Ле-Ман

Ле-Ман
	Ле-Ман
	Герб
Рәсми атамаһы	Le Mans, Denis-des-Coudrais һәм Croix-Gazonfière
Этнохороним	Mansesi
Дәүләт	Франция
Административ үҙәге	Сарта[d], canton of Le Mans-Centre[d], canton of Le Mans-Nord-Ville[d], canton of Le Mans-Sud-Est[d], Ле-Ман[d], Графство Мэн[d], canton of Le Mans-Ouest[d], canton of Le Mans-Nord-Ouest[d], canton of Le Mans-Nord-Campagne[d], canton of Le Mans-Est-Campagne[d], canton of Le Mans-Sud-Ouest[d], canton of Le Mans-Ville-Est[d], comté du Maine[d], canton of Mans-7[d], canton of Mans-6[d], canton of Mans-5[d], canton of Mans-4[d], canton of Mans-3[d], canton of Mans-2[d] һәм canton of Mans-1[d]
Административ-территориаль берәмек	Le Mans Métropole[d], Сарта[d] һәм Ле-Ман[d]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Статистическая область	Q108921935? һәм Q3551194?
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Сарта[d] һәм Huisne[d]
Хөкүмәт башлығы вазифаһы	Mayor of Le Mans[d]
Хөкүмәт башлығы	Стефан Ле Фоль[d]
Халыҡ һаны	145 004 кеше (1 ғинуар 2021)
Ир-егеттәр	66 751
Ҡатын-ҡыҙҙар	76 195
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	51 ± 1 метр
Туғандаш ҡала	Падерборн[d], Амасья[d], Судзука[d], Болтон[d], Кинтанар-де-ла-Орден[d], Сяньян[d], Искәндәриә, Haouza[d], Волос[d] һәм Дондағы-Ростов
Милке	ММАрена[d], Сарта[d], Antarès[d] һәм Stade Léon-Bollée[d]
Сиктәш	Saint-Pavace[d], Sargé-lès-le-Mans[d], Trangé[d], Yvré-l'Évêque[d], Allonnes[d], Арнаж[d], Changé[d], La Chapelle-Saint-Aubin[d], Coulaines[d], Mulsanne[d], Rouillon[d] һәм Ruaudin[d]
Майҙан	52,81 км²
Почта индексы	72000 һәм 72100
Электронная почта	mairie@lemans.fr
Рәсми сайт	lemans.fr
Һәйкәлдәр исемлеге	list of monuments historiques in Le Mans[d]
Святой покровитель	Схоластика[d]
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр	5582
Ссылка на страницу обратной связи	lemans.fr/le-mans-proche…
Бында төшөрөлгән фильмдар категорияһы	Category:Films shot in Le Mans[d]
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Le Mans[d]
	Ле-Ман Викимилектә

Ле-Ман (фр. Le Mans [lə mɑ̃] (i), брет. ar Mañs , лат. Cenomanum, Suindinum) — Франциялағы ҡала, Сарта департаментының административ үҙәге. Халҡы — 141,4 мең кеше (2005); биҫтәләре менән бергә халҡы һаны буйынса илдә иң эре ете ҡаланың береһе.

Тарихи белешмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡалаға латинса Cenomanorum Civitas исемен уға уның боронғо халҡы, галдар-ценомандар биргән. Уларҙың ултырағынан III быуат гал-рим диуарҙары фрагменттары һаҡланып ҡалған. Шул ваҡыттарҙа беренсе епископ Ле-Мана, изге Жюльен (Юлиан) йәшәгән. Тап уға урта быуат Францияһының иң бейек ғибәҙәтханалары тип уйланылған урындағы собор арналған.

Урта быуаттарҙа Ле-Ман Мэн графлығының баш ҡалаһы булып хеҙмәт иткән, ул Генрих II Плантагенет (бында тыуған) һәм уның улдары ваҡытында инглиз тажы биләмәләре составына ингән (Анжуй империяһы). Йөҙ йыллыҡ һуғыш ваҡытында Ле-Ман бер нисә тапҡыр ҡулдан-ҡулға күсә.

1871 йылдың ғинуарында Франция-пруссия һуғышы барышында Ле-Манда ҙур алыш була, француздар еңелә һәм Көнбайыш Францияны юғалта^[13].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1800 йылдан алып 2008 йылға тиклем Ле-Ман халҡы һаны үҙгәреүе
1800	1841	1876	1901	1911	1926	1936	1954	1946	1962	1968	1975	1990	1999	2008
18 081	25 189	175 50	272 63	361 69	287 72	525 84	891 111	455 100	181 132	246 143	285 152	145 502	146 064	547 143

Климаты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ле-Ман климаты
Күрһәткес	Ғин.	Фев.	Март	Апр.	Май	Июнь	Июль	Авг.	Сен.	Окт.	Нояб.	Дек.	Йыл
Уртаса температура, °C	4,1	5,0	7,2	9,8	13,3	16,7	18,8	18,3	16,0	12,1	7,3	4,8	11,1
Яуым-төшөм нормаһы, мм	64,8	59,4	58,7	50,7	60,8	45,6	49,6	45,1	54,1	57,7	67,7	63,8	678,0
Сығанаҡ: http://climat.meteofrance.com/chgt_climat2/climat_france?CLIMAT_PORTLET.path=climatstation%2F72181001

Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баш ҡаланың иҫтәлекле урындарына урта быуаттың әлегә тиклем төҙөлөп бөтмәгән Изге Юлиан соборы инә, уның роман стилендәге нигеҙенә бер нисә ҡатлам готика һалынған. Ғибәҙәтхана айырыуса үҙенең витраждары менән данлыҡлы. Гал-рим диуары, готика ғибәҙәтханалары һәм ренессанс стилендәге айырым йорттар менән уратып алынған матур иҫке ҡала быяланан һәм бетондан төҙөлгән заманса төҙөлөштәр менән ҡырҡа контраслана. Ҡаланың иҫке ҡапҡалары янында цистериан Лепо аббатлығы урынлашҡан, уға 1229 йылда ире вафат булғандан һуң Ле-Манға йәшәргә килгән королева Беренгария нигеҙ һалған. Граф Мэн һарайы ныҡ үҙгәртелгән килеш һаҡланған.

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Марк Дюваль (1530 (?)—1581) — гравер һәм француз рәссамы.
Леон Болле (1 апрель 1870 йыл — 16 декабрь 1913 йыл) уйлап табыусы һәм сәнәғәтсе. Ле-Манда стадион Болле исемен йөрөтә.
Себастьен Бурдэ (1979 йылдың 28 февралендә тыуған) — дүрт тапҡыр ChampCar чемпионы

Спорты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ле-Ман ҡалаһы «Ле -Мандың 24 сәғәте» ярыштары арҡаһында билдәле, улар «Сарта» һәм «Бугатти» трассалары янында үткәрелә. Ҡала менән йәнәш ҙур боронғо автомобилдәр музейы эшләй. Автомобилдәрҙән тыш, 1953 йылдан Ле-Ман ҡалаһында халыҡ-ара велосипед ярыштары уҙғарыла. Француз футбол лигаһында ҡаланы «Ле-Ман» клубы күрһәтә.

Тарихи ваҡиғалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1908 йылдың 8 августында Ле-Ман ипподромында ағалы-ҡустылы Райттарҙың беренсе рәсми күрһәтмә осоуы үткәрелә. Осоштар белгестәр яғынан да, шулай уҡ тамашасылар яғынан да ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙыра, һәм Европала ағалы-ҡустылы Райттарҙың уңышына башланғыс бирә.