Рязанский Сергей Николаевич
| Рязанский Сергей Николаевич | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй |
| Тыуған көнө | 13 ноябрь 1974 (49 йәш) |
| Тыуған урыны | Мәскәү, СССР |
| Әһәмиәтле кеше | Рязанский Михаил Сергеевич[d] |
| Туған тел | урыҫ теле |
| Һөнәр төрө | биолог, биохимик, Космонавт, химик |
| Уҡыу йорто | МДУ-ның биология факультеты[d] |
| Ғилми дәрәжә | биология фәндәре кандидаты[d] |
| Летал на | МКС-38[d], МКС-37[d], Союз ТМА-10М[d], Союз МС-05[d], МКС-52[d] һәм МКС-53[d] |
| Время в космосе | 439 161 Минут |
| Член экипажа | Союз МС-05[d] һәм Союз ТМА-10М[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
   |
| Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр | 25 101 |
 Рязанский Сергей Николаевич Викимилектә | |
Сергей Николаевич Ряза́нский (13 ноябрь 1974, Мәскәү) — Рәсәй космонавы, Роскосмос отрядының комонавт-һынаусыһы. Донъяның 535-се һәм Рәсәйҙең 117- се космонавы. Рәсәй Федерацияһы Геройы, Рәсәй Федерацияһының лётчик-космонавты (2015). Донъялағы беренсе ғалим йыһан карабы командиры[1].
Осоштар һаны — 2. Оҙайлығы — 304 тәүлек 23 сәғәт 22 минут. Асыҡ космосҡа сығыуҙар һаны — 4, дөйөм оҙайлығы — 27 сәғәт 39 минут[1].
2017 йылдың 28 июлендә Мәскәү ваҡыты 18 сәғ. 41 минутта Байконур космодромынан «Союз МС-05» космос карабы экипажы командиры һәм Халыҡ-ара космос станцияһы экипажы сифатында МКС-53/53 экспедицияһының төп космос экспедицияһы программаһы буйынса ебәрелә[2]
Белеме[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1991 йылда Мәскәүҙең 520-се мәктәбен тамамлағандан һуң Мәскәү дәүләт университетының биология факультетына уҡырға инә, уны 1996 йылда «вирусология» һөнәре буйынса тамамлай. С. Н. Рязанский — Мәскәү дәүләт университетының йыһанға осоусы беренсе сығарылыш уҡыусыһы. 2000 йылда Рәсәй Фәндәр академияһының биомедицина проблемалары институтында «Авиация, космос һәм диңгеҙ медицинаһы» һөнәре буйынса аспирантура тамамлай.[3] 2006 йылда биология фәндәре кандидаты ғилми дәрәжәһенә физиология һәм авиация, космос һәм диңгеҙ медицинаһы һөнәрҙәре буйынса «Особенности произвольных движений в условиях опорной разгрузки» темаһына диссертация яҡлай. 2015 йылда Рәсәй Президенты халыҡ хужалығы һәм дәүләт идаралығы академияһын «Дәүләт һәм муниципаль идаралыҡ магистры» һөнәре буйынса отличие менән тамамлай[2].
Эш тәжрибәһе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1996 йылдан алып Рәсәй Федерацияһының Дәүләт ғилми үҙәгендә эшләй, Рәсәй Фәндәр академияһының биомедицина проблемалары институты (РФ ИБМП РАН) кесе ғилми хеҙмәткәр булараҡ, 1997 йылдан — аспирант, 2001 йылдан — ғилми хеҙмәткәр, 2003 йылдан — РФ МФК-ның Сенсимотор физиологияһы һәм профилактикаһы кафедраһының өлкән ғилми хеҙмәткәре, Рәсәй Фәндәр академияһының биомедицина проблемалары институтының (ИМБП) биоэтик комиссияһы ағзаһы була[3].
2000 йылдың 17 мартынан 14 апреленә тиклем етенсе экипаж составында SFINCSS экспериментында ҡатнаша, «ер өҫтө киңлегендә» 28 көн үткәрә. 2001 йылда оҙайлы гипокинезия буйынса тәжрибәләрҙә ҡатнаша (3—7 көн). 2002 йылда 7 көнлөк «ҡоро» һыуға сумыу (һыу үткәрмәй торған туҡыма менән ҡапланған вннаға сумып ауырлыҡһыҙлыҡ торошона оҡшатып) тәжрибәһендә ҡатнаша. 2003 йылдың ғинуарынан ИМБП космонавтар отрядына индереүгә кандидаттар һайлап алыу сиктәрендә Рәсәй Фәндәр академияһының биомедицина проблемалары институтында тәрән медицина тикшереүе үтә[2].
Йыһанға осоуға әҙерлек[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2003 йылдың 29 майында ГМВК (Дәүләт серен һаҡлау буйынса ведомство-ара комиссияһы) ҡарарына ярашлы ИМБП космонавтар отрядына алына. 2005 йылдың 5 июлендә космонавт-тикшеренеүсе квалификацияһын ала. 2007 йылдың 15 ноябренән 29 ноябренә тиклем МАРС-500 эксперименты программаһы буйынса 14 көнлөк контроль экспериментында экипаж командиры сифатында ҡатнаша. 2009 йылдың 31 мартынан 14 июленә тиклем Марсҡа осоуҙы имитациялап, МАРС-500 эксперименты программаһы буйынса әҙерлек экспериментында экипаж командиры сифатында ҡатнаша. 750-гә яҡын парашют менән һикереүҙе башҡара[2].
2010 йылдың 12 ноябрендә космонавт-һынаусы квалификацияһы бирелә. 2010 йылдың 1 декабрендә Рәсәй Фәндәр академияһының биомедицина проблемалары институты Дәүләт ғилми-тикшеренеү үҙәге вазифаһынан бушатыла һәм 2011 йылдың 1 ғинуарынан Ю. А. Гагарин исемендәге космонавтар әҙерләү үҙәгенә космонавт-һынаусы дәрәжәһенә ҡабул ителә. 2011 йылдың сентябренән МКС-35/36 резерв экипажы составында космос карабының һәм МКС-тың бортпроженеры сифатында күнекмәләр үтә. Йыһан техникаһының атҡаҙанған һынаусыһы класын ала. Олег Котов (АФК) һәм Майкл Хопкинс (НАСА) менән берлектә «Союз ТМА-08М» ТПК резерв экипажы составында һәм «Союз ТМА-10М» төп экипажы составында күнекмәләр үтә[3].
Беренсе осош[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Осош 2013 йылдың 26 сентябрендә башлана. «Союз ТМА-10М» космос карабы экипажы космос аппараттары командиры Олег Котов һәм бортинженерҙар Сергей Рязанский һәм Хопкинс Майкл Скотт (НАСА) составында Байконур космодромынан МКС-ҡа Мәскәү ваҡыты менән 0:59 сәғәттә ебәрелә, ә Мәскәү ваҡыты 6:45 сәғәттә йыһан аппараты МКС-тың «Пойск» модуле менән тоташа. Сергей Рязанский МКС-37/МКС-38 оҙайлы экспедициялар ағзаһы була[1].
2013 йылдың 9 ноябрендә Мәскәү ваҡыты менән 18:34 сәғәттә урыҫ космонавтары Олег Котов һәм Сергей Рязанский «Пирс» тоташтырыу бүлегенең сығыу люгын асалар һәм Халыҡ-ара космос станцияһының тышҡы йөҙөндә эш башлайҙар. Биш сәғәт 50 минут эсендә космонавтар Олимпия уты эстафетаһын үткәреү, шулай уҡ станция ҡорамалдары менән планлы хеҙмәтләндереү эштәрен башҡара. Караптан тыш эшмәкәрлек −36 2013 йылдың 10 ноябрендә Мәскәү ваҡыты менән 00:24 сәғәттә тамамлана. Олег Котов өсөн был йыһан киңлегенә дүртенсе сығыу була, ә Сергей Рязанский йыһан киңлегенә беренсе тапҡыр сыға. 2013 йылдың 13 ноябрендә Сергей Рязанский тыуған көнөн йыһанда билдәләй. 2013 йылдың 28 декабрендә Сергей Рязанский Олег Котов менән бергә икенсе тапҡыр асыҡ космосҡа сыға. Рәсәй космонавтары «Орлан-МК» Рәсәй скафандрында һигеҙ сәғәт ете минут булып, асыҡ космоста булыу буйынса рекорд ҡуя[1].
2014 йылдың 27 ғинуарында С. Н. Рязанский өсөнсө тапҡыр асыҡ йыһан киңлегенә сыға. Сергей Рязанский Котов Олег Валериевич менән берлектә «Звезда» сервис модулендә юғары сиселешле камера (HRC) һәм урта сиселешле камера (MRC) урынлаштыра. Асыҡ космосҡа сығыу оҙайлығы 6 сәғәт 08 минут була.
2014 йылдың 11 мартында иртәнге 7 сәғәт 24 минутта «Союз ТМА-10М» транспорт пилотлы карабының төшөү аппараты Жезказган ҡалаһынан (Ҡаҙағстан Республикаһы) көньяҡ-көнсығыштараҡ билдәләнгән урынға төшә. Ултырыу күҙалланғандан бер көн алдараҡ башҡарыла һәм ғәҙәти режимда булған. 2014 йылдың 12 мартында Сергей Рязанский Гагарин космонавтар әҙерләү һәм һынау үҙәгендә Планета-ара осоштар һәм Ҡояш системаһы планеталарын тикшереү мәнфәғәтендә эксперименталь тикшеренеүҙәр серияһында ҡатнаша[1].
Икенсе осош[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2016 йылдың 28 октябрендә Роскосмос ведомство-ара комиссияһы 2017 йылда Халыҡ-ара космос станцияһына оҙайлы экспедицияларҙың (МКС-51/52, 52/53, 53/54, 54/55) төп һәм резерв экипаждары составын раҫлай. Сергей Николаевич Рязанский МКС-52/МКС-53 экспедицияларының бортпрограммаһы һәм «Союз МС-05» ТПК-һының төп экипажы командиры итеп тәғәйенләнә[1]. 2017 йылдың 28 июлендә Мәскәү ваҡыты менән 18:41 сәғәттә Байконур космодромынан «Союз-ФГ» МС-05 пилотлы транспорт космос карабы ебәрелә. Космос карабы командиры — Сергей Рязанский, бортпроводниктар — космонавтар Брезник Рэндолф Джеймс (НАСА) һәм Италия инженеры Несполи Паоло (EКA). 2017 йылдың 29 июлендә Мәскәү ваҡыты менән 1:01 сәғәттә, ҡыҫҡа дүрт орбиталы осрашыуҙан һуң, йыһан аппараты МКС менән тоташа. Мәскәү ваҡыты менән 2:58 сәғәттә экипаж МКС-ҡа күсә. 2017 йылдың 14 декабрендә Мәскәү ваҡыты 8:14 сәғәттә «Союз МС-05» МКС-тан айырыла һәм Мәскәү ваҡыты менән 11:38 сәғәттә Ҡаҙаҡ далаһына төшә. 2017 йылда С. Н. Рязанскийҙың беренсе китабы — «Һоҡланғыс Ер» фотоальбомы нәшер ителә, унда ике космос осошо ваҡытында Халыҡ-ара космос станцияһынан Ер планетаһының космонавт төшөргән 100-ҙән ашыу уникаль фотоһүрәте күрһәтелә[4].
Йәмәғәт эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2016 йылдың 28 мартында С. Н. Рязанский дөйөм Рәсәй ижтимағи-дәүләт балалар-үҫмерҙәр ойошмаһы «Рәсәй уҡыусылар хәрәкәте» рәйесе итеп һайлана[2].
2017 йылдың 9 мартында С. Н. Рязанский Бөтә донъя допингҡа ҡаршы агентлығы тәҡдиме буйынса Рәсәй РУСАДА допингҡа ҡаршы агентлығының күҙәтеү советы составына инә[1].
Лидерлыҡ, мотивация, командалар төҙөү, стресс шарттарында эшләү, корпоратив хәүефһеҙлек мәҙәниәтен формалаштырыу буйынса спикер булараҡ сығыш яһай. 2018 йылдың 16 июлендә Сергей Рязанский икенсе эшкә күсеү сәбәпле космонавтар отрядынан китә[2].
Ғаиләһе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Олатаһы — Михаил Сергеевич Рязань (1909—1987) совет ғалимы һәм Ракета-космос техникаһы радиосистемаларының Баш конструкторы, Социалистик Хеҙмәт Геройы
- Уның атаһы Николай Михайлович Рязанский әлеге ваҡытта инженер-физик, Мәскәү спорт туризмы федерацияһының вице-президенты, Федерацияның маршрут һәм квалификация комиссияһы рәйесе, Юрункаш йылғаһындағы фажиғәне анализлау буйынса төркөм етәксеһе..
- Әсәһе — Татьяна Юрьевна Рязанская, СССР ҙың спорт мастеры,Бөтә Союз спорт ориентирлашыу ярыштарында күп тапҡыр еңеүсе һәм призёр (1967—1973)[1].
- Ҡатыны (беренсе никахы) — Любава Дмитриевна.
- Ҡатыны (икенсе никахы) — Александра.
- Биш бала: ике улы Михаил һәм Максим (тыуған. 2015 йылдың 24 июле), ике ҡыҙы-игеҙәктәре һәм ҡыҙы Мария (2021 йылдың 24 июне)[1].
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
_02.jpg)
- Рәсәй Федерацияһы Геройы (8 сентябрь 2015 йыл) — Халыҡ-ара йыһан станцияһында оҙайлы йыһан осошонда күрһәткән батырлығы һәм ҡаһарманлығы өсөн[2].
- "Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн"ордены IV дәрәжә (27 апрель 2023 йыл) — үҫеп килгән быуынды тәрбиәләүгә һәм өҫтәмә белем биреүгә индергән өлөшө өсөн
- Рәсәй Федерацияһының летчик-космонавты (8 сентябрь 2015 йыл) — Халыҡ-ара йыһан станцияһында оҙайлы йыһан осошонда күрһәткән батырлығы һәм ҡаһарманлығы өсөн
- Алексей Леонов миҙалы (Кемерово өлкәһе, 2015) — асыҡ космосҡа өс тапҡыр сыҡҡан өсөн.
- . Ю. А. Гагарин исемендәге Рәсәй космонавтика федерацияһы миҙалы.
- Космос техникаһының атҡаҙанған һынаусыһы.[1]
- НАСА сертификаты Бион-11 халыҡ-ара проекты өҫтөндә эшләүгә индергән шәхси өлөшө өсөн[3].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Рязанский Сергей Николаевич. Энциклопедия. Дата обращения: 14 апрель 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Рязанский Сергей Николаевич. ТАСС. энциклопедия. Дата обращения: 14 апрель 2024.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Рязанский Сергей Николаевич. Сайт «Герои страны». Дата обращения: 14 апрель 2024.
- ↑ Рязанский С. Н. Удивительная Земля. — М.: Эксмо, 2017. — ISBN 978-5-699-98557-9.
Библиография[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Рязанский С. Н. Удивительная Земля. Уникальные фотографии Земли из космоса. — М.: БОМБОРА, 2018. — 224 с. — ISBN 978-5-699-98557-9.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Сайт «Рязанский Сергей Николаевич — Герой РФ, летчик-космонавт»
- Рязанский Сергей Николаевич. ТАСС. энциклопедия. Дата обращения: 14 апрель 2024.
- Рязанский Сергей Николаевич. Сайт «Герои страны». Дата обращения: 14 апрель 2024.
- Рязанский Сергей Николаевич. Энциклопедия. Дата обращения: 14 апрель 2024.