Распопова Нина Максимовна
Распопова Нина Максимовна | |
Зат | ҡатын-ҡыҙ |
---|---|
Гражданлыҡ | СССР |
Хеҙмәт итеүе | СССР |
Тыуған көнө | 31 декабрь 1913 |
Тыуған урыны | Магдагачи[d], Магдагачинский район[d] |
Вафат булған көнө | 2 июль 2009 (95 йәш) |
Вафат булған урыны | Мытищи, Мәскәү өлкәһе, Рәсәй |
Ерләнгән урыны | Мәскәү өлкәһе |
Һөнәр төрө | лётчик |
Уҡыу йорто | Выстрел[d] |
Сәйәси фирҡә ағзаһы | Советтар Союзы Коммунистар партияһы |
Хәрби звание | өлкән лейтенант[d] |
Һуғыш/алыш | Икенсе донъя һуғышының Көнсығыш-Европа театры[d] |
Ғәскәр төрө | Военно-воздушные силы Российской Федерации[d] |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Распопова Нина Максимовна Викимилектә |
Распопова Нина Максимовна (31 декабрь 1913 йыл — 2 июль 2009 йыл) — 46-сы гвардия төнгө бомбардировка авиация полкының звено командиры (325-се төнгө бомбардировка авиация дивизияһы, 4-се һауа армияһы 2-се Белорус фронты), гвардия өлкән лейтенанты. Советтар Союзы Геройы (1946)[1].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Нина Распопова 1913 йылдың 31 декабрендә Приморье өлкәһенең Магдагачи ауылында (хәҙер Амур өлкәһенең Магдагачин районы үҙәге) ябай эшсе ғаиләһендә тыуған. Урыҫ.
Тау сәнәғәте училищеһын, Хабаровск осоу мәктәбен[2][3] һәм Мәскәүҙә Үҙәк аэроклуб янында команда составын камиллаштырыу курстарын тамамлай. Геолог, Омск һәм Мәскәү өлкәһенең Мытищи ҡалаһы аэроклубтарында инструктор-осоусы булып эшләй.
Ҡыҙыл армияла 1941 йылдан. Бөйөк Ватан һуғышы фронттарында 1942 йылдың майынан. 1942 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.
46-сы гвардия төнгө бомбардировка авиация полкының (325-се төнгө бомбардировка авиадивизияһы, 4-се һауа армияһы, 2-се Белорус фронты) звено командиры, гвардия өлкән лейтенанты Распопова һуғыш аҙағына дошмандың тере көсөнә һәм техникаһына ҙур зыян килтереп, 805 хәрби осош яһай
Һуғыштан һуң ҡыйыу осоусы запаста, ә аҙаҡ отставкаға китә. «Белем» йәмғиәтенең Мытищи район бүлегенең яуаплы секретары булып эшләй. Әүҙем йәмәғәт эшмәкәрлеге алып бара. Мытищи ҡалаһында йәшәй.
Нина Максимовна Распопова 2009 йылдың 2 июлендә 96-сы йәшендә вафат була. Мытищиҙа Волков зыяратында ерләнә.
2010 йылдың 9 сентябрендә Мытищиҙа Нина Распоповаға арналған мемориаль комплекс асыла
Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- СССР Юғары Советы Президиумының указы 1946 йылдың 15 майындағы указы менән командованиеның хәрби заданиеларын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта күрһәткән ҡаһарманлығы һәм батырлығы өсөн гвардия өлкән лейтенанты Распопова Нина Максимовнаға Ленин ордены һәм «Алтын Йондоҙ» миҙалы (№ 9011) таршырылып, Советтар Союзы Геройы исеме бирелә
- Халыҡтар Дуҫлығы ордены (7 апрель 1994 йыл)[4].
- Ике Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1942, 1944).
- Өс беренсе дәрәжә Ватан һуғышы ордены (?, ?, 1985).
- Миҙалдар
- Мәскәү өлкәһе Мытищи районының почетлы гражданы (1997).
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Распопова Нина Максимовна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 346. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
- Мариинский Е. Над передним краем // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 2. — М.: Политиздат, 1969. — 463 с.
- Дудаков А. Г. Нина Распопова: «Ночная ведьма». / Отчизны верные сыны. Очерки о руководителях, активистах и воспитанниках ОСОАВИАХИМа-ДОСААФ-РОСТО (ДОСААФ). Ред. кол.: Анохин А. И., Дранишников В. П., Наместников В. Н., Степанов В. В., Федулов С. В. — М.: Изд. Тактика, 2004. — 352 с., ил.; стр. 163—168.
- Пронякин К. А. Первые летчики на Дальнем Востоке России: влетевшие в историю (справочник. 196 биографий). К 80-летию Хабаровского края, к 95-летию Гражданского Воздушного флота России и к 100-летию Восточного военного округа. Приветствия: Героя России Г. В. Жидко, С. И. Авакянца, С. И. Фургала, А. С. Николаева; предисл. Т. В. Барановой; послесл.: А. М. Будника, В. М. Куканова. — Хабаровск: ООО «МедиаМост»; РГО, 2019—160 с., ил. (Серия: История развития авиации на Дальнем Востоке), стр. 87.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Распопова Нина Максимовна // Авиационная энциклопедия в лицах / Отв. А. Н. Ефимов. — Москва: Барс, 2007. — С. 504. — 712 с. — ISBN 978-5-85914-075-6.
- ↑ С 1932—1933 гг. училась в Хабаровской краевой школе гражданских пилотов (ШГП) им. И. С. Уншлихта Далькрайсовета Осоавиахима. Здесь её чуть не отчислили. В первый самостоятельный полет в Хабаровске её выпустил старший инструктор Александр Светогоров — будущий участник спасения челюскинцев. См.: Дудаков А. Г. Нина Распопова: «Ночная ведьма». / Отчизны верные сыны. Очерки о руководителях, активистах и воспитанниках ОСОАВИАХИМа-ДОСААФ-РОСТО (ДОСААФ). Ред. кол.: Анохин А. И., Дранишников В. П., Наместников В. Н., Степанов В. В., Федулов С. В. — М.: Изд. Тактика, 2004. — 352 с., ил.; стр. 163—168. Дудаков А. Г. Рождённый в тридцатых. Исторические справки, очерки, фотодокументы/ Хабаровскому авиаспортклубу 75 лет. — 2-е изд., доп. и испр. — Хабаровск: КС РОСТО, 2006. — 366 с., ил.
- ↑ Пронякин К. А. Красный сон Светогорова: документально-историческое повествование. — Хабаровск: Издательство Хворова А. Ю., 2016. — 56 с., ил. (Серия: История развития гражданской авиации на Дальнем Востоке), стр. 9, 28.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 7 апреля 1994 года № 675 «О награждении орденом Дружбы народов ветеранов Российской ассоциации Героев»
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Тышҡы һүрәттәр | |
---|---|
Памятник Н. М. Распоповой в Мытищах. | |
Надгробный памятник. |
Распопова Нина Максимовна . «Герои страны» сайты.
- «Нина Максимовна Распопова — одна из героинь праздника» — Первый канал 23 февраля 2004, Понедельник, 22:23.
- «В Москве чествовали ветеранов ВВС» — Первый канал 03 марта 2005, Четверг, 18:43.
- «Очерк о летчице Распоповой» — Телеканал Подмосковье 6 июля, 2009.
- «Ветеранам, детям и родителям» — Телеканал Подмосковье 10 сентября, 2010.
- «Отважная фея войны» — Телеканал Подмосковье 14 сентября, 2010.
- Крылатая гвардия — галерея изображений.
- Мемориальный комплекс в городе Мытищи, посвящённый Н. М. Распоповой 2020 йыл 31 октябрь архивланған..
- 31 декабрҙә тыуғандар
- 1913 йылда тыуғандар
- 2 июлдә вафат булғандар
- 2009 йылда вафат булғандар
- Мәскәү өлкәһендә вафат булғандар
- Рәсәйҙә ерләнгәндәр
- Жуков миҙалы менән наградланыусылар
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары
- Ленин ордены кавалерҙары
- Почёт ордены кавалерҙары
- Советтар Союзы Геройҙары
- 1-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары
- Халыҡтар Дуҫлығы ордены кавалерҙары
- «Батырлыҡ өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр
- «Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 60 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 50 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «Хеҙмәт ветераны» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «Мәскәүҙең 850 йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 40 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- КПСС ағзалары
- Бөйөк Ватан һуғышы осоусылары
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы ҡатын-ҡыҙҙар
- Ҡатын-ҡыҙ авиаторҙар
- Алфавит буйынса шәхестәр