Крылов Иван Андреевич

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Крылов Иван Андреевич
рус. Ива́н Андре́евич Крыло́в
Рәсем
Зат ир-ат[1][2][3]
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
Патронимы йәки матронимы Андреевич[d]
Псевдоним Navi Volyrk
Тыуған көнө 2 (13) февраль 1769[4][5][2][…]
Тыуған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы[4][6][5][…]
Вафат булған көнө 9 (21) ноябрь 1844[4][5][6][…] (75 йәш)
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы[4][5][1][…]
Үлем сәбәбе пневмония
Ерләнгән урыны Тихвин зыяраты (Санкт-Петербург)
Ҡәбере һүрәте
Туған тел урыҫ теле
Яҙма әҫәрҙәр теле урыҫ теле
Һөнәр төрө лингвист, шағир, яҙыусы, журналист, баснописец, драматург-режиссёр, нәшерсе, тәржемәсе, балалар яҙыусыһы
Эшмәкәрлек төрө лирик шиғриәт[d]
Әүҙемлек осороноң тамамланыуы 1843
Ойошма ағзаһы Рәсәй Фәндәр академияһы һәм Санкт-Петербург фәндәр академияһы[d]
Жанр мэсэл, театр пьесаһы[d], шиғриәт һәм проза
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
орден Святого Станислава 1-й степени
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән[d]
 Крылов Иван Андреевич Викимилектә

Иван Андреевич Крылов (1796-1844) - урыҫ шағиры, мәҫәлсе, тәржемәсе, Йәмәғәт Император китапханаһы хеҙмәткәре. Статский Советник. Рәсәй Император академияһы ағзаһы (1811).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иван Андреевич 1769 йылдың 2 февралендә Мәскәүҙә ярлы офицеры ғаиләһендә тыуған. Пугачев ихтилалдары ваҡытында армия капитаны атаһы Яйыҡ ҡәлғәһендә хеҙмәт иткән була. Ҡәлғәһе ҡамауға эләгеп, кесе йәштәге Крыловты әсәһе Ырымбурға алып китә. Шулай уҡ был ҡала ла ҡамауға эләгә. Крыловтар Пугачев исемлегендә аҫылырға тейештәр араһында иҫәпләнә һәм улар йәшеренергә мәжбүр була.

И. А. Крылов вафат булған йортта иҫтәлекле таҡтаташ. Санкт-Петербург

Ҡәлғәлә аҙыҡ-түлек наҡыҫ була, бәләкәй Ваня ла асыға. Был уға шул тиклем ауыр тәьҫир итә - олоғайғас та ул "блокадасы синдромы"нан яфалана, күп ашаусан булып ҡала һәм мыҫҡыллы шаяртыуҙарға дусар була. Атаһы йәне-тәне менән тоғро хеҙмәт итһә лә, юғары чиндарға ла, наградаларға ла өлгәшә алмай; ғаилә бик фәҡир йәшәй.1778 йылда ул вафат булып ҡала.

Иван яҡшы белем алыу мөмкинлегенә эйә була алмай. Ул атаһына ҡарап уҡыуға әүәҫләнеп ҡала, ҙур мираҫ булып бер һандыҡ китап ҡала. Иван бай күршеләренең балалары араһында йөрөп, француз теленән һабаҡ ала.

Атаһы вафат булғандан 5 йыл үткәс әсәһе , улын алып, Санкт-Петербургҡа пенсия юллап бара. Иван унда ҡаҙна палатаһы приказ хеҙмәткәре булып эшкә урынлаша.

Иван Андреевич бала саҡта төплө белем ала алмаһа ла, күп уҡый, белем эҫтәй. Тәүге мәҫәлдәрен Иван Андреевич Крылов 1788 йылда «Утренние часы» тигән журналда ҡултамғаһыҙ ғына баҫтырып сығара[7].

1791 йылда 22 йәшендә Иван Крылов Брянск өйәҙенән рухани ҡыҙы Аннаны ярата. Ҡыҙ уға яуап итеп яуап бирә. Әммә Аннаның туғандары был никахҡа ҡаршы сыға. Улар м. В. Ломоносов менән алыҫ туған була һәм бай була, шуға күрә ҡыҙын ярлы шағирға кейәүгә биреүҙән баш тарталар.[8]

Иван Крылов мәҫәл яҙыусы булып танылған, 200-ҙән артыҡ мәҫәл яҙған. Күп мәҫәлдәре Лафонтен мәҫәлдәре сюжеты буйынса яҙылған.


Иван Андреевич Крылов 1844 йылдың 9 ноябрендә вафат булған, Санкт-Петербургтағы Тихвин зыяратында ерләнгән[9].

Әҫәрҙәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мәҫәлдәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Алкид
  • Апеллес и ослёнок
  • Бедный богач
  • Безбожники
  • Белка (известны две басни про белку)
  • Богач и Поэт
  • Бочка
  • Бритвы
  • Булат
  • Булыжник и Алмаз
  • Бумажный змей
  • Василёк
  • Вельможа
  • Вельможа и Поэт
  • Вельможа и Философ
  • Водолазы
  • Водопад и Ручей
  • Волк и Волчонок
  • Волк и Журавль
  • Волк и Кот
  • Волк и Кукушка
  • Волк и Лисица
  • Волк и Мышонок
  • Волк и Пастухи
  • Волк и Ягнёнок
  • Волк на псарне
  • Волки и Овцы
  • Ворона
  • Ворона и Курица
  • Ворона и Лисица
  • Воронёнок
  • Воспитание Льва
  • Голик
  • Госпожа и две Служанки
  • Гребень
  • Гуси
  • Два голубя
  • Два Мальчика
  • Два Мужика
  • Две бочки
  • Две Собаки
  • Демьянова уха
  • Дерево
  • Дикие Козы
  • Дуб и трость
  • Заяц на ловле
  • Зеркало и Обезьяна
  • Змея
  • Змея и Овца
  • Камень и Червяк
  • Квартет
  • Клеветник и Змея
  • Колос
  • Комар и Пастух
  • Конь и Всадник
  • Кот и Повар
  • Котёл и Горшок
  • Котёнок и Скворец
  • Кошка и Соловей
  • Крестьяне и Река
  • Крестьянин в беде
  • Крестьянин и Змея
  • Крестьянин и Лисица
  • Крестьянин и Лошадь
  • Крестьянин и Овца
  • Крестьянин и Работник
  • Крестьянин и Разбойник
  • Крестьянин и Собака
  • Крестьянин и Смерть
  • Крестьянин и Топор
  • Кукушка и Горлинка
  • Кукушка и Петух
  • Кукушка и Орёл
  • Купец
  • Лань и Дервиш
  • Ларчик
  • Лебедь, Рак и Щука
  • Лев
  • Лев и Барс
  • Лев и Волк
  • Лев и Комар
  • Лев и Лисица
  • Лев и Мышь
  • Лев и Человек
  • Лев на ловле
  • Лев состарившийся
  • Лев, Серна и Лиса
  • Лещи
  • Лиса
  • Лиса-строитель
  • Лисица и Виноград
  • Лисица и Куры
  • Лисица и осёл
  • Лисица и Сурок
  • Листы и Корни
  • Лжец
  • Любопытный
  • Лягушка и Вол
  • Лягушка и Юпитер
  • Лягушки, просящие царя
  • Мальчик и Змея
  • Мальчик и Червяк
  • Мартышка и очки
  • Медведь в сетях
  • Медведь у Пчёл
  • Мельник
  • Механик
  • Мешок
  • Мирская сходка
  • Мирон
  • Мор Зверей
  • Мот и Ласточка
  • Музыканты
  • Муравей
  • Муха и дорожные
  • Муха и Пчела
  • Мыши
  • Мышь и Крыса
  • Обед у медведя
  • Обезьяна
  • Обезьяны
  • Обоз
  • Овцы и Собаки
  • Огородник и Философ
  • Оракул
  • Орёл и Крот
  • Орёл и Куры
  • Орёл и Паук
  • Орёл и Пчела
  • Осёл
  • Осёл и Заяц
  • Осёл и Мужик
  • Осёл и Соловей
  • Откупщик и Сапожник
  • Охотник
  • Павлин и соловей
  • Парнас
  • Пастух
  • Пастух и море
  • Паук и Пчела
  • Петух и Жемчужное зерно
  • Пёстрые овцы
  • Пловец и Море
  • Плотичка
  • Подагра и Паук
  • Пожар и Алмаз
  • Похороны
  • Прихожанин
  • Прохожие и Собаки
  • Пруд и Река
  • Пустынник и Медведь
  • Пушки и Паруса
  • Пчела и Мухи
  • Разборчивая невеста
  • Раздел
  • Роща и огонь
  • Ручей
  • Рыбья пляска
  • Рыцарь
  • Свинья
  • Свинья под Дубом
  • Синица
  • Скворец
  • Скупой
  • Скупой и Курица
  • Слон в случае
  • Слон и Моська
  • Слон на воеводстве
  • Собака и Лошадь
  • Собака, Человек, Кошка и Сокол
  • Собачья дружба
  • Совет Мышей
  • Сокол и Червяк
  • Соловьи
  • Сочинитель и разбойник
  • Старик и трое молодых
  • Стрекоза и Муравей
  • Тень и Человек
  • Троежёнец
  • Тришкин кафтан
  • Трудолюбивый Медведь
  • Туча
  • Филин и Осёл
  • Фортуна и Нищий
  • Хмель
  • Хозяин и Мыши
  • Цветы
  • Червонец
  • Чиж и Ёж
  • Чиж и Голубь
  • Щука и Кот
  • Щука и мышонок
  • Щука
  • Ягнёнок

Башҡалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • 1783 — «Кофейница» ( комик опера либреттоһы)
  • 1786 — «Бешеная семья» (комедия)
  • 1786—1788 — «Сочинитель в прихожей» ( комедия)
  • 1786—1788 — «Проказники» (комедия)
  • 1786—1788 — «Филомела» (трагедия)
  • 1788 — «Американцы» (комедия)
  • 1792 — «Каиб» (сатирик повесть)
  • 1792 — «Ночи» (сатирик повесть; тамамланмаған)
  • 1798—1800 — «Триумф»[1]
  • 1801 — «Пирог» ( комедия)
  • 1806 — «Модная лавка» (комедия)
  • 1807 — «Урок дочкам» (комедия)
  • 1807 — «Илья-богатырь» (комедия)

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118724886 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  2. 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  3. http://thesaurus.cerl.org/record/cnp01088241
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Степанов Н. Л. Крылов И. А. // Краткая литературная энциклопедия (урыҫ)М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 3.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Русский биографический словарь (урыҫ) / под ред. А. А. Половцов, Н. П. Чулков, Н. Д. Чечулин, В. В. Мусселиус, М. Г. Курдюмов, Ф. А. Витберг, И. А. Кубасов, С. А. Адрианов, Б. Л. Модзалевский, Е. С. ШумигорскийСПб., М..
  6. 6,0 6,1 различные авторы Энциклопедический словарь (урыҫ) / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. ПетрушевскийСПб.: Брокгауз — Ефрон, 1907.
  7. Николай Смирнов-Сокольский. Рассказы о книгах. — 1959 год. — С. 202.
  8. Крылов шәхси тормошо.
  9. Лобанов М. Е. Жизнь и сочинения Ивана Андреевича Крылова, из заметки "обед у книгопродавца А. Ф. Смирдина". krylov.lit-info.ru. Дата обращения: 15 август 2019.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]