Яҙ), мәрмәр, 1972.
  • Табип, гипс, 1974.
  • Шағир, ағас, 1974.
  • Б. Нуриманов, гипс, 1974.
  • Ф. Э. Дзержинский, рельеф, алюминдан ҡойолған, 1974.
  • Чеверевец—Дүртөйлө, Дүртөйлө ауылы, Башҡорт АССР-ы, 1974, баҡырҙан ҡойолған, яһалма таш, 1974.
  • В. И. Ленин Һәйкәле, Уз. ССР-Ы, гранит, 1974,
  • фронтта һәләк булғандарға һәйкәл, Дәүләкән ҡалаһы, БАССР-ҘЫҢ, 1975.
  • Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған 1-се мәктәп уҡытыусыларына һәм сығарылыш уҡыусыларына һәйкәл, Бәләбәй ҡалаһы, БАССР-ҘЫҢ, 1975.
  • B. И. Ленин бюсы, гранит, 1975, БАССР, Өфө районының Ильич колхозында.
  • Һуғыш һәм хеҙмәт геройы Х. Солтанов, гипс то., 1975.
  • Һалдат тост, гипс, 1975.
  • Режиссерҙың портреты.
  • Лек Вәлиев, ағас, 1976.
  • Композитор Н. Сабитов, гипс, 1976.
  • Турғай, гипс то., 1976.
  • Салауат Юлаев, һәйкәл моделе, гипс, 1976.
  • Яҙ, гипс, 1977.
  • В. И. Ленин һәм Н. К. Крупская Өфөлә хушлашалар. , гипс, 1977,
  • Ф. Э. Дзержинский, гипс, 1977.
  • Лана, мәрмәр, 1977.
  • Раушания, ағас, 1977.
  • Коммунист, һәйкәл моделе, гипс, 1977.
  • Өфөлә В. И. Чапаев һәм М. В. Фрунзе, гипс, 1977.
  • Маргарита, гипс то., 1977.
  • Скважина № 100 өсөн декоратив ансамбль , Октябрь ҡалаһы, БАССР, таш, 1977.

Ике ҡатын-ҡыҙ һындары, баҡырҙан ҡойолған, Евтерпа — лирик шиғриәт һәм Терпсихора — бейеүҙәр бағымсылары, Өфө опера һәм балет театры бинаһында ҡуйылған.

Күргәҙмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Пермь өлкәһе рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе, Пермь, 1956.
  • Пермь өлкәһе рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе, Пермь, 1959.
  • Республика һынлы сәнғәт күргәҙмәһе, Өфө, 1967 й. йәштәрҙән башҡалары.
  • Бөтә Рәсәй халыҡ кәсептәре күргәҙмәһе, Мәскәү, 1961.
  • Зональ күргәҙмә «Социалистик Урал»: Пермь, 1967; Силәбе, 1969; Өфө, 1974.
  • БАССР рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе декадаһында, Мәскәү, Ленинград, 1969 йыл.
  • Өс зонаның рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе, Мәскәү, 1971.
  • РСФСР-ҙың автономиялы республикалары рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе , Мәскәү, 1971.
  • Бөтә Рәсәй сәнғәт «Тыуған ил буйлап» күргәҙмәһе , Мәскәү, 1972.
  • Бөтә рәсәй художество «Совет рәсәйе-5» күргәҙмәһе, , Мәскәү, 1975.
  • ГДР-ҙа Галле ҡалаһында БАССР рәссамдары әҫәрҙәре күргәҙмәһе, 1975.
  • «Хеҙмәт даны» бөтә Союз хсәнғәт күргәҙмәһе Мәскәү, 1976.
  • Шәхси күргәҙмә, Өфө, 1978.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Справочник «Художники Советской Башкирии». Автор-составитель Э. П. Фенина, Башкирское книжное издательство, Уфа-1979
  • «Художники народов СССР». Библиографический словарь, т. 1. Изд. «Искусство», Москва, 1970.
  • История Уфы, сб. ст., гл. 14. Башкирское книжное издательство, Уфа, 1976.
  • А. Янбухтина: — «Буклет „3. Басыров“, Башкирское книжное изд., 1974.
  • Ж. „Художник“, 1969, № 4, Пикунова Г. Р.: Песня о Башкирии.
  • Ж. „Художник“, 1978, № 8, Янбухтина А. Г.: О людях Башкирии.
  • Ж. „Юность“, 1971: По залам выставки произведений художников автономных республик РСФСР.
  • Ж. „Ағиҙел“, 1967; № 4: Зилфәт Басиров, скульптор.
  • Ж. „Ағиҙел“, 1967: Геройға һәйкәл.
  • Ж „Ағиҙел“, 1972, № 4: Скульпторҙың оҫтаханаһында.
  • Ж. „Ағиҙел“, 1977, № 9: Таш йырлай…
  • Ж. „Башкортостан кызы“, 1978, № 6: Путешествие в страну красоты.
  • Ж. „Пионер“, 1978, № 8: Оживший камень.
  • Газ. „Правда“, 1969 от 7 сентября: Краски Башкирии.
  • Газ. „Литературная Россия“, 1969, от 22 августа: „Айгуль“.
  • Газ. „Советская культура“, 1969 от 19 августа: Выставка в Академии Художеств СССР.
  • Газ. „Советская культура“, 1969, 4 сентября: Творческая целеустремленность.
  • Газ. „Московская правда“, 1969 от 22 августа: Выставка башкирских художников.
  • Газ. „Moscow News“, 1969, 30 августа: Башкирское искусство.
  • Газ. Freiheit», 1975, 20 мая, ГДР, Галле: Портрет рабочего человека".
  • Газ. «Freiheit» 1975, 21 мая, ГДР, г. Галле: Красота рабочего человека в искусстве.
  • Местная газетная печать («Советская Башкирия», «Совет Башкортостаны», «Кызыл Тан», «Ленинец» и др.).
  • Газ. «Березинковский рабочий», 1948, Март: Работы художников города.
  • Газ. «Звезда», 1958, 25 апреля: По залам Кунгурского музея.
  • Газ. «Искра», 1959, 30 января; Вторая выставка работ художников г. Кунгура.
  • Газ. «Искра», 1959: О выставке камнерезного искусства.
  • Каталог персональной выставки, Уфа, 1978. Автор вступительной статьи Л. Сухова.
  • Каталоги вышеназванных выставок.

Наградалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәтер

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Басиров Зилфәт Рәүеф улы тыуған Аҡтаныш районының Иҫке Ҡормаш ауылында скульпторҙың музейы асылды[2].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ BASHvest — First electronic newspaper of the Republic of Bashkortostan(недоступная ссылка)
  2. ↑ Басыров, Зильфат Рауфович — Милләттәшләр(недоступная ссылка)

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Басиров_Зилфәт_Рәүеф_улы&oldid=1172258» битенән алынған