Кирәй (исем)
Викидатала элемент юҡ |
Кирәй (исем) һәм Кирәй мәҡәләләрен берләштерергә! |
Кирәй — башҡорт ир-ат исеме, шулай уҡ башҡа мосолман татар,ҡаҙаҡ төрки халыҡтарҙа бар.
Этимологияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Кирәй исеме башҡорт теленә фарс. — 1) боронғо мон гол ырыуы атамаһына барып тоташа; 2) г ә р ә й … Кешелә исем тигән нәмә булыуын ул белмәй икән. … Был иҫемдәрҙә «ир» һүҙе батыр, ҡыйыу, һуғышсы тигән мәғәнәне аңлата. тигәнде аңлата[1].
Билдәле кешеләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Кирәй Мәргән (тулы исеме — Кирәев (Кирәйев) Әхнәф Нурый (Нурмөхәмәт) улы; 28 июнь 1912 йыл — 24 ғинуар 1984 йыл) — башҡорт яҙыусыһы, фольклорсы ғалим, әҙәбиәт белгесе. Филология фәндәре докторы (1963), профессор (1965). 1941 йылдан — КПСС һәм СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1955).
Фамилия
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Кирәев Арыҫланбәк Иҙиәт улы (1908—1952) — Социалистик Хеҙмәт Геройы (1951).
Кирәев Нурмөхәмәт Шаһиарыҫлан улы (Нурмөхәмәт Йомрани; 1882—1934) — башҡорт шағир-импровизаторы, сәсән.
Кирәев Олег Хөсәйен улы (1963 т.) — Рәсәй музыканты, Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы.
Кирәев Рөстәм Солтангәрәй улы (1960 т.) — агроном. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (2002), профессор (2003).
Кирәев Рушан Әхнәф улы (1955—26.05.2021), журналист, СССР Журналистар союзы ағзаһы. Ғалим һәм яҙыусы Кирәй Мәргәндең улы.
Кирәев Салауат Ғаяз улы (1955—2001) — цирк артисы, тренер. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1975).
Кирәев Шаймөхәмәт Шаһийыһан улы (1922—1993) — Социалистик Хеҙмәт Геройы (1971).
Кирәев Эмиль Альберт улы (1973 т.) — кинооператор.
Кирәева Миңзада Мирғәле ҡыҙы (1948 т.) — Стәрлетамаҡ рус драма театры актёры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған (1977) һәм халыҡ (1991), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған артисы (1999).
Кирәева Нәйлә Әхнәф ҡыҙы (1948—2012), микробиолог, биотехнолог. Биология фәндәре докторы (1996), профессор (1998).
Ауылдар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Топонимия
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
- Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
- Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
- Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
- Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
- Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.
- Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. 2021 йыл 5 октябрь архивланған. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
Аҙаштар тураһында мәҡәләләр исемлеге. Әгәр ҙә һеҙ бында Википедияның башҡа мәҡәләһенән яңылыш килеп сыҡһағыҙ, ул һылтанманы дөрөҫләргә кәрәк. Шулай уҡ булған мәҡәләләрҙең тулы исемлеген ҡарағыҙ. |