Мукасей Елизавета Ивановна
| Мукасей Елизавета Ивановна | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | рус. Елизавета Ивановна Емельянова |
| Тыуған көнө | 16 (29) март 1912 |
| Тыуған урыны | Өфө, Өфө өйәҙе, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 19 сентябрь 2009[1] (97 йәш) |
| Вафат булған урыны | Мәскәү, Рәсәй |
| Ерләнгән урыны | Хованск зыяраты[d] |
| Хәләл ефете | Михаил Исаакович Мукасей[d] |
| Балалары | Анатолий Михайлович Мукасей[d] |
| Һөнәр төрө | разведчик |
| Уҡыу йорто |
Санкт-Петербург дәүләт университеты Биологический факультет Санкт-Петербургского государственного университета[d] |
| Хәрби звание | подполковник[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
  |
Мукасей Елизавета Ивановна (29 март 1912 йыл — 19 сентябрь 2009 йыл — СССР-ҙың нелегал-разведчигы. Именлек хеҙмәтенең почётлы хеҙмәткәре, подполковник. Совет нелегал разведчигы Мукасей Михаил Исааковичтың ҡатыны.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Елизавета Ивановна Мукасей 1912 йылдың 29 мартында Өфө ҡалаһында тыуған, ҡыҙ фамилияһы — Емельянова.
1917 йыл аҙағында ғаиләһе, аслыҡтан ҡасып, Ташкентҡа күсенә. 1929 йылда урта мәктәпте тамамлағандан һуң Ленинград дәүләт университетының]] биология факультетына уҡырға инә. Юғары белем алғандан һуң тәүҙә фабрикала эшләй, һуңынан эшсе йәштәр мәктәбе директоры (1938—1939) була.
1939 йылдан 1943 йылға тиклем Елизавета Ивановна үҙенең ире — легаль булмаған разведчик Мукасей Михаил Исаакович менән АҠШ-тың Лос-Анджелес ҡалаһында махсуст командировкала була.
1943-1949 йылдарҙа Мәскәү художество академия театрының художество советы секретары булып эшләй.
Махсус әҙерлек үткәндән һуң[2], «Эльза» псевдонимы аҫтында 1955 йылдан 1977 йылға тиклем ире менән бергә сит илдә эшләй, иренә үҙәк менән ике яҡлы бәйләнеш тәьмин итә.
Үҙенең сит илдә эшләү дәүерендә, разведка мәғлүмәте алыу маҡсаты менән, ире менән бергә Европа илдәре буйлап йөрөй, уларҙың эше Үҙәктә юғары баһа ала.
1977 йылда СССР-ға әйләнеп ҡайтҡандан һуң Елизавета Ивановна разведканың йәш кадрҙарын әҙерләү менән шөғөлләнә. Ул — разведка мәктәбе өсөн күп кенә дәреслектәр һәм уҡыу әсбаптары авторы.
Ире менән бергә үҙҙәренең 30 йыл дауамында сит илдәге тормошо һәм эше тураһында «Зефир һәм Эльза» исемле хәтирәләр китабы яҙа.
Елизавета Ивановнаның улы — Мукасей Анатолий Михайлович, СССР һәм Рәсәй кинооператоры. Килене — артист һәм кинорежиссер Дружинина Светлана Сергеевна. Ейәндәре — кинооператор Мукасей Михаил Анатольевич.
Елизавета Ивановна 2009 йылдың 19 сентябрендә Мәскәүҙә вафат була.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Дәүләт именлегенең почётлы хеҙмәткәре.
- «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы,
- Александр Невский ордены,
- Юрий Андропов премияһы лауреаты (Рәсәй Федерацияһының именлеген тәьмин итеү эшенә ҙур өлөш индергәне өсөн).
Библиография
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Мукасей М. И., Мукасей Е. И. Зефир и Эльза. Разведчики-нелегалы. — Закон и порядок, 2004. — (Великая Россия. Имена). — ISBN 5-98465-005-3.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ http://www.express.co.uk/expressyourself/134470/Sultry-spy-who-fooled-Hollywood
- ↑ Изучение немецкого и польских языков, изучения радиодела, отработка работы на рации на слух азбукой Морзе и пр.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Мукасей Елизавета Ивановна на сайте Службы внешней разведки России. Проверено 9 июня 2010. 2012 йыл 9 май архивланған. 7 апреля 2012 года.
- Легендарная разведчица-нелегал Елизавета Мукасей скончалась в Москве 2009 йыл 25 сентябрь архивланған.
- 29 мартта тыуғандар
- 1912 йылда тыуғандар
- Өфөлә тыуғандар
- 19 сентябрҙә вафат булғандар
- 2009 йылда вафат булғандар
- Мәскәүҙә вафат булғандар
- Санкт-Петербург дәүләт университетын тамамлаусылар
- Александр Невский ордены (СССР) кавалерҙары
- «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр
- СССР педагогтары
- Алфавит буйынса педагогтар
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Хәрби хеҙмәткәрҙәр
- Подполковниктар