Эстәлеккә күсергә

Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы
Байраҡ
Нигеҙләү датаһы 12 июль 1993
Логотип
Рәсем
Ҡыҫҡаса атамаһы TÜRKSOY
Генеральный секретарь Полад Бюльбюль-оглы[d], Касеинов, Дюсен Курабаевич[d] һәм Раев, Султан Акимович[d][1]
Штаб-фатирҙың урынлашыуы Анкара, Төркиә
Рәсми сайт turksoy.org
Карта распространения
 Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы Викимилектә

Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы (ТӨРКСОЙ) — төрки телле илдәрҙе берләштереүсе, «төрки халыҡтарҙың дөйөм матди һәм мәҙәни ҡомартҡыларын һаҡлау, үҫтереү һәм киләсәк быуынға тапшырыу өсөн төрки халыҡтар араһында хеҙмәттәшлек» итеүҙе төп маҡсаты итеп ҡуйған халыҡ-ара ойошма.

Штаб-фатиры Анкарала (Төркиә) урынлашҡан; ойошманың генераль директоры — Дюсен Касеин (Ҡаҙағстандың элекке мәҙәниәт министры).

Тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы — ТӨРКСОЙ-ҙың штаб-фатиры Анкара ҡалаһында (Төркиә) урынлашҡан.

Ойошма Баҡыла һәм Истанбулда 1992 йыл дауамында барған осрашыуҙарҙан баш ала, унда Әзербайжан, Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан, Үзбәкстан, Төркиә, Төркмәнстандың мәҙәниәт министрҙары берлектәге мәҙәни проект сиктәрендә хеҙмәттәшлек итергә әҙер булыуҙары тураһында белдерәләр.

1993 йылдың 12 июлендә Алматыла килешеүгә ҡул ҡуйыу һөҙөмтәһендә, төрки мәҙәниәте һәм сәнғәтенең берлектәге үҫеше буйынса Ойошма булдырыла (төр. Türk Kültür ve Sanatları Ortak YönetimiVe Kültür Sanatları Yönetimi Ortak Türk, аббревиатура).

1996 йылда ТӨРКСОЙ һәм ЮНЕСКО, үҙ-ара вәкиллек һәм уртаҡ консультацияларҙы ла индереп, рәсми хеҙмәттәшлек итә башлай[2].

2009 йылда ойошма хәҙерге исемен ала.

Шул уҡ йылда Төрксой, 2009 йылдың 3 ноябрендә нигеҙ һалынған, төрки илдәрҙең геосәйәси ойошмаһы булған Төрки советы составына инә.

Ҡатнашыусылар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

6 дәүләт ТӨРКСОЙ-ҙың ағзалары булып тора. Ағзалыҡтан тыш бер нисә төбәк (өсөнсө илдәрҙең федераль субъекттары йәки автономиялы төбәктәре) күҙәтеүсе статусына эйә[3].

2015 йылдың аҙағына Рәсәй мәҙәниәт министры Владимир Мединский Алтай, Башҡортостан, Саха (Яҡутия), Татарстан, Тыва, Хакасия республикалары башлыҡтарына Халыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы (Төрксой) менән бәйләнеште кисекмәҫтән туҡтатырға кәрәклеге тураһында телеграмма ебәрә[4][5] Был Башкортостан, Тыва, Алтай, Хакасия һәм Яҡутстандың.[6][7] ойошманан сығыуына килтерә[8]

Ағзалары Теле
Әзербайжан Әзербайжан
Ҡаҙағстан Ҡаҙаҡ
Ҡырғыҙстан Ҡырғыҙ
Төркиә Төрөк
Төркмәнстан Төркмән
Үзбәкстан Үзбәк
Күҙәтеүселәр Теле
Башҡортостан Башҡорт
Гагауз Ери Гагауз
Төньяҡ Кипр Төрөк Республикаһы Төрөк
Татарстан Татар

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ https://www.turksoy.org/tr/news/2022/04/12/sultan-raev-turksoy-genel-sekreterlik-gorevini-devraldi
  2. ↑ Сайт ЮНЕСКО. Relations with the Joint Administration of the Turkic Culture and Arts (TÜRKSOY), and Draft Agreement between that Organization and UNESCO (1996). Дата обращения: 28 июнь 2010. Архивировано 1 май 2012 года.
  3. ↑ Orhan POLAT. о ТЮРКСОЙ :: ТЮРКСОЙ. www.turksoy.org. Дата обращения: 24 февраль 2018.(рус.). www.turksoy.org. 24 февраль 2018 тикшерелгән.
  4. ↑ ТАСС: Культура — Минкультуры РФ прекращает сотрудничество с организацией тюркской культуры ТюрКСОЙ.
  5. ↑ Минкультуры прекращает сотрудничество с организацией «ТюрКСОЙ» — Известия
  6. ↑ Якутия поддерживает политику России по отношению к Турции | NVK Online. nvk-online.ru. Дата обращения: 30 ғинуар 2016. 2016 йыл 2 февраль архивланған.
  7. ↑ Якутия прервет связи с ТюрКСОЙ: «Партнеров в тюркском мире достаточно» - ИА REGNUM. ИА REGNUM. Дата обращения: 30 ғинуар 2016.
  8. ↑ Власти тюркских регионов выбирают между Россией и Турцией

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Халыҡ-ара_төрки_мәҙәниәте_ойошмаһы&oldid=1276242» битенән алынған