Эстәлеккә күсергә

Ҙаһир һәм батин

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Иман шарттары

Тәүхид
Фәрештәләр
Китаптар
Пәйғәмбәрҙәр
Яуап көнө
Тәҡдир

Исламдың биш нигеҙе

Шәһәҙәт
Намаҙ
Ураҙа
Зәкәт
Хаж

Шәхестәр

Мөхәммәт
Ислам пәйғәмбәрҙәре
Сәхәбәләр
Хәлифәләр

Ҙаһир (ғәр. الظاهر‎ — асыҡ, күренеп торған) һәм батин (ғәр. الباطن‎ — йәшерен) — ғәрәп-мосолман философияһының ике фундаменталь төшөнсәһе. «Ҙаһир-батин» моделе дөйөм теоретик парадигма булып хеҙмәт итә. Улар реаль һәм вербаль өлкәләрҙә айырыла ала.

Батин һүҙе әйберҙәр өсөн асыҡтан-асыҡ ҡабул ителгән сифаттар йәки ваҡиғалар менән күрһәтелһә, ҙаһир — тауыш йәки график тышлыҡ тигән мәғәнәне аңлата. Ҙаһирҙы ла, батинды ла бер-береһенән айырып, хәҡиҡәт итеп ҡарарға ярамай [1].

Ғәрәп-мосолман даирәһендә Ҙаһири мәҙһәбкә кире ҡараш күҙәтелә, сөнки улар бары асыҡ күренеп торғанды өҫтөн күрә һәм Ҡөрьәндә һәм сөннәт аңлатмаларында йәшеренгә күсеүҙең тиң хоҡуҡлы булыуын танымай; йәшерен яҡты асыҡ яҡҡа ҡарағанда ҡиммәтерәк тип ҡарарға мөмкин тип иҫәпләгән батиниҙарға ла шундай уҡ мөнәсәбәт[1].

Ислам дине тәғлимәтендә ҙаһир һүҙе менән асыҡ, аныҡ һәм теп-теүәл мәғәнәне аңлатҡан илаһи асылыштарҙы (нәссәләрҙе) билдәләйҙәр [2].

Аллаһы Тәғәләнең күркәм исем сифаттары (әсмә әл-хөснә) теҙмәһендә әҙ-Ҙаһир һәм Әл-Батин исемдәре лә бар.

  1. 1,0 1,1 А. В. Смирнов, 2010
  2. Али-заде, А. А. Захир // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
  • Явное / А. В. Смирнов // Новая философская энциклопедия : в 4 т. / пред. науч.-ред. совета В. С. Стёпин. — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Мысль, 2010. — 2816 с.