Бәшәр әл-Мүрәйси
| Бәшәр әл-Мүрәйси | |
| ғәр. بشر المريسي | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Ғәббәсиҙәр хәлифәлеге |
| Тыуған көнө | VIII быуат |
| Тыуған урыны | Ираҡ |
| Вафат булған көнө | 833 |
| Вафат булған урыны | Бағдад |
| Һөнәр төрө | Мөтәкәллимдәр |
| Эшмәкәрлек төрө | Кәләм |
| Уҡыусылар | Хусейн ибн Мухаммед ан-Наджжар[d] |
| Кемдә уҡыған | Әбү Йософ, Суфьян ибн Уяйна[d] һәм Хаммад ибн Саляма[d] |
| Әүҙемлек урыны | Бағдад |
| Мәзһәб | Хәнәфи мәҙһәб |
Әбү Ғабдрахман Бәшәр ибн Ғийәҫ әл-Мүрәйси (ғәр. أبو عبد الرحمن بشر بن غياث المريسي; яҡынса 763; хәҙ. Ираҡ — 833, Бағдад) — ислам дине белгесе, мөғтәзилилектең күренекле вәкиле.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Уның атаһы — Әл-Күфә баҙарында буяусы Нәсер ибн Мәлик, хәбәр ителеүенсә, йәһүд булған, ә Бәшәр ислам динен ҡабул иткәс, мәүлә Зәйет ибн әл-Хаттаб исеме алған[1]. Бағдадта 833 йылда декабрь айында 70 йәшендә вафат булған.
Дини эшмәкәрлеге
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Фиҡһта Бәшәр әл-Мүрәйси ҡайһы бер мәсьәләләрҙә үҙ ҡараштарында торһа ла, хәнәфи мәҙһәб эйәрсене булып һанала. Әбү Йософтоң (798 вафат) уҡыусыһы булған. Хәҙистәрҙе Хәммәт ибн Сәләмәнән, Сүфйән ибн Ғүйәйнәнән һәм башҡа мөхәддистәрҙән өйрәнгән [2].
Бәшәр әл-Мүрәйси раҫлауынса, Ҡөрьән барлыҡҡа килтерелгән булған, шуның өсөн ул жәхмилектә һәм мөғтәзилилектә ғәйепләнгән. Мәгәр ҡәҙәр һәм ҡаҙа мәсьәләһендә ҡапма-ҡаршылыҡлы жәбәриҙәр менән ҡәҙәриҙәр араһындағы ике арауыҡта тороп, мөғтәзилиҙәрҙең дә идеяһына ҡаршы килә[2].
Хәбәр ителеүенсә, Бәшәр әл-Мүрәйси имам Мөхәммәт әш-Шәфиғи менән бәхәс ҡорған. Бәшәрҙең ҡайһы бер һорауҙарҙа сөнниҙәрҙең, икенселәрендә ҡәҙәриҙәрҙең фекерен уртаҡлашҡанын ишеткәс, әш-Шәфиғи уға: «Һин — ярым диндар, ярым — кафыр», — тигән[3].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Мухаммад б. ‘Абд ал-Карим аш-Шахрастани. Книга о религиях и религиозно-философских учениях / Предисловие, перевод с арабского и комментарий С. М. Прозорова // Ишрак. : ежегодник исламской философии: 2012. — № 3. — С. 573—600.
- Bis̲h̲r b. G̲h̲iyāt̲h̲ b. Abī Karīma Abū ʿAbd al-Raḥān al-Marīsī / Carra de Vaux, B., Nader, A.N. and Schacht, J. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
- al-Nawbak̲h̲tī, Firāḳ al-S̲h̲īʿa, ed. Ritter, index (with bibliography)
- ʿUt̲h̲mān b. Saʿīd al-Dārimī (d. 282), Radd al-Imām al-Dārimī . . . ʿalā Bis̲h̲r al-Marīsī, Cairo 1358
- al-Ḵh̲ayyāṭ, K. al-Intiṣār, ed. Nyberg, 1925 (French transl. Nader, 1957), index
- al-As̲h̲ʿarī, Māḳālāt al-Islāmiyyīn, ed. Ritter, index (with bibliography)
- al-Bag̲h̲dādī, al-Farḳ bayn al-Firaḳ, 192 f. (transl. A. S. Halkin, Moslem Schisms and Sects, 1935, 5 f.)
- al-Ḵh̲aṭīb al-Bag̲h̲dādī, Taʾrīk̲h̲ Bag̲h̲dād, vii, 56 ff.
- al-Isfarāʾīnī, al-Tabṣīr fi ’l-Dīn, 61
- al-S̲h̲āhrastānī, 107 (transl. Harbrücker, Religionsspartheien und Philosophen-Schulen, 162, 407)
- ʿAbd al-Ḳādir, al-D̲j̲awāhir al-Muḍīʾa, i, 164 ff.
- Ibn Ibn Ḥad̲j̲ar al-ʿAsḳalānī, Lisān al-Mīzān, ii, 29 ff.
- ʿAbd Allāh Muṣṭafā al-Marāg̲h̲ī, al-Fatḥ al-Mubīn fī Ṭabaḳāt al-Uṣūliyyīn, i, 143 ff.
- A. N. Nader, Le système philosophique des muʿtazila, 106
- Laoust, La profession de foi d’Ibn Baṭṭa, 167, n. 3 (with bibliography).
|
Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
