Эстәлеккә күсергә

Ғәзнәүиҙәр дәүләте

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ғәзнәүиҙәр дәүләте
Нигеҙләү датаһы 962
Рәсми тел фарсы теле
Культура Төрки телле халыҡтар һәм Большой Иран[d]
Донъя ҡитғаһы Азия
Административ үҙәк Ғәзни
Хөкүмәт башлығы Ғәзнәүиҙәр
Алыштырған Государство Саффаридов[d]
Ҡулланылған тел Төрки телдәр
Ғәмәлдән сыҡҡан дата 1187
Майҙан 3 400 000 км²
Урынлашыу картаһы
Рәсми дине Ислам һәм Сөнниҙәр
 Ғәзнәүиҙәр дәүләте Викимилектә
Газневидское государство (Эмират Газни)
фарс. سلطنت غزنویان

Газневидское государство в пике могущества (997 - 1030)
Газневидское государство в пике могущества (997 - 1030)

← 
← 
← 
 →
 →
977 — 1186
Баш ҡала

Газни
(963 - 1151)
Лахор
(1151 - 1187)

Телдәр
Дин

ислам

Майҙаны

3 400 000 км² (1029)[4][5]

Идара итеү формаһы

монархия

Династия

Газневиды

Султан
 • 961—963

Алп-тегин

 • 1160—1187

Хусрав Малик

Тарихы
 • 977

Основано Себук-Тегином (977—997)

 • 998

Наибольшего могущества достигло при Махмуде Газневи (998—1030)

 Ғәзнәүиҙәр дәүләте Викимилектә
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Ғәзнәүиҙәр дәүләте (фарс., ингл. — gaznaviyan) үҙәге Афғанстандың Ғәзне ҡалаһында урынлашҡан дәүләт, уны 977 йылда төрки ғәскәр башлығы Әлп-Тәғин Сәмәниҙәр дәүләтенән айырып алғандан һуң ойоштора. 1186 йылда дәүләтте Ғөридтәр солтанаты «йота».

Сәбүк-тәғиндең улы Мәхмүт Ғәзнәүи, Сәмәниҙәр империяһынан айырылып, бойондороҡһоҙлоҡҡа эйә булыуҙары хаҡында иғлан итә һәм Ғәзнәүиҙәр империяһын көнсығышта Амударьяға, Һинд йылғаһы һәм Һинд океанына һәм көнбайышта Рей йылғаһына һәм Хәмәданға тиклем киңәйтә.[6] Мәсүд Беренсе идара иткән осорҙа Ғәзнәүиҙәр династияһы үҙенең көнбайыштағы территорияларына контролде кәметә, Данданаҡан янындағы алыштан һуң һалйоттар был ерҙәрҙе үҙ ҡулдарына ала башлай, шуға ла ғәзнәүиҙәр биләмәләре хәҙерге Афғанстан, Пакистан (Пенджаб һәм Бәлүджистан) сиктәрендә генә урынлаша. 1151 йылда Солтан Баһрам-Шах Ғәзниҙе Ғүрид хакимы әд-Дин Хөсәйенгә бирә.[7][8]

Мәҙәниәттә лә, дәүләт идаралығында ла, әҙәбиәттә лә көслө фарсылаштырыуға дусар булалар, төрки-фарсы традицияларын үҫтереүҙә мөһим роль уйнайҙар[9][10], шуның арҡаһында төрки династияһына ҡарамай, фарсы династияһы булып китәләр.[11]

Сәскә атыу осоро

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ғәзниҙәге манара

Ғөләмдәр гвардияһы, шулай уҡ кафырҙарға ҡаршы баҫып алыу рейдтарын үткәргән ғәзиҙәр ғәзнәүиҙәр власының нигеҙен тәшкил итә. Ғәзнәүиҙәр дәүләте Сәбүк-Тәғин (977—997) һәм Мәхмүт Ғәзнәүи (998—1030) дәүерҙәрендә иң ҙур ҡеүәтенә өлгәшә. Мәхмүт (997—1030) хакимлыҡ иткән дәүерҙә ғәзнәүиҙәр Фаран янындағы Хөрәсәнгә 4000 төркмән ғаиләһен килтереп төпләндерә. Төркмәндәр күршеләге биләмәләргә баҫҡынсыҡ ҡылыу сәбәпле, 1027 йылда тус хакимы Әбү Л-Аларит Арыҫлан Джадхиб уларға ҡаршы һуғыш аса. Төркмәндәр тар-мар ителә һәм күршеләге ерҙәргә тарала[12]. Ә бит 1033 йылда уҡ Ғәзнәүиҙәр наместнигы Таш Фарраш Хөрәсәнгә баҫҡынсылыҡ иткәндәре өсөн илле төркмән юлбашсыһын язалаған була[13]. Сәбүк-Тәғин хакимлыҡ иткән дәүерҙә хәҙерге Афғанстан һәм Пәнджабтың территориялары тотошлайы менән тиерлек Ғәзнәүиҙәр дәүләте составына инә. Сәбүк-Тәғиндең улы Мәхмүт Ғәзнәүи сәмәниҙәрҙең ҡалған ерҙәрен дә үҙенә буйһондора. Төньяҡ Һиндостанға 17 хәрби походы һөҙөмтәһендә ул Мултанды һәм шул өлкәләге бер нисә башҡа дәүләтте үҙенә буйһондора.

Шулай итеп, дәүләттең иң ҙур сәскә атыу осоро булған 1030 йылға уға хәҙерге Афғанстан территорияһы, Ирандың бер нисә өлкәһе, Мавераннахра һәм Хорезмдың бер өлөшө, Һиндостандың төньяҡ һәм төньяҡ-көнбайыш провинциялары индерелә. Дәүләт Ҡытай һәм көнсығыш Урта диңгеҙ араһындағы сауҙа юлдарын контролдә тотоу мөмкинлеген ала.

Бөлгөнлөккә төшөү осоро

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Мәхмүт Ғәзнеүи һәм Әбү Али Симджури араһындағы алыш

Әммә яулап алыу походтары, ахыр сиктә, дәүләт ҡеүәтен көсһөҙләндереүгә килтерә. Тотош өлкәләр бөлгөнлөккә төшә, һуғарыу системаларын емерелә, халыҡ талана һәм тиҫтәләрсә мең ҡол әсирлеккә оҙатыла. Мәхмүт Ғәзнәүи үлгәндән һуң, Ғәзнүиҙәр дәүләте бөлгөнлөккә төшә башлай. Масуд Беренсе дәүерендә Хорезм юғалтыла. Мавераннахраның Ҡараханид хакимдары Амударъяның үрге ағымындағы ерҙәрҙе тартып ала. Һалйоттар менән Данданакан һуғышынан һуң (1040) Афғанстан һәм Пенджаб территорияһының бер өлөшө генә дәүләт составына инә.

1058 йылда Масудтың улы — бөйөк каллиграф, Ҡөрьәнде үҙ ҡәләме менән яҙған Ибраһим хаким булып китә. Ибраһим, һалйоттар менән тыныслыҡ килешеүе төҙөп, мәҙәни һәм сәйәси бәйләнештәрҙе тергеҙеп, империяның нигеҙен нығыта. Ибраһим һәм уның вариҫтары дәүерендә империя тотороҡло тыныслыҡ осоро кисерә. Үҙенең көнбайыштағы ерҙәренән мәхрүм ителгәндән һуң, ул Төньяҡ Һиндостан аша башҡа ерҙәргә баҫҡынсылыҡ ҡылыу һөҙөмтәһендә тупланған байлыҡтар менән нығыраҡ тәьмин ителә Әммә ул Парамар Малва һәм Гахадвала Каннаудж кеүек Һиндостан хакимдары яғынан ҡаты ҡаршылыҡҡа тап була.[14]

Ғәзнәүиҙәрҙең Гарчистанға баҫып инеүе

Һуңғы һөжүмде ғүриҙәр яһай, улар 1170-се йылдар аҙағында Ғәзнәүиҙәрҙе Төньяҡ Һиндостанданға ҡыҫырыҡлап сығара. Ғәзнәүиҙәр дәүләтенең баш ҡалаһы Лахор була (хәҙерге Пакистан территорияһы). 30 йыл буйына Ғәзнәүиҙәрҙең төп баш ҡалаһы Ғәзниҙең хакимы Бахрам-Шах ғәзнәүиҙәрҙең һуңғы хакимы була. 1148 йылда ул Сәйф әд-Дин Сүриҙән еңелә, ләкин киләһе йылына баш ҡаланы ҡайтарып ала. 1151 йылда Ғүридтәр хакимы Ала әд-Дин Хөсәйен Джахансуз, әллә ни ҙур булмаған енәйәте өсөн язаланға ағаһы Кутуб әд-Диндең үлеме өсөн үс алыу ниәтендә ҡайтанан баш ҡаланы баҫып ала. Бахрамға ярҙамғә һалйоттар килә, һәм Ғәзни ҡалаһы ҡайтанан ғәзнәүиҙәрҙекенә әйләнә[14]. Ғәзнәүиҙәр ғүридтәр менән артабанғы йылдарһа һуғышып тора. Төньяҡ-көнбайыш Һиндостанда ғәзнәүиҙәр власы гүридтар тарафынан 1186 йылда Лахорҙы Хосров Маликтан тартып алғанға тиклем дауам итә[14]. Гүридтәр Лахорҙы тартып алғандан һуң 1186 йылда Ғәзнәүиҙәр дәүләте йәшәүҙн туҡтай[14].

Армия һәм тактика

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ғәзнәүиҙәр армияһының ядроһын башлыса төркиҙәр[15], шулай уҡ меңәрләгән төп афғандар тәшкил итә, улар хәҙерге Афғанстан территорияһындағы Гиндукуштан көньяҡҡа ҡарай урынлашҡан райондан йыйып алына һәм шунда уҡ өйрәтелә[16]. Солтан Мәхмүт идара иткән осорҙа Бостала (хәҙерге Лашкаргах) яңы, эрерәк хәрби уҡыу үҙәге булдырыла. Был район тимерселәр менән билдәле була, унда хәрби ҡорал етештерелә. Пенджабты баҫып алып, Ғәзнәүиҙәр индустарҙы үҙ армияһында ҡуллана башлай.

Ғәббәси хәлифәлеге ҡалдыҡтарынан барлыҡҡа килгән башҡа династиялар кеүек үк, Ғәзнәүиҙәрҙең административ традициялары һәм хәрби практикаһы Ғәббәсиҙәрҙән хасил була. Иң тәүге кампанияларҙа ғәрәп аттары Ғәзнәүиҙәренең хәрби һөжүмдәрендә төп ролде башҡара. Йылъяҙма яҙма раҫлауынса, 1008 йылда Анандапалы хакимына ҡаршы 6000 ғәрәп һыбайлыһы ебәрелә. 1118 йылға, Лахорҙа Ғәзнәүиҙәр хакимлыҡ иткән осорға тиклем ғәрәп һыбайлылары сафы йәшәп килә[17].

Мәҙәниәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сәбүк-Тәғин динары

Ғәзнәүиҙәр дәүләте сәскә атҡан осорҙа уның хакимдары, хакимлыҡ итеүселәрҙең төрки сығышлы булыуҙарына ҡарамаҫтан, фән һәм мәҙәниәт, шул иҫәптән фарсы мәҙәниәтен үҫтереүҙе дәртләндерә. Ғәзнә һәм башҡа ҡалаларҙағы дәүләт һарайҙарында күренекле ғалимдар һәм шағирҙар (әл-Бируни, Утби, Әбү-әл-Фазыл Бейхаки, Ғәрдизи, Фирҙәүси һәм башҡалар) йәшәгән һәм ижад иткән. Ғәзнәүиҙәрҙең баҫып алыу сәйәсәте күп йәһәттән исламдың Төньяҡ Һиндостанға үтеп инеүенә булышлыҡ итә.[18] Ташландыҡ ерҙәрҙе эшкәртеү, һуғарыу системаларын төҙөү һәм ремонтлау, төҙөлөш, шулай уҡ һөнәрселек һәм сауҙаны дәртләндереү бик сикләнгән була.

Фарсы әҙәби мәҙәниәте XI быуатта Ғәзнәүиҙәр осоронда Ренессанс кисерә.[19][20][21] Ғәзнәүиҙәр һарайы фарсы әҙәбиәтен яҡлауы менән шул тиклем билдәле була, хатта шағир Фаррох Систани тыуған провинцияһынан уларҙа эшләргә килә.[22] Шағир Унсуриҙың ҡыҫҡаса шиғырҙар йыйынтығы солтан Мәхмүт һәм уның ағалары Насру һәм Якупҡа бағышлана.[23] Ғәзнәүиҙәр һарайының икенсе шағиры Манучехри шарап ҡулланыуҙың өҫтөнлөктәре һәм өҫтөнлөктәре тураһында бик күп шиғырҙар яҙа.[24]

Мәхмүт солтан, Сәмәниҙәр Бохараһының мәҙәни үҙәге моделен ҡулланып, Фирҙәүси менән әл-Бируниҙы саҡырып, Ғәзниҙе уҡыу үҙәгенә әйләндерә. Ул хатта Әбүғәлисинаныүҙҙәренә саҡыр алырға тырыша, әммә ғалим тәҡдимдән баш тарта.[25] Мәхмүт уның даны фарсы телендә танылыу яулауын хуп күрә, һәм йөҙҙәрсә шағир уның һарайында йыйыла.[26] Ул Ғәзнәгә Рейҙан һәм Исфаһандан тотош китапханаларҙы алып килә һәм хатта хорезмшаһтың һарайынан Ғәзнәгә үҙ ғалимдарын ебәреүен талап итә.[27] Уның Рейға һәм Исфаханға баҫып инеүе арҡаһында, Әзербайжанда һәм Ираҡта фарсы әҙәби продукцияһына юл асыла[28].

Ауыҙы үгеҙ башы рәүешендә булған бронза һауыт, Ғәзнәүиҙәр династияһы, XI быуат аҙағы — XII быуат башы

Ғәзнәүиҙәр Сәмәниҙәр империяһы башлап ебәргән фарсы телендәге тарихи яҙмаларын үҫтереүҙе дауам итә.[29] Мәҫәлән, XI быуаттың икенсе яртыһында тарихсы Әбү-әл-Фаҙла Байхаки яҙған «Тарих-и Бейхакиә» китабы быға өлгө була ала[30]. Ғәзнәүиҙәр төрки сығышлы булһа ла, уларҙың хәрби етәкселәре бер тамырға ҡараһа ла, Сәбүк-Тәғин һәм Мәхмүт Ғәзнәнең ҡатнашлығы һөҙөмтәһендә, Сәмәниҙәр эштәрендә һәм Сәмәниҙәрҙең мәҙәни мөхитендә династия тулыһынса персонажлаштырыла, шуға күрә уларҙың Иранда идара итеүен сит ил хакимлығы тип иҫәпләргә ярамай. Улар шулай уҡ үҙҙәренең административ системаһын да Сәмәниҙәрҙән күсереп ала.[31] Мәҙәни беренселек һәм фарсы шағирҙарына ярҙам итеү күҙлегенән ҡарағанда, улар үҙҙәренең этник иран дәғүәселәренә, фарсы теленә өҫтөнлөк биргән Буйидтар династияһына ҡарағанда ла, фарсылыраҡ була.[32]

Тарихсы Босворт былай тип аңлата: "ғәмәлдә Ғәзнәүиҙәр фарсы административ һәм мәҙәни ҡағиҙәләрен ҡабул итеү менән үҙҙәренең тәүге төрки дала сығышын ташлай һәм байтаҡ дәрәжәлә фарсы-ислам традицияһы менән ҡушыла.[33] Һөҙөмтәлә Ғәзни ғәрәп телен өйрәнеүҙең ҙур үҙәгенә әйләнә.[34]

Мәхмүт солтандың Төньяҡ Һиндостанға баҫып инеүе менән фарсы мәҙәниәте Лахорҙа нығына, һуңынан унда билдәле шағир Масуд Сад Сәлмән тыуа.[35] XI быуатта Ғәзнәүиҙәр хакимлығы аҫтында булған Лахор Хорасан, Һиндостан һәм Үҙәк Азиянан фарсы ғалимдарын йәлеп итә һәм эре фарсы мәҙәни үҙәгенә әйләнә.[36][37] Шулай уҡ Мәхмүт идара иткән осорҙа Ғәзнәүиҙәр тәңкәләрендә ғәрәп һәм Деванагар яҙмаларынан торған ике телле легендалар барлыҡҡа килә башлай.[38]

Газневидтар династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Алп-Тегин, 962 963а әмир

Барсхан династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Сәбәҡ-Тәғин, Ғәҙнә әмире (977—997), Сәмәниҙәрҙең сипахсылар дәүләте (997—997)
  • Исмәғил ибн Сәбүк-Тәғин, Ғәзнә әмире 997—998
  • Наср ибн Сәбүк-Тәғин, 997 йылдан Балх әмире
  • Бограчук, Сәбүк-Тәғиндың ағаһы, 997 йылдан Герат әмире
  • Мәхмүт Ғәзнәүи, Сәманиҙәр дәүләте сипахсаһы 995—997, Ғәзнә әмире 998—999, Хөрәсән әмире 999, Ғәзнәлә солтаны 999—1030
  • Мөхәммәт Ғәзнәүи, Ғәзни солтаны 1030, 1041
  • Мәсүд Ғәзнәүи, Ғәзән солтаны 10301041
  • Мәүдүд ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1041—1049
  • Мәүдүд II ибн Мәүдүд, Ғәзнә солтаны 1049
  • Али ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1049—1051
  • Абд ар-Рәшит ибн Мәхмүт, Ғәзнә солтаны 1051—1053
  • Кивам әд-Даула Тогрыл, Ғәзнә солтаны 1053 (узурпатор)
  • Фаррухзад ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1053—1059
  • Ибраһим ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1059—1099
  • Мәсүд III ибн Ибраһим, Ғәзнә солтаны 1099—1115
  • Ширзад ибн Ибраһим, Ғәзнә солтаны 1115—1116
  • Арслан-шаһ ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1116—1117
  • Бәхрам-шаһ ибн Мәсүд, Ғәзнә солтаны 1117—1157
  • Хосров-шаһ ибн Бәхрам-шаһ Ғәзнә солтаны 1157—1160
  • Хосров Мәлик ибн Хосров шаһ Ғәзнә солтаны 1160—1187

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Homa Katouzian, "Iranian history and politics", Published by Routledge, 2003. pg 128: "Indeed, since the formation of the Ghaznavids state in the tenth century until the fall of Qajars at the beginning of the twentieth century, most parts of the Iranian cultural regions were ruled by Turkic-speaking dynasties most of the time. At the same time, the official language was Persian, the court literature was in Persian, and most of the chancellors, ministers, and mandarins were Persian speakers of the highest learning and ability "
  2. ↑ "Persian Prose Literature." World Eras. 2002. HighBeam Research. (3 September 2012);"Princes, although they were often tutored in Arabic and religious subjects, frequently did not feel as comfortable with the Arabic language and preferred literature in Persian, which was either their mother tongue—as in the case of dynasties such as the Saffarids (861–1003), Samanids (873–1005), and Buyids (945–1055)—or was a preferred lingua franca for them—as with the later Turkish dynasties such as the Ghaznawids (977–1187) and Saljuks (1037–1194) ". [1] 2013 йыл 2 май архивланған.
  3. ↑ C. E. Bosworth, The Ghaznavids: 994-1040, 124
  4. ↑ Turchin Peter; Adams Jonathan M.; Hall Thomas D. East-West Orientation of Historical Empires (инг.) // Journal of World-Systems Researchruen : journal. — 2006. — Т. 12. — № 2. — С. 223. — ISSN 1076-156X.
  5. ↑ Taagepera Rein Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia (инг.) // International Studies Quarterlyruen : journal. — 1997. — Т. 41. — № 3. — С. 496. — DOI:10.1111/0020-8833.00053
  6. ↑ The early Ghaznavids, C.E. Bosworth, The Cambridge History of Iran, Vol. 4, ed. C. E. Bosworth, (Cambridge University Press, 1975), p. 170
  7. ↑ Truths and Lies: Irony and Intrigue in the Tārīkh-i Bayhaqī, Soheila Amirsoleimani, Iranian Studies, Vol. 32, No. 2, The Uses of Guile: Literary and Historical Moments (Spring, 1999), 243.
  8. ↑ Ghaznawids / B. Spuler // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
  9. ↑ Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia / ed. by Josef W. Meri[en]; Jere L. Bacharach[en]. — L.; N. Y.: Routledge, 2005. — Vol. I. — P. 294. — xliii, 878, 55 p. — (Routledge encyclopedias of the Middle Ages, v. 13). — ISBN 978-0-415-96691-7.

  10. ↑ Meisami Julie Scott. Persian Historiography to the End of the Twelfth Century. — Edinburgh: University Press, 1999. — P. 143. — xii, 319 p. — ISBN 978-1-474-47094-0.

  11. ↑ Spuler Bertold. The Disintegration of the Caliphate in the East // Cambridge History of Islam / ed. by P.M. Holt[en]; Ann K.S. Lambton[en]; Bernard Lewis. — First ed. — Cambr.: Cambridge University Press, 1970. — Vol. IA: The Central islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War. — P. 147. — 544 p.

  12. ↑ C.E. Bosworth, The Ghaznavids:994-1040, (Edinburgh University Press, 1963), 224.
  13. ↑ C.E. Bosworth, The Ghaznavids:994-1040, 225.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Encyclopedia Iranica, «Ghaznavids» 2019 йыл 24 апрель архивланған., Edmund Bosworth, Online Edition 2007
  15. ↑ Andre Wink, Al-Hind: The Making of the Indo-Islamic World, Vol.2, (Brill, 2002), 114. Ҡалып:Subscription required
  16. ↑ Houtsma, Martijn Theodoor. E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936. — BRILL, 1987. — Т. 2. — С. 151. — ISBN 978-90-04-08265-6.
  17. ↑ Wink, André. Al-Hind: The Slavic Kings and the Islamic conquest, 11th-13th centuries. — illustrated, reprint. — BRILL, 2002. — С. 428. — ISBN 978-0-391-04174-5.
  18. ↑ Clifford Edmund Bosworth, The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, Edition: 2, Published by Edinburgh University Press, 2004, ISBN 0-7486-2137-7, p. 297
  19. ↑ The Development of Persian Culture under the Early Ghaznavids, C.E. Bosworth, Iran, Vol. 6, (1968), 44.
  20. ↑ Jocelyn Sharlet, Patronage and Poetry in the Islamic World: Social Mobility and Status in the Medieval Middle East and Central Asia, (Tauris Academic Studies, 2011), 46.
  21. ↑ Ghaznavids, E.K. Rowson, Encyclopedia of Arabic Literature, Vol.1, Ed. Julie Scott Meisami and Paul Starkey, (Routledge, 1998), 251.
  22. ↑ Jocelyn Sharlet, Patronage and Poetry in the Islamic World: Social Mobility and Status in the Medieval Middle East and Central Asia, 27.
  23. ↑ Jocelyn Sharlet, Patronage and Poetry in the Islamic World: Social Mobility and Status in the Medieval Middle East and Central Asia, 52.
  24. ↑ The Theme of Wine-Drinking and the Concept of the Beloved in Early Persian Poetry, E. Yarshater, Studia Islamica, No. 13 (1960), 44.
  25. ↑ Brian Spooner and William L. Hanaway, Literacy in the Persianate World: Writing and the Social Order, (University of Pennsylvania Press, 2012), 284.
  26. ↑ Hail to Heydarbaba: A Comparative View of Popular Turkish & Classical Persian Poetical Languages, Hamid Notghi and Gholam-Reza Sabri-Tabrizi, British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 21, No. 2 (1994), 244.
  27. ↑ C.E. Bosworth, The Ghaznavids:994-1040, (Edinburgh University Press, 1963), 132.
  28. ↑ The Institution of Persian Literature and the Genealogy of Bahar’s «Stylistics», Wali Ahmadi, British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 31, No. 2 (Nov. 2004), 146.
  29. ↑ The Past in Service of the Present: Two Views of History in Medieval Persia, J. S. Meisami, Poetics Today, Vol. 14, No. 2, Cultural Processes in Muslim and Arab Societies: Medieval and Early Modern Periods (Summer, 1993), 247.
  30. ↑ The Development of a Literary Canon in Medieval Persian Chronicles: The Triumph of Etiquette, E. A. Poliakova, Iranian Studies, Vol. 17, No. 2/3 (Spring — Summer, 1984), 241.
  31. ↑ The Development of Persian Culture under the Early Ghaznavids, C.E. Bosworth, Iran, Vol. 6, (1968), 36.
  32. ↑ Encyclopedia Iranica, Iran, EHSAN YARSHATER, Online Edition 2008, (Архивная копия от 2 ғинуар 2019 на Wayback Machine)
  33. ↑ Clifford Edmund Bosworth, The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, Edition: 2, Published by Edinburgh University Press, 2004, ISBN 0-7486-2137-7, p. 297
  34. ↑ C.E. Bosworth, The Ghaznavids 994—1040, (Edinburgh University Press, 1963), 134.
  35. ↑ Ghaznavids, Homyra Ziad, Medieval Islamic Civilization, Ed. Josef W. Meri, (Routledge, 2006), 294.
  36. ↑ Muzaffar Alam, Françoise Delvoye Nalini and Marc Gaborieau, The making of Indo-Persian Culture: Indian and French Studies, (Manohar Publishers & Distributors, 2000), 24.
  37. ↑ Brian Spooner and William L. Hanaway, Literacy in the Persianate World: Writing and the Social Order, 284.
  38. ↑ C.E. Bosworth, The Ghaznavids 994—1040, (Edinburgh University Press, 1963), 44.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Совет тарихи энциклопедияһы материалдары буйынса, 1963:

  • Әбү-л-Фазл Бейхаки Тарихи Бейхаки (Бейхаки тарихы) Тәһран, т. 1 ҡыш, 1940 ҡыш, 1953.
  • Абу-л-Фазл Бейхаки Истории Масуда М.: Наука, 1969.
  • Якубовский А. Ю. Махмуд Газневи. К вопросу о происхождении и характеры Газневидского государства // Фердовси. Л.: 1934,
  • Мөхәммәт Назим. Газна солтаны Мәхрәйенең тормошо һәм ваҡыты. / мәрхүм сэр Томас Арнольдтың инеш һүҙҙәре менән, Кембридж, 1931.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Ғәзнәүиҙәр_дәүләте&oldid=1203778» битенән алынған