Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
14 248 төҙәтеү
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
14 248 төҙәтеү
37 юл: 37 юл:
Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып, донъяға килгән. Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә ата-әсәһенән ҡасып китеп, Арғаяштағы интернат- мәктәпкә уҡырға инә.
Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып, донъяға килгән. Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә ата-әсәһенән ҡасып китеп, Арғаяштағы интернат- мәктәпкә уҡырға инә.


1930- 1935 - [[Ҡазан университеты]]ның геология факультетында уҡый.
1930- 1935 - [[Ҡазан]] университетының геология факультетында уҡый.


1935-1937 - Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.
1935-1937 - Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.
45 юл: 45 юл:
[[1941]]—[[1943 ]] — Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла [[Забайкальский фронт]] артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.
[[1941]]—[[1943 ]] — Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла [[Забайкальский фронт]] артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.


[[1943]]—[[1945]] — [[1-се Белорус фронт]]ының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. [[Белоруссия]], Балтик буйын,[[ Польша]]ны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, [[Берлин]]ды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.
[[1943]]—[[1945]] — 1-се Белорус фронтының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. [[Белоруссия]], Балтик буйын,[[ Польша]]ны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, [[Берлин]]ды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.


[[1945]]—[[1946]] — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.
[[1945]]—[[1946]] — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.


[[1946]]—[[1947]] — «[[Башнефть]]» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).
[[1946]]—[[1947]] — «[[Башнефть]]» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры ( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).


[[1947]]—[[1950]] — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .
[[1947]]—[[1950]] — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .
57 юл: 57 юл:
[[1950]]—[[1951]] — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.
[[1950]]—[[1951]] — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.


[[1951]]—[[1953]] — [[ СССР Фәндәр академияһы]]ның Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры
[[1951]]—[[1953]] — СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры


Һуңыраҡ — Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) <ref>[http://www.anrb.ru/geol/IG_history.htm Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор]</ref>.
Һуңыраҡ — Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) <ref>[http://www.anrb.ru/geol/IG_history.htm Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор]</ref>.

23:47, 8 декабрь 2017 өлгөһө

Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин
Тыуған көнө

5 февраль 1913({{padleft:1913|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:5|2|0}})

Тыуған урыны

Аҡсыуаш ауылы, Әмин улусы, Шадринск өйәҙе, Пермь губернаһы[1]

Вафат көнө

4 апрель 1963({{padleft:1963|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:4|2|0}}) (50 йәш)

Вафат урыны

Мәскәү

Ил

Российская империя, СССР

Ғилми даирәһе

Нефть ятҡылығы геологияһы

Эшләгән урыны

Тау-геология институты

Альма-матер

Ҡазан университеты

Ғилми дәрәжәһе

геология-минералогия фәндәре докторы

Ғилми исеме

профессор

Награда һәм премиялары
2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены — 1945 Ҡыҙыл Йондоҙ ордены  — 1944 «Почёт Билдәһе» ордены  — 1948 «Почёт Билдәһе» ордены  — 1959
«Берлинды алған өсөн» миҙалы
«Берлинды алған өсөн» миҙалы
«Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы
«Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы
 Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»
«Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы
«Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Кадыр Рахимович Тимергазин (башҡ. Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин, 5 февраль 1913, Пермь губернаһы Шадринск өйәҙе Сабактыкүл (Аҡсабаҡ) ауылы (хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы— 4 апрель 1963, Мәскәү) — нефтсе- геолог. башҡорттарҙан тәүге геология-минералогия докторы, БАССР-ҙың йәмәғәт һәм дәүләт эшмәкәре. БАССР-ҙың Юғары Советы рәйесе.

Тормош юлы

Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып, донъяға килгән. Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә ата-әсәһенән ҡасып китеп, Арғаяштағы интернат- мәктәпкә уҡырға инә.

1930- 1935 - Ҡазан университетының геология факультетында уҡый.

1935-1937 - Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.

1937—1941 — «Башнефть» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының геология кабинетында начальник.

1941—1943 — Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла Забайкальский фронт артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.

1943—1945 — 1-се Белорус фронтының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. Белоруссия, Балтик буйын,Польшаны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, Берлинды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.

1945—1946 — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.

1946—1947 — «Башнефть» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры ( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).

1947—1950 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .

1949 - «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1950—1951 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.

1951—1953 — СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры

Һуңыраҡ — Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) [2].

1958 — геология-минералогия фәндәре докторы, диссертация темаһы: «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности».

1959—1963 — БАССР-ҙың Юғары Советы депутаты һәм рәйесе.

1960 йылдан — профессор.

1963 — РСФСР Юғары Советы депутаты.

1963 йылдың 4 апрелендә фронтта окопта алған нефрит сиренән вафат була .

Файл:Timerazin-plaque.jpeg
Мемориальная доска на доме где жил К. Р. Тимергазин

Китаптар

  • Тимергазин К. Р. Очерки по истории башкирской нефти. Уфа: Башгосиздат, 1956
  • Тимергазин К. Р. Додевонские образования западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности. — Уфа: Горно-геол. ин-т БФАН СССР, 1959. 331 с.
  • Стратиграфическая схема досреднедевонских отложений Волго-Уральской нефтяной провинции: проект унифицированной схемы, под ред. К. Р. Тимергазина, Уфа: Изд. БФАН СССР, 1959, 21 c.
  • Тимергазин К. Р. Башкирская нефть, история и перспективы её развития. — Уфа: Башкнигоиздат, 1959, 111 с.
  • Древние отложения Западной Башкирии, отв. редактор К. Р. Тимергазин, Мск.: Изд. АН СССР, 1960, 119 с.
  • Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 1: «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района». — Өфө: Ғилем, 2000. 184 c. ISBN 5-7501-0188-6
  • Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 2. «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности». — Өфө: Ғилем, 2006

Наградалары

  • II дәрәжә Ватан һуғышы ордены (1945)
  • Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (29.12.1944)[3]
  • Ике «Почёт Билдәһе» ордены (1948; 1959)

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы.
  2. ↑ Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор
  3. ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

Һылтанмалар

Камалетдинов М. А. Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.


Эйнштейн Был ғалим тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Тимерғазин_Ҡадир_Рәхим_улы&oldid=766517» битенән алынған