Тягунов Иван Петрович

	Иван Петрович Тягунов
	Файл:Тягунов, Иван Петрович.png
Тыуған ваҡыты	25 ғинуар 1898
Тыуған урыны	Пусто-Роменка ауылы, Тверь губернаһы, Рәсәй империяһы
Үлгән ваҡыты	5 июнь 1967 (69 йәш)
Вафат урыны	Мәскәү, СССР
Хеҙмәт иткән урыны	СССР
Ғәскәр төрө	Советская армия
Хеҙмәт итеү йылдары	1917 — 1947
Хәрби звание	Генерал-лейтенант
Командалыҡ итеү	ГАБТУ ВС СССР
Хәрби алыш/һуғыш	Гражданская война в России Великая Отечественная война
Ҡалып:Медаль «За оборону Москвы»	Ҡалып:Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»

Тягунов Иван Петрович (25 ғинуар 1898 йыл — 5 июнь 1967 йыл) — совет хәрби командующийы, техник ғәскәрҙәр генерал-лейтенанты (1944). СССР Ҡораллы Көстәренең төп бронетранспортер идаралығы начальнигы (1943—1947), Граждандар һуғышында һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1898 йылдың 25 ғинуарында Тверь губернияһының Пусто-Роменка ауылында тыуған.

1917 йылдан РККА сафына алына, Граждандар һуғышында Көнбайыш фронтта һуғыша. 1918—1919 йылдарҙа Беренсе Петроград артиллерия курстарында уҡый. 1919—1920 йылдарҙа — Беренсе Совет артиллерия курстарының уҡыу взводы командиры ярҙамсыһы. 1920 йылдан Рәсәй Һауа-десант ғәскәрҙәренең төбәк бүлексәһе Артиллерия мәктәбендә өлкән инструктор һәм хәрби комиссар вазифаһында хеҙмәт итә. 1920—1921 йылдарҙа — Алыҫ Көнсығыш республикаһы Халыҡ-революцион армияһының Формалаштырыу һәм уҡытыу, артиллерия бүлеге хәрби комиссары, Төньяҡ-Көнбайыш һәм Көнсығыш фронттарҙа һуғышҡан^[1]^[2]^[3].

1921 йылдың ғинуарынан майына тиклем РККА-ның Артиллерия инструкторҙары идаралығында хәрби комиссар вазифаһында, 1921 йылдан алып 1922 йылға тиклем РККА-ның Хәрби-уҡыу йорттары баш идаралығында сәйәси консультант һәм инструктор вазифаларында хеҙмәт итә. 1922 йылда Кронштадт ҡәлғәһенең сәйәси бүлеге буйынса артиллерия начальнигы ярҙамсыһы итеп тәғәйенләнә. 1922 йылдан 1924 йылға тиклем — артиллерия комиссары һәм 1-се уҡсылар корпусының хәрби комиссары. 1924 йылдан 1925 йылға тиклем — РККА команда составындағы Беренсе Петроград артиллерия мәктәбенең хәрби комиссары. 1925—1930 йылдарҙа Ф. Э. Дзержинский исемендәге Хәрби-техник академияһының механизациялау һәм моторлаштырыу факультетында уҡый^[1]^[4]^[5].

1930 йылдан 1933 йылға тиклем РККА-ның Хәрби артиллерия академияһында ғилми-педагогик эштә — механизациялау һәм моторлаштырыу факультеты начальнигы һәм ошо академияның техник бүлек буйынса начальнигы ярҙамсыһы вазифаларын башҡара. 1933 йылдан РККА-ның Разведка идаралығы кадрҙарына күсерелә һәм СССР-ҙың Франциялағы тулы хоҡуҡлы вәкиллеге ҡарамағындағы хәрби атташе ярҙамсыһы сифатында хәрби-дипломатик эшкә йүнәлтелә. 1933—1938 йылдарҙа — СССР-ҙың Литвалағы тулы хоҡуҡлы вәкиллеге ҡарамағындағы хәрби атташе. 1938 йылдан 1940 йылға тиклем РККА-ның Команда һәм етәкселәр составы буйынса идаралығы ҡарамағында була. 1940—1942 йылдарҙа — Автотрактор идаралығы начальнигы, 1942—1943 йылдарҙа — Ҡыҙыл Армияның Баш автобронетанк идаралығының тәьминәт идаралығы начальнигы. 1943 йылдан 1947 йылға тиклем — СССР Хәрби көстәренең Баш автобронетанк идаралығы начальнигы, И. П. Тягунов етәкселегендә һәм ҡатнашлығында һуғыштан һуңғы тәүге быуын хәрби автомобиль техникаһы әҙерләнә^[1]^[4]^[5].

1947 йылдан запаста.

1967 йылдың 5 июнендә Мәскәүҙә вафат була, Пятницкий зыяратында ерләнә.

Юғары хәрби званиелары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Техник ғәскәрҙәр генерал-майоры (3.05.1942) Техник ғәскәрҙәрҙең генерал-лейтенанты (17.01.1944)^[6]

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ленин ордены(21.02.1945)
Дүрт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (10.11.1942, 18.09.1943, 03.11.1944, 24.06.1948)
II дәрәжә Кутузов ордены (02.05.1945)
I дәрәжә Ватан һуғышы ордены (31.08.1944)
Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (11.04.1940)
«Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһының егерме йыллығы» юбилей миҙалы (1938)
«Мәскәүҙе обороналаған өсөн» миҙалы (1944)
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы (09.08.1945)^[7]

Иҫкәрмә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Главное Автобронетанковое управление. Люди, события, факты в документах / Министерство обороны Российской Федерации; редакционная коллегия: председатель — Полонский В. А. и др. — Москва: ГАБТУ МО РФ, 2004. — 807 с.
↑ Энциклопедия военной разведки, 1918—1945 гг. / М. А. Алексеев, А. И. Колпакиди, В. Я. Кочик. — Москва : Кучково поле : Военная книга, 2012. — 974 с. — ISBN 978-5-9950-0219-2
↑ Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Региональная общественная организация "Объединение ветеранов войн и Вооруженных Сил Главного автобронетанкового управления Министерства обороны Российской Федерации". Дата обращения: 12 апрель 2021.
↑ ^4,0 ^4,1 Энциклопедия военной разведки, 1918—1945 гг. / М. А. Алексеев, А. И. Колпакиди, В. Я. Кочик. — Москва : Кучково поле : Военная книга, 2012. — 974 с. — ISBN 978-5-9950-0219-2
↑ ^5,0 ^5,1 Необходимо задать параметр url= в шаблоне {{cite web}}. Необходимо задать параметр title= в шаблоне {{cite web}}. [ ] (билдәһеҙ). Өҙөмтә хатаһы: <ref> тег дөрөҫ түгел: «зк» исеме бер нисә тапҡыр төрлө йөкмәткегә бирелгән
↑ Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 апрель 2021.
↑ Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 апрель 2021.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Главное Автобронетанковое управление. Люди, события, факты в документах / Министерство обороны Российской Федерации; редакционная коллегия: председатель — Полонский В. А. и др. — Москва: ГАБТУ МО РФ, 2004. — 807 с.
Энциклопедия военной разведки, 1918—1945 гг. / М. А. Алексеев, А. И. Колпакиди, В. Я. Кочик. — Москва : Кучково поле : Военная книга, 2012. — 974 с. — ISBN 978-5-9950-0219-2
ГРУ: дела и люди / В. М. Лурье, В. Я. Кочик. — СПб. : Нева ; М. : ОЛМА-Пресс, 2002. — 639 с. — ISBN 5-7654-1499-0
Книга: Высший командный состав ВС СССР в послевоенный период
Вооруженные Силы СССР после Второй мировой войны: от Красной Армии к Советской / В. И. Феськов [и др.]; под науч. ред. В. И. Голикова ; Томская обл. общественная орг. ветеранов войны, труда, вооруженных сил и правоохранительных органов, Нац. исследовательский Томский гос. ун-т. — Томск : Изд-во НТЛ, Ч. 1: Сухопутные войска. — 2013. — 638 с. — ISBN 978-5-89503-530-6

[мо-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Главное Автобронетанковое управление. Люди, события, факты в документах / Министерство обороны Российской Федерации; редакционная коллегия: председатель — Полонский В. А. и др. — Москва: ГАБТУ МО РФ, 2004. — 807 с.

[кз2-2] Энциклопедия военной разведки, 1918—1945 гг. / М. А. Алексеев, А. И. Колпакиди, В. Я. Кочик. — Москва : Кучково поле : Военная книга, 2012. — 974 с. — ISBN 978-5-9950-0219-2

[зк2-3] Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Региональная общественная организация "Объединение ветеранов войн и Вооруженных Сил Главного автобронетанкового управления Министерства обороны Российской Федерации". Дата обращения: 12 апрель 2021.

[кз-4] 4,0 ^4,1 Энциклопедия военной разведки, 1918—1945 гг. / М. А. Алексеев, А. И. Колпакиди, В. Я. Кочик. — Москва : Кучково поле : Военная книга, 2012. — 974 с. — ISBN 978-5-9950-0219-2

[зк-5] 5,0 ^5,1 Необходимо задать параметр url= в шаблоне {{cite web}}. Необходимо задать параметр title= в шаблоне {{cite web}}. [ ] (билдәһеҙ). Өҙөмтә хатаһы: <ref> тег дөрөҫ түгел: «зк» исеме бер нисә тапҡыр төрлө йөкмәткегә бирелгән

[6] Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 апрель 2021.

[7] Тягунов, Иван Петрович (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 апрель 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]