Проект:АХБ төҙәтеү/Әбдесәләм Рәмзин
 | Фараз буйынса, был мәҡәлә йәки уның бүлеге авторлыҡ хоҡуҡтарын боҙа. |
| Әбдесәләм Рамзин | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны |
Уҫы даруғаһы, Ғәйнә улусы, Ишмән ауылы |
| Вафат булған көнө |
билдәһеҙ |
| Вафат булған урыны |
билдәһеҙ |
Әбдесәләм Рәмзин (Рамзин) (1737—?) — 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышында ҡатнашыусы, Пугачёв атаманы.
Биографияһы
[сығанаҡты үҙгәртеү]Әбдесәләм Рәмзин сығышы менән Уҫы даруғаһының Ғәйнә улусы Ишмән ауылы (хәҙер Пермь крайы Барҙы районы бөткән ауылы) башҡорто[1].
Себер губернаһы Омск ҡәлғәһендә сик буйы хәрби хеҙмәте ваҡытында Туҡтамыш Ишбулатовтың есаулы була[2].
1773 йылдың көҙөндә Емельян Пугачёв етәкселегендәге ихтилалға ҡушыла, отрядты етәкләй. 1773 йылдың декабренән Пугачёв полковнигы Әбдей Абдулловтың отряды составына инә. Уҫы һәм Көңгөр ҡәлғәләре янындағы алыштарҙа ҡатнаша[1].
1774 йылдың майынан Емельян Пугачёвтың Төп ғәскәре составында Уҫы ҡәлғәһен, Ҡазан губернаһының Воткинск һәм Ижевск заводтарын алыуҙа ҡатнаша. Артабан Салауат Юлаевтың йыйылма отрядына ҡушыла[3].
1774 йылдың йәйендә Әбдесәләм Рәмзиндең отряды Әбделйәлил Ырыҫҡолов, Арыҫлан Ранғолов, Әһлетдин Биктуғанов һәм башҡалар етәкселегендәге башҡорт ихтилалсылары менән берлектә Бөрө ҡәлғәһе тирәһендә һуғыша[4].
1774 йылдың октябрь аҙағында ғәйебен танып килә. Ҡазан йәшерен комиссияһы тикшереүе аҫтында була, уның тарафынан үлемгә хөкөм ителә, аҡлана һәм ҡамсы менән һуҡтырғандан һуң ғүмерлеккә гусар полкында хеҙмәт итергә ебәрелә: «положен был на плаху, а потом наказан плетьми и назначен в гусары»[1][2].
Артабанғы яҙмышы билдәһеҙ.
Иҫкәрмәләр
[сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ҡолбахтин Н. М. Әбдесәләм Рамзин // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ 2,0 2,1 История башкирских родов. Гайна. Том 11 / С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, И. Р. Саитбатталов, В. Г. Волков, А. А. Каримов, А. М. Зайнуллин, А. Р. Махмудов, Р. М. Рыскулов, А. Р. Асылгужин, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2015. — С. 72. — 696 с. — ISBN 978-5-85051-641-3.
- ↑ Гвоздикова И. М. Салауат Юлаев. Документаль сығанаҡтарҙы өйрәнеү. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1984. — С. 186. — 240 с.
- ↑ Кулбахтин Н. М. Абдусалям Рамзин // Военная история башкир: энциклопедия / гл. ред. А. З. Асфандияров. — Уфа: Башкирская энциклопедия, 2013. — 432 с. — ISBN 978-5-4466-0040-3.
Әҙәбиәт
[сығанаҡты үҙгәртеү]- Гвоздикова И. М. Башкортостан накануне и в годы Крестьянской войны под предводительством Е. И. Пугачёва. — Уфа, 1999.
- История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов. — Уфа: Гилем, 2011. — Т. III. — 476 с. — ISBN 978-5-7501-1301-9.
- Кулбахтин Н. М. Участие башкирского народа в Крестьянской войне 1773—1775 гг. — Уфа, 1984.
- Таймасов С. У. Восстание 1773—1774 гг. в Башкортостане. — Уфа: Китап, 2000. — 376 с. — ISBN 5-295-02163-7.