Ғардизи
| Ғардизи | |
| Заты | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлығы | Газневидское государство[d] |
| Тыуған көнө | XI быуат |
| Тыуған урыны | Гардез[d], Афғанстан |
| Вафат булған көнө | 1061[1] |
| Һөнәр төрө | географ, тарихсы |
| Эшмәкәрлек төрө | тарих, хронология[d], генеология һәм география |
| Кемдә уҡыған | Әл-Бируни |
 Ғардизи Викимилектә | |
Ғардизи (фарс. ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی), тулы исеме Әбү Са’ид Абд әл-Хай ибн аз-Заххак ибн Мәхмүт Ғардизи — фарсы тарихсыһы.
Уның тормошо тураһында бер нәмә лә билдәле түгел. Уның нисбәһе күрһәтеүенсә, сығышы менән Ғардиздан, Ғәзниҙән Һиндостанға бер көнлөк юл алыҫлығында. Уның Зайн әл-ахбар («Украшение известий») хеҙмәте Ғәзниүи Абд әр-Рәшит (1049—1053) осоронда яҙылған. Унда фарсы батшалары, Мөхәммәт һәм 1032 йылға тиклем хәлифтәр тарихы һәм Хорасандың ғәрәптәр баҫып алғандан алып 1041 йылға тиклем ентекле тарихы бар; шулай уҡ бында грек фәне (Дар ма’ариф-и румийан), йыл иҫәбе һәм төрлө халыҡтарҙың дини байрамдары тураһында трактаттар индерелгән. Йомғаҡлау бүлеге генеалогияға (Ансаб) һәм фәнгә (Ма’ариф) арналған; улар араһында ентекле, шулай уҡ Урта Азия географияһы өсөн бик ҙур әһәмиәткә эйә булған, төркиҙәр һәм Һиндостан тураһында бүлектәр бар. Ғардизи тарихи сығанаҡтарҙан өҙөмтә килтермәй; төркиҙәр тураһында бүлектә ул Ибн Хордадбехҡа, Джейхани һәм Ибн әл-Мукаффа'ға һылтана. Һиндостан байрамдары тураһында хәбәрҙәрҙе, Ғардизиҙың раҫлауы буйынса, ул Әл-Бируниҙан ишеткән, шуның һөҙөмтәһендә ул Бируниҙың уҡыусыһы тип һанала. Көнсығыштың тарихи традицияларына Ғардизи әҙ йоғонто яһай һәм цитаталар һирәк килтерелә.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Бартольд В. В. Гардизи // Бартольд В. В. Сочинения. — М.: Наука, 1973. — Т. VIII: Работы по источниковедению. — С. 589.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Труды Гардизи. — на сайте «Восточная литература». Тәүге сығанаҡтан архивланған 25 август 2011. 14 декабрь 2009 тикшерелгән.
- Абу Сайид Абд ал-Хайа Гардизи // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2004. — Т. I. — ISBN 9965-9389-9-7.
|
Ғардизи Викимилектә |
|---|
 | |
|---|---|
| IX—X быуаттар | әл-Хәрәзми • әд-Динәүәри • Яҡуби • Ибн Хордадбех • Ибн Руста • Ибн Фаҙлан • әл-Бәлхи • әл-Хәмдәни • әл-Мәсүди • әл-Истәһри • Ибн Әсүәд • Ибн Һәүкәл • Ибн әл-Факиһ • әл-Моҡаддаси • Ибраһим ибн Яҡуп |
| XI—XIII быуаттар | Әл-Бируни • Ғардизи • Мәхмүт Ҡашғари • әл-Бакри • әз-Зөхри • әл-Иҙриси • Ибн Зөбәйер • Яҡут әл-Хәмәүи • Зәкәриә әл-Ҡәзүини • әл-Ғәрнәти |
| XIV—XVII быуаттар | Ш. әд-Димәшҡе • Ш. әл-Ғүмәри • Әбү-әл-Фида • Х. Ҡәзүини • Ибн Баттута • Ибн Мәжит • Чжэн Хэ • Ма Хуань • Т. әл-Макризи • Пири-рәйес • Әүлиә Челеби |
| Хеҙмәттәр | |
Һүҙлектәр һәм энциклопедиялар | |
|---|---|
| Норматив контроль |
- ↑ Bibliothèque nationale de France Abū Saʿīd ʿAbd al-Ḥayy ibn Ḍaḥḥāk ibn Maḥmūd al- Ǧardīzī // идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.