Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы

Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы
	Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы; СССР
Тыуған көнө	5 февраль 1888
Тыуған урыны	Буранбай ауылы, Орск өйәҙе, Ырымбур губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	28 декабрь 1970 (82 йәш)
Вафат булған урыны	Буранбай ауылы, Таулыҡай ауыл Советы, Баймаҡ районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Һөнәр төрө	религиозный деятель
Уҡыу йорто	Рәсүлиә

Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы (5 февраль 1888 йыл — 28 декабрь 1970 йыл) — ислам дине әһеле. Беренсе донъя һуғышында ҡатнашыусы. Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре.

Биографияһы

Мөхлис Суфиян улы Үтәбаев 1888 йылдың 5 февралендә Ырымбур губернаһы Орск өйәҙенең Иҫке Кинйәбулат^[1] ауылында тыуған. Атаһы Суфиян ауыл муллаһы була, хажи.

Таулыҡай мәҙрәсәһендә белем ала. Һуңынан «Рәсүлиә» мәҙрәсәһен (Троицк) тамамлай. Төрки, ғәрәп, фарсы телдәрен белә.

1914 йылға тиклем Ырымбур губернаһы Орск өйәҙенең Йәрмөхәмәт ауылы мәҙрәсәһендә уҡыта^[2].

Беренсе донъя һуғышында ҡатнаша, инженер-сапер ғәскәрҙәрендә хеҙмәт итә, понтондар буйынса белгес була^[3].

Революциянан һуң Башҡорт милли хәрәкәтенә ҡушыла, Башкурдистан милли-территориаль автономияһын яҡлай. Хәрәкәт лидеры Ә. Ә. Вәлиди менән таныш була.

1919—1920 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Бөрйән-Түңгәүер кантоны секретары, рәйесе булып эшләй.

1920 йылда Йылайыр кантоны мәктәптәрендә уҡыта.

1931 йылдың 31 ғинуарында ғаиләһе менән Иркутск өлкәһенә махсус ауылға һөргөнгә оҙатыла, 1994 йылда аҡлана. Черемхово ҡалаһында биш балаһы һәм ҡатыны — Ғөбәйҙә Камал ҡыҙы вафат була.

1937 йылдың 10 декабрендә ҡулға алынып, 10 йылға иркенән мәхрүм ителә. Свердловск өлкәһендә төрмәлә ултыра, 1941 йылда азат ителә, 1991 йылдың 18 октябрендә аҡлана.

1947 йылдан Баймаҡ районының Буранбай ауылында В. И. Ленин исемендәге колхозда эшләй, бер үк ваҡытта мулла була. Бағымсылыҡ менән шөғөлләнә, күрәҙәлек итә.

Хәтер

Башҡортостан Республикаһының Баймаҡ районы Буранбай ауылында — үҙенең тыуған ауылында — мәсет уның исеме менән атала.

Иҫкәрмәләр

↑ Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Баймаҡ районы Буранбай ауылы
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)
↑ Анатолий Черкалихин, Рашида Краснова Мне не выпало лишней удачи // Уфа : журнал. — 2005. — № 10 (47).

Әҙәбиәт

Живая память /авт.-сост. М. М. Утябаева. — Уфа, 2009.

Һылтанмалар

Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)

[1] Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Баймаҡ районы Буранбай ауылы

[БЭ-2] Башҡорт энциклопедияһы — Үтәбаев Мөхлис Суфиян улы (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)

[Уфа-3] Анатолий Черкалихин, Рашида Краснова Мне не выпало лишней удачи // Уфа : журнал. — 2005. — № 10 (47).

[1]

[2]

[3]