Черных Николай Андреевич

Черных Николай Андреевич
	Черных Николай Андреевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР
Хеҙмәт итеүе	СССР
Тыуған көнө	19 декабрь 1924
Тыуған урыны	Верхотор, Стәрлетамаҡ өйәҙе, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	30 октябрь 1982 (57 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Ерләнгән урыны	Өфө Көньяҡ зыяраты[d]
Уҡыу йорто	Өфө дәүләт авиация техник университеты
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание	кесе лейтенант[d]
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы
Ғәскәр төрө	пехота[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Черных Николай Андреевич (19 декабрь 1924 йыл — 30 октябрь 1982 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугире, уҡсылар полкы пулемётсыһы. Кесе лейтенант (1945). Советтар Союзы Геройы (1943).

Биографияһы

Никола́й Андре́евич Черны́х 1924 йылдың 19 декабрендә Башҡорт АССР-ының Стәрлетамаҡ өйәҙе^[1] Верхотор ауылында тыуған.

1942 йылдың 9 авгусында Ҡыҙыл Армия сафына саҡырыла, 1943 йылдың 26 авгусынан фронтта. 1947 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.

198-се гвардия уҡсылар полкы пулемётсыһы (68-се гвардия уҡсылар дивизияһы, 40-сы армия, Воронеж фронты) комсомол гвардия сержанты Черных Н. А. 1943 йылдың 24 сентябрендә Киев өлкәһе Кагарлык районы Балыко-Щучинка ауылы янында, беренселәрҙән булып Днепрҙың уң яҡ ярына сығып, уңайлы урын таба һәм ротаның Днепр аша сығыуын пулемёт уты менән ҡаплауға өлгәшә. Дошмандың 8 һөжүмен кире ҡаға, һуңғыһында яраланһа ла сафта ҡала һәм 30 фашисты атып үлтерә.

СССР Юғары Советы Президиумының 1943 йылдың 13 ноябрендәге Указы менән немец-фашист илбаҫарҙары менән һуғышта күрһәткән саялығы һәм батырлығы өсөн гвардия сержанты Черных Николай Андреевичҡа «Советтар Союзы Геройы» исеме бирелә, Ленин ордены һәм «Алтын Йондоҙ» миҙалы (№ 3359) менән бүләкләнә.

1947 йылдан кесе лейтенант Н. А. Черных — запаста. Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһендә инженер-конструктор, эксперименталь цех начальнигы булып эшләй.

1982 йылдың 30 ноябрендә вафат була. Өфө ҡалаһында Көньяҡ зыяратта ерләнә.

Белеме

Стәрлетамаҡ аэроклубында уҡый.
Севастополь зенит артиллерияһы хәрби училищеһы (1945).
Ырымбур автомобиль техникумы (1950).
Өфө авиация институты (1956).

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Советтар Союзы Геройы (1943)
«Алтын Йондоҙ» миҙалы (13.11.1943)^[2];
Ленин ордены (13.11.1943);
миҙалдар.

Хәтер

Ишембай ҡалаһының Геройҙар Аллеяһында Геройҙың бюсы ҡуйылған.

Әҙәбиәт

Земля Мелеузовская: былое, будни, будущее. Историко-информационный сборник. — Уфа: Китап, 2000. — С. 77—78.
Зиновьев А. Горение //Славные сыны Башкирии. Кн. 1. Уфа, 1965. — С. 157—160.
Подвиги их бессмертны. — Уфа: Китап, 2000. — С. 324
Корягин, А. Верхоторская летопись /А. Корягин //Восход. — 1985. — 18 мая.

Иҫкәрмәләр

↑ Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы
↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317)ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317).

Һылтанмалар

Черных Николай Андреевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 декабрь 2018)
Черных Николай Андреевич (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.

[1] Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы

[ГСС-2] Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317)ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317).

[1]

[2]