Силәбе

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡала
Силәбе
Челябинск
Флаг Герб
Флаг Герб
Ил

Рәсәй

Регион

Силәбе өлкәһе

Координаталар

55°09′ с. ш. 61°24′ в. д.HGЯO

Эске бүленеш

7 район

Башлыҡ

Котова, Наталья Петровна[d][1]

Нигеҙләнгән

1736

Элекке исеме

Силәбе кәлғәһе

Ҡала с

1787

Майҙаны

500,91[2] или 501,57[3] или 530[4] км²

Климат тибы

уртаса-континенталь

Халҡы

1 156 471[5] кеше (2013)

Тығыҙлығы

2254 кеше/км²

Милли состав

урыҫтар 86,5%, татарҙар 5%, башҡорттар 3,1%, украиндар 1,4% һәм башҡалар [6]

Этнохороним

силәбеләр

Сәғәт бүлкәте

UTC+5

Телефон коды351
Почта индексы

454000—454999

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

74, 174

[[{{{вид идентификатора}}}]]

75401

Рәсми сайт

cheladmin.ru

бүләктәр

Ленин ордены[7]

Рәсми булмаған исемдәр

Көньяҡ Урал баш ҡалаһы
Танкоград
Челяба
Че.

Силәбе (Рәсәй)
Силәбе
Силәбе
Силәбе (Силәбе өлкәһе)
Силәбе
Силәбе

Силәбе (рус. Челябинск) — Силәбе өлкәһе үҙәге. «Силәбе» — башҡорт теленән топоним. Хеҙмәт ҡаһарманлығы һәм дан ҡалаһы[8].

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Силәбе ҡәлғәһе 1736 йылда башҡа ҡәлғәләр һымаҡ (Сыбаркүл) башҡорт тарханы Таймаҫ Шәһимов рөхсәте менән һалына[9][10][11].

1743—1781 йылдарҙа Ырымбур губернаһының Иҫәт провинцияһы үҙәге.

1804—1919 йылдарҙа Ырымбур губернаһының Силәбе өйәҙе үҙәге, 1919—1924 йылдарҙа Силәбе губернаһы үҙәге.

1906 йылда Силәбелә тәүге бушлай мосолман китапханаһы ойошторола.

Иҡтисады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1,15 млн. кеше. Урыҫтар - 86,5%, татарҙар - 5%, башҡорттар - 3,1%, украиндар - 1,4% һәм башҡалар [6]

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Университеттар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Административ бүленеш[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Силәбенең административ бүленеше

Климаты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Абсолют максимум, °C 4,1 8,0 15,3 30,5 35,7 37,3 41,0 36,0 32,5 25,5 16,1 6,5 41,0
Уртаса максимум, °C −10,8 −8,1 −0,6 10,2 18,4 22,8 24,5 21,5 17,5 8,5 1,6 −7,7 7,5
Уртаса температура, °C −14,1 −12,5 −4,8 4,7 12,1 18,3 19,3 17,1 10,9 4,1 −5,2 −11,1 3,2
Уртаса минимум, °C −21 −19,3 −12,2 −0,8 6,2 11,5 14,2 11,4 6,4 −1 −9,3 −16,9 −2,5
Абсолют минимум, °C −48,1 −45 −36 −26,3 −11,1 −2,9 3,3 0,2 −10,1 −24 −36,4 −42,6 −48,1
Яуым-төшөм нормаһы, мм 19 16 18 27 47 58 87 43 41 30 26 21 429
Сығанаҡ: Челябинский гидрометеоцентр УРЦ FreeNet

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. https://www.rbc.ru/rbcfreenews/5dd3d55f9a7947f971a9a6a5
  2. База данных показателей муниципальных образований. Росстат. 2013 йыл 3 декабрь архивланған.
  3. Основные положения Генерального плана города Челябинск. 2016 йыл 5 март архивланған. (стр.46)
  4. Челябинск сегодня - Визитная Карточка. Администрация г. Челябинска. Архивировано 3 февраль 2012 года. 2012 йыл 26 ғинуар архивланған.
  5. Численность постоянного населения Челябинской области на 01.01.2013 года 2015 йыл 16 февраль архивланған.
  6. 6,0 6,1 http://chelstat.gks.ru/perepis_2010/perepis/Итоги%20ВПН-2010%20по%20Челябинской%20области.aspx?PageView=Shared/НАИБОЛЕЕ(недоступная ссылка) МНОГОЧИСЛЕННЫЕ НАЦИОНАЛЬНОСТИ
  7. НАГРАЖДЕНИЕ ЧЕЛЯБИНСКА ОРДЕНОМ ЛЕНИНА - Энциклопедия "Челябинск"
  8. Города Трудовой Доблести и Славы 2022 йыл 27 март архивланған.
  9. Таймас Шаимов в энциклопедии Башкортостан(недоступная ссылка)
  10. Витевский Н. В., И. И. Неплюев и Оренбургский край в прежнем его составе до 1758 года. — Казань, 1889. — С.134.
  11. В. А. Весновский. Карманный справочник «Весь Челябинск и его окрестности» — Челябинск: Тип. Л. Б. Бреслиной. 1909. −138 с. 2011 йыл 24 апрель архивланған.
  12. Башҡорт энциклопедияһы — Аҙнабаев Рауил Әхмәтйән улы 2016 йыл 5 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 28 март 2019)
  13. Башкирская энциклопедия — Юлашев Игорь Сахиевич 2019 йыл 24 декабрь архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 10 август 2018)

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]