Машҡаласыҡ (Мейәс)

Машҡаласыҡ
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Мейәс ҡала округы
Машҡаласыҡ Викимилектә

Машҡаласыҡ — Силәбе өлкәһендәге Мейәс ҡалаһының төньяҡ өлөшөндәге торлаҡ массивы. Мейәстең Төньяҡ территориаль округы составына инә.

Машҡаласыҡҡа 1959 йылда нигеҙ һалына. Шулай уҡ, «Төньяҡ өлөш (ҡаланың)» исеменә эйә.

МашМашҡаласыҡ районы Мейәс йылғаһының көнсығыш ярында, Илмән тауҙары итәгендә, Мейәс I тимер юл станцияһынан төньяҡҡа табан 16 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Көнсығыштан Илмән дәүләт минералогик ҡурсаулығы менән, көнбайыштан Мейәс йылғаһы буйлап Түргеяҡ ҡасабаһы менән сиктәш. Автомобиль юлдары Машҡаласыҡты Ҡарабаш, Златоуст һәм ҡала үҙәге менән бәйләй. Райондан көнбайышҡа табан 3 км алыҫлыҡта Түргеяҡ күле урынлашҡан.

Халыҡ һаны — 45 меңдән ашыу кеше (2007).

Йыл һайын июлдең беренсе йәкшәмбеһендә ҡала көнө билдәләнә.

Мәғариф

Машҡаласыҡта 20-нән ашыу балаларҙың мәктәпкәсә учреждениеһы һәм 6 урта мәктәп эшләй: лицей № 6, урта мәктәптәр № 7, № 9, № 10, № 18, № 19. Урта профессиональ белем биреү учреждениелары: Лицей № 89, Мейәс электромеханик техникумы, Силәбе юридик колледжы филиалы. Юғары уҡыу йорттары: Көньяҡ Урал дәүләт университетының Мейәс филиалының электротехника факультеты. Бынан тыш, Машгородокта бер нисә өҫтәмә белем биреү учреждениеһы бар, шул иҫәптән «Юғары уҡыу йорттары мәктәбе», 3-сө һанлы балалар сәнғәт мәктәбе, «Утрау» балалар ижад йорто.

Мәҙәни учреждениелары

Машҡаласыҡта В. А. һәм В. Я Лопатко исемендәге 3-сө һанлы балалар сәнғәт мәктәбе, «Утрау» балалар ижады йорто, «Прометей» мәҙәниәт һарайы, Ю. Н. Либединский исемендәге үҙәк ҡала китапханаһы, Үҙәк ҡала китапханаһының филиалы эшләп килә.

Дин

• «Достойно Есть» православие сиркәүе (Машҡаласыҡ) 2021 йыл 1 март архивланған.

Социаль учреждениелар

Машҡаласыҡта «Солнышко» сабыйҙар йорто һәм балалар йорто эшләй. Шулай уҡ торлаҡ массивында янғын һүндереү часы, Төньяҡ полиция бүлеге, Мәшғүллек үҙәге һәм халыҡты социаль яҡлау идаралығы эшләй.

Медицина учреждениелары

Машҡаласыҡта стационар һәм поликлиниканы үҙ эсенә алған 4-се ҡала дауаханаһы, балалар һәм стоматология поликлиникалары, бер нисә шәхси клиника һәм стоматология салондары, шулай уҡ аптекалар («Нью-Фарм», «Классика», «Медуница») эшләй.

Спорт һәм ял

Машҡаласыҡта «Северный» стадионы, йөҙөү бассейны булған «Заря» спорт һарайы, бильярд һәм боулинг-үҙәктәре, балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбе, шахмат клубы һәм «Райдер» тау саңғыһы үҙәге эшләй. Шулай уҡ Машҡаласыҡта мунса-һауыҡтырыу комплексы бар.

Күңел асыу урындары

Машҡаласыҡта бер нисә ресторан («Нептун»,), кафелар («Ильмены», «М5») эшләй. Сауҙа үҙәге биләмәһендә «Звездный» күңел асыу комплексы бар. 2010 йылда Машҡаласыҡта Донъялағы иң юғары скрепка ҡуйыла, ул Гиннес рекордтар китабында урынға дәғүә итә. Скрепка бейеклеге 10 метр тәшкил итә.

Ҡунаҡханалар

• «Нептун» ҡунаҡханаһы

Транспорт һәм элемтә

Машҡаласыҡта Мейәс ҡала транспортының бөтә төрҙәре эшләй: троллейбус, автобус, маршрут таксиҙары. «Урал Доброволецтары урамы» туҡталышындағы автостанция ҡала яны һәм ҡала ара маршруттарҙы хеҙмәтләндерә. Силәбегә, Златоустҡа, Екатеринбургҡа, Ҡарабашҡа, Арғаяшҡа, Наҙы-Петровскиға йөрөүсе автобустар ошонда туҡтай. Районда 2 элемтә бүлексәһе һәм 2 телеграф эшләй. Машҡаласыҡта транспорт проблемаһын хәл итеүҙең 4 варианты ҡарала: монорельс, автобус, трамвай, троллейбус. Ахыр сиктә, иң һөҙөмтәле һәм арзан булараҡ һуңғы вариантты һайларға булалар. 1990 йылға Машҡаласыҡта 1200 урынға иҫәпләнгән кино-концерт залы һәм кесе һауа линиялары аэродромы төҙөү күҙ уңында тотолған була.

Сауҙа

Районда 100-ҙән ашыу сауҙа нөктәһе эшләй, улар араһында дүрт сауҙа комплексы, эре сауҙа селтәрҙәре магазиндары («Магнит», «Пятерочка», «Дикси»), ваҡ сауҙа нөктәләре һәм автосалон.

Банктар

Машҡаласыҡ халҡын 4 Рәсәй һаҡлыҡ банкы бүлексәһе, Снежинский банкы, Челябинвестбанк, һәм Райффайзенбанк бүлексәләре хеҙмәтләндерә.

Машҡаласыҡ күренештәре

• 
  Мейәс ҡалаһында, Машҡаласыҡтың Төньяҡ өлөшөндә торлаҡ массивы.
• 
  Машгородоктан Илмән һырты күренеше.
• 
  Машҡаласыҡта йөҙөү бассейны менән «Заря» спорт комплексы.
• 
  Машҡаласыҡта «Малахит» сауҙа үҙәге.
• 
  Машҡаласыҡта «Йондоҙло» күңел асыу комплексы.
• 
  Макеев проспекты — Машҡаласыҡтың үҙәк урамы.
• 
  Машҡаласыҡта Макеев проспекты буйлап тротуар.
• 
  Машҡаласыҡтағы «Нептун» ҡунаҡханаһы.
• 
  Машҡаласыҡта «Нептун» ҡунаҡханаһындағы шул уҡ исемле ресторан.
• 
  Академик В. П. Макеев һәйкәле.
• 
  «Прометей» мәҙәниәт һәм ижад һарайы.
• 
  «Совет халҡына дан — хеҙмәткә дан» монументы.
• 
  Машҡаласыҡтан көньяҡҡа сығыу урыны. Машҡаласыҡты ҡаланың үҙәк өлөшөнән айырып торған урман массивы күренә.

Әҙәбиәт

• Стрельников С. М. Миасс: словарь географических названий. — Златоуст: Издательство С. М. Стрельникова, 1995. — С. 29. — 55 с. — ISBN 5900802035.
• Кудзоев О. А. Скульптурная летопись края. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — С. 28. — ISBN 5900802035.
• Пяткин В. А. Город ракетостроителей. — Челябинск: Библиотека А. Миллера, 1999. — 151 с. — ISBN 5931620044.
• Кузнецов В. Под покровом Ильмен. Страницы истории Машгородка. — Миасс: Геотур, 2000. — 271 с.
• Япмаһы аҫтында Ильмен. Машгородка тарих биттәре / Ред.-сост. Г. Медведев. — Мейәс: 1999. — 271 б.. — ISBN 5-89204-052-6