Хәйретдин

Хәйретдин— башҡорт һәм башҡа төрки халыҡтарға ғәрәптәрҙән ингән ир-ат исеме.

Этимологияһы

Хәйретдин — ғәрәпсә мәғәнәһе: алланың иң яҡшы кешеһе. Был исем менән мосолмандарҙа ир балалар исемләнә.

Билдәле шәхестәр

Хәйретдин Мөжәй (төп исеме Хәйретдинов Мозаһит Хәйретдин улы; 26 март 1901 йыл — 4 сентябрь 1944 йыл) — шағир һәм прозаик. 1938 йылда Хасан күле эргәһендә совет‑япон ҡораллы конфликтында һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан, әсирлектә һәләк булған хәрби хеҙмәткәр, полковник. Хәрби тотҡондарҙың туғандаш берлеге, антифашистик йәшерен ойошма етәкселәренең береһе (1943—1944).

Фамилияларҙа

Хәйретдинов Әлфәт Фазлетдин улы (16 сентябрь 1938 йыл — ?) — СССР һәм Рәсәй урман белгесе. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1991), профессор (1991). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған урман белгесе (1998), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған юғары мәктәп хеҙмәткәре (2011), Башҡорт ССР‑ының атҡаҙанған урман белгесе (1990).

Хәйретдинов Ғәлей Ғәләүетдин улы (4 ғинуар 1958 йыл) — хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре. 2009—2017 йылдарҙа Салауат районы хакимиәте башлығы. Башҡортостан Республикаһының хеҙмәтләндереү тармағының атҡаҙанған хеҙмәткәре (2005).

Хәйретдинов Фәүзин Нуретдин улыҡыҙылармеец, гвардия рядовойы, 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, шайморатовсы. «Ҡыҙыл Йондоҙ» ордены (1944), «Хәрби ҡаҙаныштары өсөн» миҙалы менән наградланған (1943)

Хәйретдинов Ринат Мәғәфүр улы(әҙәби псевдонимы Ринат Хәйри) (19 ғинуар 1950 йыл — 5 сентябрь 1990 йыл) — башҡорт шағиры һәм журналисы, 1986 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы, Ғәлимов Сәләм исемендәге премия лауреаты (1990).

Әҙәби герой

Хәйретдин ҡарт — Яныбай Хамматовтың «Бөртөкләп йыйыла алтын» романындағы образ.

Һылтанмалар

• Кусимова Т. «Исемдәр донъяһында» 2021 йыл 8 сентябрь архивланған.
• З.Ғ.Ураҡсин, Э.Ф.Ишбирҙин. «Туған тел серҙәре». — Өфө: «Китап», 1983 й. — С. 61-се.
• «Башҡортостан ҡыҙы» Ҡунафина Гөлшат «Исемең матур, кемдәр ҡушҡан» 2021 йыл 9 сентябрь архивланған.

Сығанаҡтар

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ