Яҡуп (Ҡариҙел районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Яҡуп
рус. Якупово
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Ҡариҙал

Ауыл советы

Иҫке Аҡбүләк

Координаталар

55°52′24″ с. ш. 56°44′21″ в. д.HGЯO

Халҡы

284[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

452369

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 234 872 007

ОКТМО коды

80 634 472 136

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Яҡуп (Рәсәй)
Яҡуп
Яҡуп
Яҡуп (Ҡариҙел районы) (Башҡортостан Республикаһы)
Яҡуп

Яҡуп (рус. Якупово) — Башҡортостандың Ҡариҙел районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 284 кеше[2]. Почта индексы — 452369, ОКАТО коды — 80234872007.


Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 284 136 148 47,9 52,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Ҡариҙел): 22 км
  • Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Иҫке Аҡбүләк): 4 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Щучье Озеро): 79 км

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәҙерге Яҡуп ауылы урынында XVII быуаттың икенсе яртыһында — XVIII быуат башында Чинмырза ауылы булған. Тәүге төпләнеүсе Чинмырҙа Етиевтың улы Яҡуп Чинмырзин Һунлар улусы старшинаһы булып хеҙмәт иткән, һәр саҡ батша хөкүмәтенә тоғро булған. Был турала тарихсыларҙың хеҙмәттәрендә дәлилдәр бар. Яҡуп Чинмырзин 1735—1740 йылдарҙа баш күтәргән башҡорттарға ҡаршы ҡораллы отрядтар башында торған. Ауылдың башҡа атамалары була ине: Артауыл, Ғәли (Яҡуптың ейәне йорт старшинаһы Ғәли Бүләк улы Яҡупов исеменән, 1772—1825 йылдарҙа йәшәгән), Кантон. Кантон кантоны тип аталыуы, бында 10-сы башҡорт кантонының штаб-фатиры урынлашҡан булыуынан. 1816—1829 йылдарҙа уның етәксеһе — Яҡуп Дәүләтбай Йосоп улы Яҡупов. Һуңынан уның урынын Ғабдулла Шәриф улы Кейеков ала. Уның ейәне — 19 быуаттың икенсе яртыһындағы башҡорт шағиры Ғәли Соҡорой псевдонимы аҫтында (Соҡор — уның тыуған ауылы Башҡортостан Республикаһының Тәтешле районында) билдәле.

1843 йылда 237 башҡортҡа ужымдың 30 сиреге һәм яҙғы игендең 75 сиреге, йәғни бер кешегә 3,5 бот сәселгән. Ауылда 120 йылҡы, 110 баш эре мөгөҙлө мал, 120 һарыҡ һәм 40 кәзә тотолған. Ауылда 15 умарта, 10 солоҡ булған. Урман кәсептәре менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет эргәһендә башланғыс дини мәктәп эшләй[3].

Билдәле шәхестәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Видеояҙмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Бер ауылдың тарихы. Яҡуп[5]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]