Күфә яҙмаһы

Күфә яҙмаһы
	Күфә яҙмаһы
Хөрмәтенә аталған	Әл-Күфә
	Күфә яҙмаһы Викимилектә

Күфә яҙмаһы (ғәр. الخط كوفي‎ әл-хат күфи — күфи яҙыуы; рус. Күфическое письмо) — VIII быуат аҙағында Ираҡта ике ҡала — Бәсра менән Әл-Күфәгә нигеҙ һалынғандан һуң барлыҡҡа килгән ғәрәп яҙмаһының иң боронғо төрҙәренең береһе. Күфә яҙыуы бөтә ғәрәп каллиграфияһын артабан үҫтереүҙә ҙур роль уйнай.

Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Яҡынса XI быуатҡа тиклем күфә стиле Ҡөрьәнде күсереп яҙыу өсөн ҡулланылған төп стиль була^[1]. Быға асыҡ миҫал булып Зәңгәр Ҡөрьән тора. X быуаттан күфә яҙыуын яйлап еңелерәк һәм тиҙерәк нәсх тиҙъяҙмаһы ҡыҫырыҡлап сығара. Күфә яҙыуҙарын архитектура биҙәлештәрендә күрергә мөмкин. Әкренләп декоратив яҙыуҙар мәғлүмәти мәғәнәһен юғалта, һәм XIX быуаттан уларҙы эпиграфик орнамент тип атай башлайҙар^[2].

Стиле[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Күфи яҙыу стиле бик аныҡ, үҙенсәлекле геометрик пропорцияларҙан тора. Күфи яҙыуы горизонталь өҫлөктәрҙә яҙыуҙар өсөн ҡулланыла. Ул металл, ебәк, быяла, керамика, ағас һ. б. материалдарҙы биҙәү өсөн универсаль ысул булып тора^[3]

Модификациялары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Күфи яҙыуының үҫеше уның күп модификацияларының барлыҡҡа килеүенә килтерә, шуларҙың иң сағыуҙары түбәндәгеләр:

Күфия әл-мүхәммәл;
Күфия әл-мозафар ;
Күфия әл-һәндәси^[3]

«Мөхәммәт"(шаҡмаҡ күфи)
«Али"(шаҡмаҡ күфи)
Ираҡ һәм Шам дәүләте мисәте
Бисмиллаһ

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Куфеск — европа сәнғәтендә күфи яҙыуын имитациялау

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

↑ Arabic scripts (билдәһеҙ). British Museum. Дата обращения: 13 март 2013. Архивировано 17 май 2013 года.
↑ Власов В.Г. Куфи // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006. — Т. IV. — 751 с: ил. + вкл с.
↑ ^3,0 ^3,1 Куфическое письмо (билдәһеҙ). islamnaneve.com. Дата обращения: 30 апрель 2013. Архивировано из оригинала 26 июнь 2015 года. 2015 йылдың 26 июнь көнөндә архивланған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Власов В.Г. Күфи // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006-2009.

[brmu-1] Arabic scripts (билдәһеҙ). British Museum. Дата обращения: 13 март 2013. Архивировано 17 май 2013 года.

[Власов-2] Власов В.Г. Куфи // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006. — Т. IV. — 751 с: ил. + вкл с.

[islamnaneve.com-3] 3,0 ^3,1 Куфическое письмо (билдәһеҙ). islamnaneve.com. Дата обращения: 30 апрель 2013. Архивировано из оригинала 26 июнь 2015 года. 2015 йылдың 26 июнь көнөндә архивланған.

[1]

[2]

[3]