Саңғытау
| Саңғытау | |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Башҡортостан Республикаhы |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 655 метр һәм 429 метр |
| Оҙонлоҡ | 10 km |
| Киңлек | 4 km |
 | |
' Саңғытау' (урыҫ телендә Сингитау)— Көньяҡ Уралдағы тау һырты. Башҡортостан Республикаһының Бөрйән районы биләмәһендә урынлашҡан.
География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Башҡортостан Республикаһының Бөрйән районы буйлап Ағиҙел йылғаһы киңлек бүлеменән Ҡуҡрауыҡ (Ағиҙел ҡушылдығы) йылғаһына тиклем, Ағиҙел йылғаһының һул яры буйлап, субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо — 20 км, киңлеге — 8 км. Максималь бейеклеге 655 м. Рельефы тәпәш таулы. Көнсығыш битләүҙәре текә, ә көнбайыш битләүҙәре һөҙәк. Бейеклектәре 599—655 метр булған өс түбәһе айырылып тора. Саңғытау һыртында Ағиҙел йылғаһының ҡушылдыҡтары баш ала. Башҡортостан (милли парк) составына инә. Һил урын, халыҡ күп йәшәмәгән төбәк[2].
Саңғытауға яҡын ятҡан тау һырттары: Машаҡ, Мәсем, Мәйәрҙәк, Нары, Нөргөш, Һарғайы һырты, Салдыс, Седжек, Һилейә Саңғытауы, Суртанды, Таҡаты, Таштыҡоръятмаҫ, Туйтүбә, Уварся (Аурсяк), Олотау, Олоғортау.
Составы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һырт аҫҡы карбондың эзбизташтарынан, ҡомташтарынан, доломиттарынан, һәүерташтарынан һәм башҡа тоҡомдарынан тора[3].
Флораһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Үҫемлектәр донъяһы урман-тау тупрағында һәм кәҫле көлһыу тупраҡта үҫкән япраҡлы (кәкре олонло имәндәр, ҡайын, уҫаҡ) урмандарҙан тора. Битләүҙәрендә киң туғайҙар, емерелгән ҡаялар.
Топонимика[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һырттың исеме ҡушма һүҙ, башҡорт телендәге «саңғы» һәм тау һүҙҙәренән яһалған.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ УРАЛ.
- ↑ [Саңғытау // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.]
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- УРАЛ.
- [Саңғытау // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.]